The object of research, development or design (in Russian) : Трансграничные территории РК и РФ (Каспийского региона и Горного Алтая) возможного возникновения ЧС природного и техногенного характера, сейсмоопасные и пожароопасные регионы, реки и водные объекты, подверженные паводкам и наводнениям, акватория Каспийского моря, подверженная риску загрязнения нефтепродуктами.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ҚР және РФ трансшекаралық аумақтары (Каспий өңірі және Таулы Алтай) табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ туындауы мүмкін, сейсмикалық қауіпті және өрт қауіпті өңірлер, су тасқыны мен су тасқынына ұшырайтын өзендер мен су объектілері, мұнай өнімдерімен ластану қаупіне ұшыраған Каспий теңізінің акваториясы.

Aim of work (in Russian) : Создание системы совместного наземно-космического исследования и прогнозирования чрезвычайных ситуаций (ЧС) природного и техногенного характера, позволяющей отслеживать состояние потенциально опасных объектов на трансграничных регионах РК и РФ в режиме близкого к реальному времени, оперативно выявлять опасные процессы с целью минимизации экономических потерь и выработке рекомендаций по их предотвращению.

Aim of work (in Kazakh) : ҚР мен РФ трансшекаралық өңірлеріндегі ықтимал қауіпті объектілердің жай-күйін нақты жақын уақыт режимінде қадағалауға, экономикалық шығындарды барынша азайту және олардың алдын алу жөнінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында қауіпті процестерді жедел анықтауға мүмкіндік беретін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды (ТЖ) бірлесіп жерүсті-ғарыштық зерттеу және болжау жүйесін құру.

Методы исследования (на русском) : Космический мониторинг, автоматизированная обработка данных ДЗЗ, математическое моделирование ЧС, GPS мониторинг, обработка больших данных на основе искусственных нейронных сетей, анализ эффективности предупреждения ЧС.

Методы исследования (на казахском) : Ғарыштық мониторинг, ЖҚЗ деректерін автоматтандырылған өңдеу, ТЖ математикалық модельдеу, GPS мониторингі, жасанды нейрондық желілер негізінде үлкен деректерді өңдеу, ТЖ алдын алу тиімділігін талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые для РК разработана экспертная система космического мониторинга и прогнозирования лесных и степных пожаров, а также наводнений и подтоплений в период паводков для автоматизированной оценки масштабов и степени опасности ЧС; разработана методика автоматической обработки данных ДЗЗ загрязнения морской поверхности нефтяными пленками с использованием искусственных нейронных сетей; разработана методика анализа косвенных эффектов от предупреждения и ликвидации ЧС при применении космических средств; построена комплексная геодинамическая модель земной коры сейсмоопасных трансграничных регионов Горного Алтая на основе GPS-данных о движениях земной поверхности и фокальных механизмах очагов землетрясений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҚР үшін алғаш рет ТЖ қауіптілігінің ауқымы мен дәрежесін автоматтандырылған бағалау үшін Орман және дала өрттерін, сондай-ақ су тасқыны кезеңінде су тасқыны мен су тасқынын ғарыштық мониторингілеу мен болжаудың сараптамалық жүйесі әзірленді; жасанды нейрондық желілерді пайдалана отырып, теңіз бетінің мұнай пленкаларымен ластануының ЖҚЗ деректерін автоматты өңдеу әдістемесі әзірленді; ТЖ алдын алу мен жоюдың жанама әсерлерін талдау әдістемесі әзірленді. ғарыш құралдарын қолдану; жер бетінің қозғалысы және жер сілкінісі ошақтарының фокустық механизмдері туралы GPS деректері негізінде Алтай тауларының сейсмикалық қауіпті трансшекаралық аймақтарының жер қыртысының кешенді геодинамикалық моделі салынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полная автоматизация на этапах приема, хранения, обработки, анализа и визуализации спутникового мониторинга и данных ДЗЗ. Компоненты системы мониторинга включают в себя алгоритмы автоматической предобработки и анализа различных данных для оперативного обнаружения, оценки масштаба процесса и моделирования динамики его развития. При тематической обработке и анализе данных используются методы машинного обучения и искусственного интеллекта, математического и геомеханического моделирования и ГИС технологии.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Спутниктік мониторинг пен ЖҚЗ деректерін қабылдау, сақтау, өңдеу, талдау және визуализациялау кезеңдерінде толық автоматтандыру. Мониторинг жүйесінің құрамдас бөліктері жедел анықтау, процестің ауқымын бағалау және оның даму динамикасын модельдеу үшін әртүрлі деректерді автоматты түрде өңдеу және талдау алгоритмдерін қамтиды. Деректерді тақырыптық өңдеу және талдау кезінде Машиналық оқыту және жасанды интеллект, математикалық және геомеханикалық модельдеу және ГАЖ технологиялары қолданылады.

