The object of research, development or design (in Russian) : Сорта яровой мягкой пшеницы среднеспелой группы Фантазия, Ламис, Айна, Карабалыкская 90 (Карабалыкской СХОС), Целина 50, Акмола 2, Асыл сапа, Таймас, Шортандинская 2014 (НПЦ ЗХ им. А.И. Бараева), Лискам (Франция), Гранни (Австралия).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Орташа мерзімде пісетін жаздық жұмсақ бидайдың Фантазия, Ламис, Айна, Карабалыкская 90 (Карабалыкской СХОС), Целина 50, Акмола 2, Асыл сапа, Таймас, Шортандинская 2014 (НПЦ ЗХ им. А.И. Бараева), Лискам (Франция), Гранни (Австралия) сорттары.

Aim of work (in Russian) : Применение математического моделирования при разработке комплекса агротехнических мероприятий с целью повышения продуктивности и засухоустойчивости яровой мягкой пшеницы в резко континентальных засушливых почвенно-климатических условиях центрального и северного Казахстана

Aim of work (in Kazakh) : Орталық және Солтүстік Қазақстанның шұғыл континенталды құрғақ топырақ-климаттық жағдайларында жаздық жұмсақ бидайдың өнімділігі мен құрғақшылыққа төзімділігін арттыру үшін математикалық модельдеуді қолдана отырып агротехникалық шаралар кешенін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Полевые и лабораторные опыты

Методы исследования (на казахском) : Танаптық және зертханалық тәжірибелер

Obtained results and novelty (in Russian) : Научной новизной проекта является оценка эффективности математического моделирования различных агротехнических приемов направленных на повышение засухоустойчивости и продуктивности яровой мягкой пшеницы и определение их влияния на рост, развитие и формирование продуктивности в засушливых условиях Северного Казахстана. По результатами полученных даннных подобраны засухоустоичивые и высокопродуктивные среднеспелые сорта яровой мягкой пшеницы и рекомендован к возделыванию в засушливых условиях Центрального и Северного Казахстана. При применении разработанных комплексных средств состоящих из микроэлементов (Zn, Mn, Cu, Fe, Si), полисахарида и фитогормона способствовало повышению всхожести семян (92,67%) и урожайности зерна (42,5 ц/га) яровой мягкой пшеницы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жобаның ғылыми жаңылығы болып жаздық жұмсақ бидайдың өнімділігі мен құрғақшылыққа төзімділігін арттыруға бағытталған әртүрлі агротехникалық шаралардың математикалық модельдеу тиімділігін бағалау және олардың Орталық және Солтүстік Қазақстан жағдайында өсіп-дамуға, өнім түзуге әсерін анықтау. Зерттеу барысында алынған мәліметтер негізінде орташа мерзімде пісетін жаздық жұмсақ бидайдың құрғақшылыққа төзімді, мол өнімді сорттары таңдап алынды және Орталық және Солтүстік Қазақстанның құрғақ далалық жағдайында өсіруге ұсынылды. Микроэлементтерден (Zn, Mn, Cu, Fe, Si), полисахаридтен және фитогормоннан тұратын кешенді құралды қолдану арқылы жаздық жұмсақ бидай тұқымының өнгіштігін (92,67%) және астық өнімділігін (42,5 ц/га) жоғрылатуға қол жеткізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : При рекомендуемых моделях себестоимость зерна яровой мягкой пшеницы в производственных условиях снижены до 45514 тенге/га, чистая прибыль составил с 1 га - 23142,6 тенге. Рентабельность яровой мягкой пшеницы повысилась на 32,8%.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ұсынылған модельді өндіріс жағдайында қолданғанда жаздық жұмсақ бидай астығының өзіндік құны 45514 тенге/га дейін төмендеді, ал 1 гектардан алынатын таза пайда 23142,6 тенге құрады. Жаздық жұмсақ бидайдың рентабельділігі 32,8 %-ға артты.

Level of implementation (in Russian) : Результаты НИР внедрено в условиях ТОО «Найдоровское» Карагандинской области на площади 40 га.

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері Қарағанды облысы "Найдоровское" ЖШС жағдайында 40 га жерге енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Применение комплексных средств при обработке семян сорта Таймас повышает полевую всхожесть от 2,4 до 5,0 %. При комплексном подходе агротехнологических мероприятий (взаимодействий сорта, обработки семян, посев с комплексными средствами и поверхностной обработки посевов) максимальный урожайность яровой мягкой пшеницы составляет 42,5 ц/га, а индекс засухоустоичивости DI -1,74. Применение рекомендуемой модели способствует к прибавку урожая зерна пшеницы до 7,1 ц/га. Результаты моделирования показали, что сорт Таймас как наилучшая модель обладает достаточным диапазоном достоверности (Rx – 0,91) для получения надежных прогнозов и точно имитирует высокую устойчивость к засухе, чем сорт Гранни.

Efficiency (in Kazakh) : Кешенді құралмен Таймас сортының тұқымын өңдеу арқылы танаптық өнгіштікті 2,4-тен 5 %-ға дейін арттыруға болады. Агротехнологиялық шараларды кешенді жүргізгенде ( сорт, тұқымды және егістікті кешенді препараттармен өңдеу, екі рет егістік үстінен топырақты жеңіл өңдеу) жаздық жұмсақ бидай өнімділігін максимальды деңгейге 42,5 ц/га жеткізуге, ал құрғақшылық индексін DI -1,74 жоғарылатуға қол жеткізілді. Ұсынылған модельді қолдану арқылы бидай астығының өнімділігін 7,1 ц/га мүмкін болды. Гранни сортына қарағанда Таймас сорты құрғақшылыққа төзімділікті нақты сипаттайды және модель ретінде жоғары диапозонды шыншылдыққа (Rx – 0,91) ие екендігін модельдеу нәтижелері көрсетті.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, растениеводство.

Field of application (in Kazakh) : Ауылшаруашылығы, өсімдік шаруашылығы