The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются поверхностные и подземные воды, атмосферные осадки, светло- и темно-каштановые почвы, урбанозем, почва лесных экосистем, ледниковые события в масштабном леднике Центральной Азии в высотной части Тянь-Шаня.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері – жерүсті және жерасты сулары, атмосфералық жауын-шашындар, ашық және қою қызғылт топырақтар, урбантопырақ, орман экожүйелерінің топырағы, Тянь-Шаньның биік бөлігіндегі Орталық Азияның ауқымды мұздығындағы мұздық оқиғалар.

Aim of work (in Russian) : Создание и внедрение комплекса технологий и методов оценки климатических изменений, и смягчения последствий изменения климата.

Aim of work (in Kazakh) : Климаттың өзгеруін бағалаудың технологиялары мен әдістерінің кешенін құру және енгізу, сонымен бірге климаттың өзгеру салдарын азайту.

Методы исследования (на русском) : Для исследований применены эмпирические, теоретические и общелогические методы и приемы исследования, которые включали эксперимент (полевой и лабораторный), непосредственное и опосредованное наблюдение, регистрация сейсмических и инфразвуковых сигналов от ледниковых событий в дальней и ближней от ледника зоне; обработка данных методами РМСС (прогрессивной многоканальной регистрации) и NSDL (новая система детектирования и локализации).

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер үшін эксперимент (далалық және зертханалық), тікелей және жанама бақылау, мұздықтан алыс және жақын аймақтағы мұздық оқиғалардан сейсмикалық және инфрадыбыстық сигналдарды тіркеуді; РМСС (прогрессивті көп арналы тіркеу) және NSDL (жаңа детектрлеу және оқшаулау жүйесі) әдістерімен деректерді өңдеуді қамтитын эмпирикалық, теориялық және жалпы логикалық зерттеу әдістері мен тәсілдері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе выполнения НИР создана локальная линия метеорных вод, а также выявлены коэффициенты отклонения локальной линии от глобальной линии; отобраны пробы подземных и поверхностных вод на исследуемых участках; проведены лабораторные работы по определению стабильных изотопов воды, а также проведен сравнительный изотопный анализ подземных и атмосферных осадков для выявления гидрологических и гидрогеологических взаимосвязей; получены годичные данные метеопараметров (температура воздушной среды, направление ветра, объём выпавших осадков); определены уровни содержания изотопов углерода, органическое вещество почвы, структура и физико­химические свойства почвы; дана количественная оценка эмиссии СО2 с поверхности антропогенно-нарушенных участков региональных почв; детектированы сигналы по данным сейсмических и инфразвуковых станций; построены азимутальные диаграммы детектируемых событий; выполнено внедрение метода РМСС в обработку данных; проведена оценка полученных результатов; предварительный анализ полевых материалов относительно наличия в них сигналов от ледников; организован сейсмо-инфразвуковой мониторинг временными станциями и обработаны полевые данные.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҒЗЖ орындау барысында метеорлық сулардың жергілікті желісі құрылды, сондай-ақ жергілікті желінің ғаламдық желіден ауытқу коэффициенттері анықталды; зерттелетін учаскелердегі жерасты және жерүсті суларының сынамалары алынды; судың тұрақты изотоптарын анықтау бойынша зертханалық жұмыстар жүргізілді, сондай-ақ гидрологиялық және гидрогеологиялық байланыстарды анықтау үшін жерасты және атмосфералық жауын-шашынның салыстырмалы изотоптық талдауы жүргізілді; метеопараметрлердің (ауа ортасының температурасы, желдің бағыты, жауын-шашынның көлемі) жылдық деректер алынды; көміртегі изотоптарының деңгейлері, топырақтың органикалық заттектері, топырақтың құрылымы мен физикохимиялық қасиеттері анықталды; аймақтық топырақтың антропогендік-бұзылған учаскелерінің бетіндегі СО2 эмиссиясына есептік баға берілді; сейсмикалық және инфрадыбыстық станциялардың деректері бойынша сигналдар детектрленді; детектрленетін оқиғалардың азимуталды диаграммалары құрылды; деректерді өңдеуге РМСС әдісін енгізу орындалды; алынған нәтижелерге бағалау жүргізілді; мұздықтардан олардағы сигналдардың болуына қатысты алдын ала далалық материалдар талданды; уақытша станциялармен сейсмикалық-инфрадыбыстық мониторинг ұйымдастырылды және далалық деректер өңделді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные результаты дадут представление о современном состоянии проблемы климатических изменений, а также внесут существенный вклад в общенаучное понимание процессов изменения климата и их влияния на экономику Республики Казахстан.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған нәтижелер климаттық өзгерістер проблемасының қазіргі жай-күйі туралы түсінік береді, сондай-ақ климаттың өзгеру процестерін және олардың Қазақстан Республикасының экономикасына әсерін жалпы ғылыми түсінуге елеулі үлес қосады.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ.

Efficiency (in Russian) : Применяемые ядерные, сейсмические и инфразвуковые методы будут использованы для получения более точной картины климатических изменений климата в регионе и в стране в целом, что существенно повышает эффективность проведенных исследований.

Efficiency (in Kazakh) : Қолданылатын ядролық, сейсмикалық және инфрақызыл әдістер аймақтағы және жалпы елдегі климаттың өзгеруінің дәлірек бейнесін алу үшін пайдаланылады, бұл жүргізілген зерттеулердің тиімділігін айтарлықтай арттырады.

Field of application (in Russian) : Данные исследования позволят получить информацию о климатических изменениях применительно к территории Республики Казахстан, об их влиянии на окружающую природную среду, а также выработать рекомендации по смягчению последствий изменения климата.

Field of application (in Kazakh) : Бұл зерттеулер Қазақстан Республикасының аумағына қатысты климаттық өзгерістер туралы, олардың қоршаған табиғи ортаға әсері туралы ақпарат алуға, сондай-ақ климаттың өзгеруінің салдарын жұмсарту бойынша ұсынымдар әзірлеуге мүмкіндік береді.