The object of research, development or design (in Russian) : Настоящий проект является комплексной программой всеобъемлющего изучения бассейна р. Ертис, которая позволит создать современную интерактивную базу данных состояния водных экосистем.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бұл жоба су экожүйелерінің жай-күйі туралы заманауи интерактивті мәліметтер базасын құруға мүмкіндік беретін, Ертіс өзені бассейнін жан-жақты зерттеуге арналған кешенді бағдарлама болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Оценка водной экосистемы бассейна р. Ертис в условиях индустриального развития и глобальных процессов.

Aim of work (in Kazakh) : Индустриялық даму және жаһандық процестер жағдайында Ертіс өзені бассейнінің су экожүйесін бағалау

Методы исследования (на русском) : Методы дистанционного зондирования Земли. Химический, фотометрический, спектроскопический и другие методы в соответствии с действующими методиками. Сравнительный, экспедиционный, камеральный, лабораторный, геоинформационный, дешифрирование данных ДЗЗ.

Методы исследования (на казахском) : Жерді қашықтықтан зондтау әдістері. Қолданыстағы әдістерге сәйкес химиялық, фотометриялық, спектроскопиялық және басқа әдістер. Салыстырмалы, экспедициялық, камералдық, зертханалық, геоақпараттық, ЖҚЗ деректерін шифрлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : 4. Сделана количественная оценка стока загрязняющих веществ и по забору воды из р. Ертис потребителями с учетом пространственно - временной динамики в условиях климатических изменений и трансграничного использования. 5 Получена оценка влияния основных притоков и водохранилищ в формировании гидрохимического режима р. Ертис. Проведено комплексное обследование состояния наземных и водных экосистем, с использованием методов ДЗ и БПЛА в контрольных участках бассейна р.Ертис. Создана база инструментов анализа данных для разработки аналитической части платформы. 6. Получена оценка степени влияния техногенной нагрузки от водопользователей на экологическое состояние бассейна р. Ертис. 7. Получена комплексная оценка современного состояния и перспектив использования водно-ресурсного потенциала Ертисского бассейна с учетом пригодности водных ресурсов для отраслей экономики. Разработаны рекомендации по снижению возможных рисков и угроз экологического состояния реки Ертис по итогам оценки сбросов очистных сооружений. 8. Создан геопортал с интеграцией всей необходимой информации. Опубликованы научные статьи, монография и патенты на полезную модель согласно календарного плана к договору. Новизна: программа ориентирована на оценку современного состояния водных экосистем, находящихся в условиях сброса сточных вод и влияния изменения климата на сток, а также прогноз состояния экосистемы р.Ертис.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 4. Климаттық өзгерістер мен трансшекаралық пайдалану жағдайындағы кеңістіктік - уақыттық динамиканы ескере отырып, тұтынушылар Ертіс өзенінен ластаушы заттардың ағынын және су алу бойынша сандық бағалау жүргізілді. 5. Ертіс өзенінің гидрохимиялық режимін қалыптастырудағы негізгі салалар мен су қоймаларының әсерін бағалау алынды. Ертіс өзені бассейнінің бақылау учаскелерінде ҚЗ және ҰҰА әдістерін пайдалана отырып, жер үсті және су экожүйелерінің ахуалына кешенді зерттеу жүргізілді. Платформаның аналитикалық бөлігін әзірлеуге арналған деректерді талдау құралдарының базасы құрылды. Картографиялық негіздер жасалды. Электрондық тақырыптық карта әзірленді. 6. Су пайдаланушылардан техногендік жүктеменің Ертіс өзені бассейнінің экологиялық жағдайына әсер ету дәрежесі бағаланды. 7. Экономика салалары үшін су ресурстарының жарамдылығын ескере отырып, Ертіс бассейнінің су-ресурстық әлеуетін пайдаланудың қазіргі жағдайы мен перспективаларына кешенді баға қабыданды. Тазарту ғимараттарының төгінділерін бағалау қорытындылары бойынша Ертіс өзенінің экологиялық ахуалының ықтимал тәуекелдері мен қауіптерін азайту бойынша ұсынымдар әзірленді. 8. Барлық қажетті ақпаратты біріктіретін геопортал құрылды. Шарттағы күнтізбелік жоспарға сәйкес ғылыми мақалалар, монография және пайдалы модельге патенттер жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основными конструктивными и технико-эксплуатационными характеристиками программы в 2024 году явились: комплексные исследования воды, водной и наземной экосистем с привязкой БПЛА и ДЗЗ; созданы картографические основы, разработана электронная тематическая карта и рекомендации по снижению возможных рисков и угроз экологического состояния реки Ертис по итогам оценки сбросов очистных сооружений; создан геопортал по оценке распространения загрязнений в бассейне р.Ертис.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 2024 жылы бағдарламаның негізгі құрылымдық және техникалық-пайдалану сипаттамалары пайда болды: ҰҰА және ЖҚЗ байланыстырылған су және жер үсті экожүйелері кешенді зерттеу; картографиялық негіздер жасалды, электрондық тақырыптық карта және тазарту ғимараттарының төгінділерін бағалау қорытындылары бойынша Ертіс өзенінің экологиялық ахуалының ықтимал тәуекелдері мен қауіптерін азайту бойынша ұсынымдар әзірленді; Ертіс өзенінің бассейнінде ластанудың таралуын бағалау бойынша геопортал құрылды.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работы размещены в 7 статьях в журналах, рекомендованных КОКНВО; опубликованы 2 статьи в рецензируемых научных изданиях по научному направлению программы, входящих в Q1 и Q2, в базе данных Scopus с процентилем не менее 50 %; 3 статьи сданы в печать. Опубликованы 1 монография, 4 патента на полезную модель и получен 1 акт внедрения. Создан геопортал по оценке распространения загрязнений в бассейне р.Ертис.

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері бойынша БҒСҚК ұсынған журналдарда 7 мақалада орналастырылған; бағдарламаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланатын ғылыми басылымдарда Q1 және Q2 кіретін Scopus деректер базасында кемінде 50% процентильмен 2 мақала жарияланды; 3 мақала баспаға шығарылды. 1 монография, пайдалы модельге 4 патент жарияланды және 1 енгізу актісі алынды. Ертіс өзенінің бассейнінде ластанудың таралуын бағалау бойынша геопортал құрылды.

Efficiency (in Russian) : Программа позволит обработать множество входных параметров контроля качества воды и влияния на экосистему в р.Ертис в условиях индустриального развития и глобальных процессов.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарлама Өнеркәсіптік даму және жаһандық процестер жағдайында Ердис өзеніндегі судың сапасын және экожүйеге әсерін бақылаудың көптеген таңқаларлық параметрлерін өңдеуге мүмкіндік берді

Field of application (in Russian) : Министерство экологии и природных ресурсов РК, ЖКХ, республиканские и областные уполномоченные органы по контролю состояния окружающей среды. Водные ресурсы, ГИС - технологии и ДЗЗ

Field of application (in Kazakh) : ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі, ТКШ, қоршаған ортаның ахаулын бақылау жөніндегі республикалық және облыстық уәкілетті органдар. Су ресурстары, ГАЖ технологиялары және ЖҚЗ.