The object of research, development or design (in Russian) : Плазмонный эффект наночастиц металлов на электронных переходах между состояними различной спиновой мультиплетности в конденсированных средах. Наночастицы (НЧ) Ag и Au, полиметиновые красители (ПК), ксантеновые красители.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Конденсацияланған ортада спиндік мультиплеттілігі әртүрлі электронды ауысуларға металл нанобөлшектерінің плазмондық әсері. Ag және Au нанобөлшектері (НБ), полиметиндік бояғыштар (ПБ), ксантендік бояғыштар.

Aim of work (in Russian) : Исследовать динамику возбужденных электронов в плазмонных наноструктурах на основе наночастиц металлов и влияние плазмонного резонанса на электронные переходы молекул с различной сольватохромией, спин-орбитальным взаимодействием, а также на скорости переходов между высоковозбужденными электронными состояниями.

Aim of work (in Kazakh) : Металл нанобөлшектері негізіндегі плазмонды наноқұрылымдардағы қозған электрондардың динамикасын зерттеу, сондай-ақ плазмондық резонанстың әртүрлі сольватохромиялы молекулалардың электрондық ауысуларына, спин-орбиталық әрекеттесуіне және жоғары қозған электрондық күйлер арасындағы ауысу жылдамдығына әсерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Методы оптической и лазерной спектроскопии, время-коррелированного счета фотонов, флеш–фотолиза, электронной сканирующей микроскопии, динамического лазерного светорассеяния, квантовой химии.

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық және лазерлік спектроскопия әдістері, уақыт- корреляцияланған фотондарды санау, флэш фотолиз, электронды сканерлеу микроскопиясы, лазер сәулесінің динамикалық шашырауы, кванттық химия.

Obtained results and novelty (in Russian) : – изучена динамика возбужденных электронов в НЧ серебра и золота различной геометрии при возбуждении импульсным лазерным излучением; – исследовано стационарное и переходное поглощение НЧ серебра, синтезированных методом лазерной абляции в коллоидных растворах с различными коэффициентами диэлектрической проницаемости и теплообмена; – исследованы особенности плазмонного эффекта в полиметиновых красителях с различной сольватохромией; – разработана теоретическая модель, позволяющая оценивать квантовый выход флуоресценции органических молекул в присутствии плазмонных НЧ; – изучен плазмонный эффект на электронных переходах в молекулах с различным спин-орбитальным взаимодействием; – предложена теоретическая модель, позволяющая оценивать квантовый выход фосфоресценции молекулы красителя в ближнем поле плазмонной НЧ; – изучен эффект тяжелого атома на дезактивации возбужденных электронных состояний молекул красителей на поверхности металлических наночастиц. Установлено, что плазмонный эффект выше у молекул с более высокой массой тяжелых атомов, входящих в структуру молекул; – исследован плазмонный эффект на переходах между возбужденными синглетными электронными состояниями.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : – импульстік лазерлік сәулеленумен қозу кезінде әртүрлі геометриялық күміс және алтын НБ қозған электрондардың динамикасы зерттелді; – әртүрлі диэлектрлік өтімділіктері және жылу беру коэффициенттері бар коллоидты ерітінділерде лазерлік абляция әдісімен синтезделген күміс НБ стационарлық және өтпелі жұтылуы зерттелді; –әртүрлі солватохромиялы полиметиндік бояғыштардағы плазмондық әсер ерекшеліктері зерттелді; – плазмондық НБ болған кезде органикалық молекулалардың флуоресценциясының кванттық шығымын бағалауға мүмкіндік беретін теориялық модель әзірленді; –спин-орбиталдық өзара әрекеттесуі әртүрлі молекулалардың электрондық ауысулардағы плазмондық әсері зерттелді; – плазмондық НБ жақын өрісінде бояғыш молекуласының фосфоресценциясының кванттық шығымын бағалауға мүмкіндік беретін теориялық модель ұсынылды; – металл НБ бетіндегі бояғыш молекулаларының қозған электрондық күйлерінің дезактивациясына ауыр атомның әсері зерттелді. Молекулалардың құрылымына кіретін ауыр атомдардың массасы жоғары молекулалар үшін плазмондық әсер жоғарырақ екендігі анықталды; – қозған синглетті электронды күйлер арасындағы ауысуларға плазмондық әсер зерттелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : При выполнении проекта получены новые знания о механизмах плазмонного воздействия на фотофизические процессы с участием электронно-возбужденных состояний различной мультиплетности в молекулярных средах и наноструктурах, а также для разработок в области оптических технологий и различных плазмон-усиленных устройств.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаны жүзеге асыру барысында молекулалық орталар мен наноқұрылымдардағы әртүрлі электронды қоздырылған күйлерді қамтитын фотофизикалық процестерге плазмондық әсер ету механизмдері туралы , сондай-ақ оптикалық технологиялар саласындағы әзірлемелер мен плазмонды күшейтетін әртүрлі құрылғылар туралы жаңа білімдер алынды.

Level of implementation (in Russian) : Внедрение не предусмотрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Показано, что эффективность флуоресценции и фосфоресценции органических красителей может быть значительно увеличена при использовании эффекта как тяжелого атома, так и под действием плазмонного воздействия НЧ металлов. Это может быть востребовано для биомедицинских исследований и при создании устройств сенсорики, OLED и PHOLED систем. По результатам опубликовано 15 работ. Из них: 3 статьи – в рецензируемом зарубежном издании, входящем в Web of Science (Q1,) и (или) имеющем процентиль по Cite Score (Scopus) не менее 50 (Physical Chemistry Chemical Physics, WoS Q1, Процентиль Scopus 75%); 1 статья в рецензируемом научном издании по научному направлению проекта, входящего в базу Scopus; 3 статьи в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном КОКСОН и 8 работ в материалах конференций. По результатам подготовлены 1 диссертация доктора PhD и 1 магистерская работа.

Efficiency (in Kazakh) : Органикалық бояғыштардың флуоресценция және фосфоресценция тиімділігін ауыр атом эффектісін қолдану арқылы да, металл НБ плазмондық әсерінен де айтарлықтай арттыруға болатыны көрсетілді. Бұл биомедициналық зерттеулерге және сенсорлық құрылғыларды, OLED және PHOLED жүйелерін жасауда сұранысқа ие болуы мүмкін. Алыған нәтижелер бойынша 15 мақала жарияланды. Оның ішінде: 3 мақала – Web of Science (Q1) жүйесіне енгізілген рецензияланған шетелдік басылымда және (немесе) Cite Score (Scopus) пайыздық көрсеткіші кемінде 50 (Physical Chemical Chemical Physics, WoS Q1, Scopus percentile 75) %), Scopus деректер базасына енгізілген жобаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланған ғылыми басылымда 1 мақала; ҚР БҒМ БҒССҚК ұсынған рецензияланған отандық басылымда 3 мақала және конференция материалдарында 8 жұмыс. Нәтижелері бойынша 1 PhD докторлық диссертация және 1 магистрлік диссертация дайындалды.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты могут выступать научной основой для проектирования фотоприемников и активных сред перестраиваемых лазеров на красителях, а также для создания солнечных элементов, для биомедицинских исследований и при создании устройств сенсорики, OLED и PHOLED систем.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер фотодетекторларды және реттелетін бояғыш лазерлердің белсенді орталарын жобалауға, сондай-ақ күн батареяларын құруға, биомедициналық зерттеулерге және сенсорлық құрылғыларды, OLED және PHOLED жүйелерін құруға ғылыми негіз бола алады.