Level of implementation (in Russian) : Геопортал системы мониторинга запущен в эксплуатацию и предоставляет результаты оперативного мониторинга ЧС природного и техногенного характера. Разработан Telegram-бот оперативной рассылки данных через мессенджер о действующих лесных и степных пожарах открыт для любого пользователя. Результаты программы апробированы в период наводнений в текущем году, данные о моделировании паводковой ситуации передавались в Центр управления кризисных ситуаций МЧС Республики Казахстан, местным исполнительным органам и Комитету водного хозяйства Министерства водных ресурсов и ирригации Республики Казахстан.

Level of implementation (in Kazakh) : Мониторинг жүйесінің геопорталы пайдалануға берілді және табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ жедел мониторингінің нәтижелерін ұсынады. Жұмыс істеп тұрған орман және дала өрттері туралы мессенджер арқылы деректерді жедел таратудың Telegram-боты әзірленді. Бағдарламаның нәтижелері ағымдағы жылы су тасқыны кезеңінде сыналды, су тасқыны жағдайын модельдеу туралы деректер Қазақстан Республикасы ТЖМ дағдарыс жағдайлары басқармасының орталығына, Жергілікті атқарушы органдарға және Қазақстан Республикасы Су ресурстары және ирригация министрлігінің Су шаруашылығы комитетіне берілді.

Efficiency (in Russian) : Результаты научно-технической программы, в виде системы совместного наземно-космического мониторинга и прогнозирования чрезвычайных ситуаций (ЧС) разработанные с использованием новых подходов и методик обработки больших данных (big data) дистанционного зондирования для оперативного мониторинга ЧС на основе искусственных нейронных сетей (Artificial neural networks), разработанные модели, не имеющие аналогов в СНГ (в Казахстане), внесут огромный вклад в развитие космической и IT сферы нашей страны. А также результаты программы позволят существенно повысить качество информационного обслуживания лиц, принимающих решения на различных уровнях, повысить эффективность управляющих решений и смягчить экономический ущерб от техногенных и геоэкологических катастроф, прогнозирования ЧС природного и техногенного характера.

Efficiency (in Kazakh) : Жасанды нейрондық желілер (Artificial neural networks) негізінде ТЖ жедел мониторингі үшін қашықтықтан зондтаудың үлкен деректерін (big data) өңдеудің жаңа тәсілдері мен әдістемелерін пайдалана отырып әзірленген, ТМД-да баламасы жоқ әзірленген модельдер, бірлескен жерүсті-ғарыштық мониторинг және төтенше жағдайларды (ТЖ) болжау жүйесі түріндегі ғылыми-техникалық бағдарламаның нәтижелері (Қазақстанда), еліміздің ғарыш және IT саласының дамуына зор үлес қосады. Сондай-ақ бағдарламаның нәтижелері әртүрлі деңгейдегі шешім қабылдаушыларға ақпараттық қызмет көрсету сапасын едәуір арттыруға, басқарушы шешімдердің тиімділігін арттыруға және техногендік және геоэкологиялық апаттардан болатын экономикалық залалды, табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ болжауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Гидрология, геодинамика, сейсмология, экология

Field of application (in Kazakh) : Гидрология, геодинамика, сейсмология, экология