The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования – образцы метатитаната лития и двухфазные керамики на основе метатитаната и ортосиликата лития.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – литий метатитанаты және литий метатитанат және ортосиликат негізіндегі екі фазалы керамикалар.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в получении новых экспериментальных данных о процессах наработки и выделения трития в перспективных литиевых керамиках при моделировании аварийных ситуаций в бланкетах ТЯР.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты ТЯР бланкеттеріндегі төтенше жағдайларды модельдеу кезінде перспективалы литий керамикаларында тритийді өндіру және шығару процестері туралы жаңа тәжірибелік деректерді алу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования – масс-спектрометрия, реакторное облучение, радиоизотопнный анализ, метод конечных элементов.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері – масс-спектрометрия, реакторлық сәулелену, радиоизотоптық талдау, ақырлы элементтер әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведенных работ были получены аррениусовские зависмости для эффективного коэффициента диффузии, и константы скорости десорбции трития из двухфазной литиевой керамики в процессе реакторного облучения. На основе проведенных экспериментов по моделированию аварийных ситуаций, связанных с потерей формы пэбблов двухфазной керамики в процессе облучения были сделаны следующие выводы: выделение трития из засыпки керамики практически не изменилось, наблюдаемые тригеррные снижения (увеличения) потока трития, которые связаны с созданием (разрушением) корки образовавшейся аморфизированной массы не превышают 20% от равновесного значения выделения трития. Всегда наблюдается разрушение корки, блокирующей выход газа. Наблюдаемый процесс растрескивания керамики в процессе облучения (который характеризуется пиковыми выбросами гелия из внутренних пор керамики) связан с развитием открытой пористости потерявших форму пэбблов и в целом способствуют ускорению выделения трития из засыпки керамики. На основе полученных данных можно оценить перспективы использования исследуемой керамики как хорошие: аварийные ситуации связанные с перегревом керамики и потерей ей формы не приводят к проблемам, связанным с созданием сплошной монолитной массы, блокирующей газопроницаемость всей засыпки.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде реакторлық сәулелену процесінде екі фазалы литий керамикасынан тритийдің десорбция жылдамдығының тұрақтысы және диффузияның тиімді коэффициенті үшін аррениус тәуелділіктері алынды. Екі фазалы керамика пэбблдарының сәулелену процесінде пішінін жоғалтуымен байланысты апаттық жағдайларды модельдеу бойынша жүргізілген эксперименттердің нәтижелеріне сүйене отырып, келесі қорытындылар жасалды: керамика ұнтағынан тритийдің бөлінуі айтарлықтай өзгерген жоқ, байқалған тритий ағынының триггерлік төмендеуі (артуы), аморфталған масса қабығының түзілуімен (бұзылуымен) байланысты, тритийдің тепе-теңдік мәнінен 20%-дан аспайды. Әрдайым газдың шығуын бөгейтін қабықтың бұзылуы байқалады. Сәулелену процесінде керамиканың жарықшақтану процесі (керамиканың ішкі кеуектерінен гелийдің шоғырланған бөлінуімен сипатталады) пішінін жоғалтқан пэбблдардың ашық кеуектілігінің дамуына байланысты және жалпы керамика ұнтағынан тритийдің бөлінуін жеделдетуге ықпал етеді. Алынған деректер негізінде зерттелген керамиканы қолдану перспективалары жақсы деп бағалауға болады: керамиканың қызып кетуі және оның пішінін жоғалтуымен байланысты апаттық жағдайлар керамика ұнтағының газ өткізгіштігін бөгейтін тұтас монолитті массаның түзілуіне байланысты мәселелер туғызбайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Не оценивались

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : бағаланбайды

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Эффективность оценивается как высокая

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік жоғары деп бағаланады

Field of application (in Russian) : Область применения – тритийвоспроизводящие материалы термоядерных реакторов, размножающие бланкеты термоядерных реакторов.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы – термоядролық реакторлардың тритий өндіруші материалдары, термоядролық реакторлардың көбейткіш бланкеттері.