The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования данного проекта является опытный участок площадью 1,5 га, расположенный вблизи модульной станции биологической очистки сточных вод (МСБО) в поселке Тасбогет, в черте города Кызылорда

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бұл жобаның зерттеу нысаны Қызылорда қаласы шегінде Тасбөгет кентіндегі модульдік биологиялық ағынды суларды тазарту қондырғысының (МБТҚ) жанында орналасқан алаңы 1,5 га пилоттық учаске болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью данного научного проекта является проведение комплексных исследований по использованию сточных вод города Кызылорда для полива кормовых культур и древесных насаждений. Это включает научное обоснование агромелиоративных, экологических и экономических аспектов орошения на лугово-болотных почвах Кызылординской области.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл ғылыми жобаның мақсаты – Қызылорда қаласының ағынды суларын мал азықтық дақылдар мен ағаш екпелерін суаруға пайдалану бойынша кешенді зерттеулер жүргізу. Оның ішінде Қызылорда облысының шалғынды-батпақты топырақтарында суарудың агромелиоративтік, экологиялық және экономикалық аспектілерін ғылыми негіздеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования, примененные в проекте, включают следующие этапы: Отбор проб почвы — для изучения состава почвы на различных глубинах. Лабораторные анализы — определение физико-химических характеристик почвы и подземных вод, включая содержание азота, фосфора, калия и уровень pH. Оценка поглотительных свойств почвы — анализ способности почвы удерживать загрязняющие вещества. Мониторинг грунтовых вод — регулярное измерение уровня и химического состава для контроля воздействия полива. Расчет показателей загрязнения — определение накопления элементов в почве и растениях для оценки экологических рисков. Эти методы исследования позволяют дать комплексную оценку воздействия сточных вод на почву, водные ресурсы и сельскохозяйственные культуры в рамках проекта.

Методы исследования (на казахском) : Жобада қолданылатын зерттеу әдістері келесі кезеңдерді қамтиды: Топырақ сынамасын алу – әртүрлі тереңдіктегі топырақ құрамын зерттеу. Зертханалық зерттеулер – топырақтың және жер асты суларының физика-химиялық сипаттамаларын, соның ішінде азот, фосфор, калий және рН деңгейін анықтау. Топырақтың сіңіру қасиетін бағалау – топырақтың ластаушы заттарды ұстау қабілетін талдау. Жер асты суларының мониторингі — суарудың әсерін бақылау үшін деңгейлер мен химияны жүйелі түрде өлшеу. Ластану көрсеткіштерін есептеу – экологиялық қауіптерді бағалау үшін топырақ пен өсімдіктердегі элементтердің жинақталуын анықтау. Бұл зерттеу әдістері жоба аясында ағынды сулардың топыраққа, су ресурстарына және ауылшаруашылық дақылдарына әсерін жан-жақты бағалауды қамтамасыз етеді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проект подтвердил эффективность использования смеси сточных и чистых вод для орошения солеустойчивых культур, улучшая их рост и ускоряя созревание (например, ячменя и тыквы). Полевые опыты с различными культурами показали, что сточные воды могут повысить урожайность, обогатив почву питательными веществами. Использование солнечных панелей для энергоснабжения мелиоративных установок снизило затраты и экологическую нагрузку, а применение БПЛА позволило более точно контролировать состояние полей, выявлять засоленные участки и управлять процессом полива. Новизна проекта заключается в интеграции ВИЭ и БПЛА для решения задач сельского хозяйства: автономное питание оросительных систем от солнечных панелей и точное земледелие с применением БПЛА, позволяющее оперативно выявлять проблемные зоны и управлять водными ресурсами. Разработанные рекомендации по использованию сточных вод, ВИЭ и БПЛА помогают улучшить управление водными и земельными ресурсами, поддерживая устойчивое развитие сельского хозяйства региона. Проект демонстрирует значимость новых технологий для экологически и экономически устойчивого агросектора.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба тұзға төзімді дақылдарды суару, олардың өсуін жақсарту және пісуін жеделдету (мысалы, арпа мен асқабақ) үшін сарқынды су мен таза су қоспасын пайдаланудың тиімділігін растады. Әртүрлі ауылшаруашылық дақылдарымен жүргізілген далалық тәжірибелер сарқынды сулар топырақты қоректік заттармен байыту арқылы дақылдардың өнімділігін арттыруға болатынын көрсетті. Мелиорациялық қондырғыларды энергиямен қамтамасыз ету үшін күн батареяларын пайдалану шығындар мен экологиялық жүктемені азайтты, ал ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалану егістіктердің жағдайын дәлірек бақылауға, сортаңданған жерлерді анықтауға және суару процесін бақылауға мүмкіндік берді. Жобаның жаңалығы ауылшаруашылық мәселелерін шешу үшін жаңартылатын энергия көздері мен ұшқышсыз ұшу аппараттарын біріктіруде жатыр: суару жүйелерін күн батареяларынан автономды электрмен жабдықтау және ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалана отырып, дәлме-дәл ауыл шаруашылығы, бұл проблемалық аймақтарды жылдам анықтауға және су ресурстарын басқаруға мүмкіндік береді. Ағынды суларды, жаңартылатын энергия көздерін және ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалану бойынша әзірленген ұсынымдар өңірдегі ауыл шаруашылығының тұрақты дамуын қолдай отырып, су және жер ресурстарын басқаруды жақсартуға көмектеседі. Жоба экологиялық және экономикалық тұрақты ауыл шаруашылығы секторы үшін жаңа технологиялардың маңыздылығын көрсетеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Использование хозяйственно-бытовых сточных вод в земледелии и сельском хозяйстве позволяет экономить водные ресурсы, минеральные и органические удобрения, увеличить производство продуктов питания. Главным образом стоки используют для орошения при выращивании сельскохозяйственных культур, полива зеленых насаждений.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тұрмыстық сарқынды суларды егіншілік пен ауыл шаруашылығында пайдалану су ресурстарын, минералды және органикалық тыңайтқыштарды үнемдеуге, азық-түлік өнімдерін өндіруді арттыруға мүмкіндік береді. Ағынды сулар негізінен егін өсіру және жасыл алқаптарды суару кезінде суару үшін пайдаланылады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асырылмады

Efficiency (in Russian) : Очистка сточных вод до нормативных значений, снижением антропогенной нагрузки на водные объекты и водосборы за счет повторного использования очищенных сточных вод для производства кормовых культур на опытных участках.

Efficiency (in Kazakh) : Тәжірибе учаскелерінде азықтық дақылдарды өндіру үшін тазартылған сарқынды суларды қайта пайдалану арқылы су объектілері мен су айдындарына антропогендік жүктемені азайту, ағынды суларды стандартты мәндерге дейін тазарту.

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями полученных результатов являются Министерство сельского хозяйства РК, Комитет по водным ресурсам Республики Казахстан, подведомственные им организации и сельхозтоваропроизводители, крестьянские хозяйства.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасының Су ресурстары комитеті, олардың ведомстволық бағынысты ұйымдары және ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер, шаруа қожалықтары болып табылады.