The object of research, development or design (in Russian) : Дренажная система на орошаемых землях Мактааральского района Туркестанской области.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Түркістан облысы Мақтаарал ауданының суармалы жерлерінің кәріз жүйелері

Aim of work (in Russian) : Разработка режима работы горизонтального и вертикального дренажа и технологии регулирования мелиоративного режима орошаемых земель Мактааральского района.

Aim of work (in Kazakh) : Мақтаарал ауданының суармалы жерлерінің көлденең және тік кәріздің жұмыс істеу тәртібін және суармалы жерлердің мелиоративтік тәртібін (режимін) реттеу технологияларын жасау.

Методы исследования (на русском) : При выполнении НИР применен системный метод изучения эколого-мелиоративных процессов в корнеобитаемой зоне почв, выбор режима работы дренажных систем включает обоснование и выбор типичности опытных участков для исследований, методы оценки водоземельных ресурсов, методика проведения лизиметрических и полевых исследований

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми- зерттеу жұмыстарын орындау барысында топырақтың тамыр жаю қабатындағы эколого-мелиоративтік процесстерді жүйелі зерттеу әдістемелері, кәріздің жұмыс істеу тәртібін жасауда зерттеуге арналған тәжірибелік учаскелердің типтілігін таңдауды және негіздеуді қамтиды, су-жер ресурстарын бағалау әдістері, лизиметрлік және далалық зерттеулерді жүргізу әдістемесі қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Обобщены данные по установлению оптимального режима работы вертикального дренажа, обеспечивающий улучшения водно-солевого режима почв в зоне аэрации с учетом уровня залегания и минерализации грунтовых вод, степени засоления корнеобитаемой толщи почв Мактааральского района; исследо¬ваны водно-физические и агрохимические свойства почв, динамика уровня залегания и минерализации грунтовых вод на опытных участках; проведены лизиметрические исследования по изучению процессов миграции органоминеральных соединений в корнеобитаемом слое почв при изменении технологии промывок; установлены объемы отводимых коллекторно-дренажных вод в вегетационный период и пределы их использования на орошаемых землях; изучено влияние стока отводимых сбросных вод и их минерализации по горизонтальному дренажу от массива орошения в зависимости от режима работы скважин вертикального дренажа (СВД); установлены параметры дренирования и типизация, требования к выбору режима дренажных систем; разработана и внедрена технология рассоления почв при различных минерализациях грунтовых вод. Научной новизной является разработка режимов работы горизонтального и вертикального дренажа и внедрение технологии улучшения мелиоративного состояния орошаемых земель путем их эколого-мелиоративной оценки обеспечат создание оптимальных скоростей движения воды в корнеобитаемом слое.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Мақтарал ауданының топырақтың тамыр жаю қабатындағы тұздану дәрежесін, жер асты суларының деңгейі және минералдылығын ескере отырып, аэрация аймағындағы топырақтың су-тұз режимін жақсартуды қамтамасыз ететін тік дренаж жұмысының оңтайлы режимін дайындау бойынша деректер жинақталды; тәжірибе учаскілерінде топырақтың су-физикалық және химиялық қасиеттері, жер асты суларының деңгейі мен тұздылығы зерттелінді; шаю технологиясын өзгерте отырып топырақтың тамыр жаю қабатындағы органоминералды қосылыстардың ауысу процестерін зерттеу бойынша лизиметриялық зерттеулер жүргізілді; вегетациялық кезеңде бөлінетін коллекторлық-дренаждық сулардың көлемі және оларды суармалы жерлерде пайдалану шектері белгіленді; тік кәріз (ТКҰ) ұңғымаларының жұмыс режиміне байланысты суғару массивінен көлденең дренаж бойынша ағызылатын су ағынының және олардың минералдануының әсері зерттелді; дренаждау және типизациялау параметрлері, дренаж жүйелерінің режимін таңдауға қойылатын талаптар белгіленді; әр түрлі минералды жер асты сулары жағдайында топырақтарды тұзсыздандыру технологиясы әзірленді және енгізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Промывка засоленных и очень сильнозасоленных земель на фоне открытого горизонтального и вертикального дренажа обеспечило улучшение эколого-мелиоративного состояния орошаемых земель с увеличением урожайности хлопчатника на 2,0-2,5 ц/га. Экономический эффект с 1 га составил 36,0 - 45,0тыс.тг.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ашық көлденең және тік дренаж аясында тұздалған және өте қатты тұздалған жерлерді шаю суармалы жерлердің экологиялық-мелиоративтік жағдайын жақсартуды қамтамасыз етіп, мақта өнімділігін 2,0-2,5 ц/га-ға ұлғайтып, экономикалық тиімділік 1 га - дан 36,0-45,0 мың теңгені құрады.

Level of implementation (in Russian) : Проведено внедрение технологии рассоления почв при различных минерализациях грунтовых вод на общей площади 1000 га Туркестанской области.

Level of implementation (in Kazakh) : Жер асты суларының минералдылығы әр түрлі болған жағдайдағы топырақтарды тұзсыздандыру технологиясы Түркістан облысының 1000 га жерлерінде енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Экономический эффект с 1 га составил 36,0 - 45,0 тыс.тг.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық тиімділік 1 га - дан 36,0-45,0 мың теңгені құрады.

Field of application (in Russian) : Технология предназначена для использования работниками и специалистами агропромышленного комплекса, агроформированиями и крестьянскими хозяйствами, водохозяйственными и проектными организациями Республики Казахстан.

Field of application (in Kazakh) : Технология Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіп кешенінің қызметкерлері мен мамандарының, агроқұрылымдардың және шаруа қожалықтарының, су шаруашылығы және жобалау ұйымдарының пайдалануына арналған