The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования служили сельскохозяйственные животные, предметы внешней среды (почва, вода, корм животных), патологический материал от больных и подозреваемых на болезнь животных, результаты собственных лабораторных исследований исполнителей, статистические обзоры и официальные отчеты по ветеринарному благополучию по эмкару животных КВКН МСХ РК и РГП «Республиканский противоэпизоотический отряд», «Республиканская ветеринарная лаборатория».

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері ауыл шаруашылығы жануарлары, қоршаған орта объектілері (топырақ, су, мал азығы), ауру және ауруға күдікті жануарлардан алынған патологиялық материалдар, жануарлар қарасанының эпизоотологиялық көріністерін және оны бақылау үшін. Орындаушылардың зертханалық зерттеулерінің нәтижелері және ҚР АШМ Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің «Республикалық эпизоотияға қарсы отряды» РММ, «Республикалық ветеринариялық зертхананың» статистикалық шолулары мен ветеринариялық жағдай туралы ресми есептері.

Aim of work (in Russian) : Разработка ускоренных методов диагностики эмкара, основанных на быстром (в течение 5-10 минут) обнаружении возбудителя из патологического материала от животных или из объектов внешней среды, а также на ускоренном выявлении в крови инфицированных или же вакцинированных животных специфических антител (в течение 3-4 часов).

Aim of work (in Kazakh) : Жануарлардың патологиялық материалынан немесе қоршаған орта нысандарынан қарасан патогенін жылдам (5-10 минут ішінде) анықтауға, сондай-ақ ауру жұқтырған немесе вакцинацияланған жануарлар қанындағы спецификалық антиденелерді жедел анықтауға (3-4 сағат ішінде) арналған тәсілдер әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : При выполнении научно-исследовательской работы применены официально регламентированные при диагностике эмкара животных методы исследований согласно ГОСТу 26503-85. Бактериологические исследования органов больных или подозреваемых в заболевании эмкаром животных, а также объектов внешней среды (почва, вода, корм животных) с целью обнаружение возбудителя болезни проводено с помощью классических методов с применением питательных сред, соответствующих ГОСТу 32732-2014. Для проведения эпизоотологического мониторинга эмкара использована методика исследовании описанные в соответствующих руководствах. С целью изучения эпизоотологического проявления и контроля эмкара животных использованы и проанализированы: – статистические обзоры и официальные отчеты по ветеринарному благополучию по эмкару животных КВКН МСХ РК и РГП «Республиканская ветеринарная лаборатория», «Республиканкий противоэпизоотический отряд»; – материалы клинико-эпизоотологических обследований эпизоотических очагов эмкара животных и оценок эпизоотической ситуации в различных регионах республики; – результаты лабораторных исследований образцов объектов внешней среды (почва, корм, вода) полученного от больных или подозреваемых по заболеванию эмкаром животных, а так же в случае вспышки эмфизематозного карбункула доставленных из различных хозяйств областей республики; – материалы периодической оценки эпизоотической обстановки по эмкару в районах и областях республики;

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде МЕМСТ 26503-85 сәйкес жануарлар қарасанын диагностикалау үшін ресми регламенттелген зерттеу әдістері қолданылды. Аурудың қоздырғышын анықтау мақсатында МЕМСТ 32732-2014 сәйкес ауру немесе ауруға күдікті жануарлардың органдарына, сондай-ақ қоршаған орта нысандарына (топырақ, су, мал азығы) бактериологиялық зерттеулер белгіленген талаптарға сәйкес келетін қоректік орталарды пайдалана отырып, классикалық әдістерді пайдаланып зерттеу жұмыстары жүргізілді. Қарасанға эпизоотологиялық мониторинг жүргізу үшін тиісті оқу құралдарында сипатталған зерттеу әдістері қолданылды. Жануарлар қарасанының эпизоотологиялық көріністерін және оны бақылау үшін мыналар пайдаланылады және талданды: – ҚР АШМ ВБжҚК жануарларды қорғау департаменті және «Республикалық ветеринариялық зертхана», «Республикалық эпизоотияға қарсы отряд» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорындарының статистикалық шолулары мен ветеринариялық жағдай туралы ресми есептері; – жануарлар қарасанының эпизоотиялық ошақтарын клиникалық-эпизоотиялық зерттеу материалдары және республиканың әртүрлі аймақтарындағы эпизоотиялық жағдайды бағалау материалдары; – республика аймақтарындағы әртүрлі шаруашылықтардан жеткізілетін ауру немесе қарасан ауруына күдікті жануарлардан алынған қоршаған орта нысандарынан (топырақ, жем, су) үлгілерін зертханалық зерттеу нәтижелері; – республиканың аудандары мен облыстарындағы қарасанның эпизоотиялық жағдайын кезеңдік бағалау материалдары;

Obtained results and novelty (in Russian) : В процессе работы проводился эпизоотологический анализ официальных данных КВКН МСХ РК по заболеваемости животных эмкаром за 2019-2023 годы и результаты проведенных собственных исследований исполнителей проекта, полученных на основе выезда в эпизоотические очаги эмкара. Новизна работы заключается в получении новых эпизоотологических данных в результате мониторинга эмкара, которые будут использованы при составлении планов профилактических и оздоровительных мероприятий.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу жұмыстары барысында 2019-2023 жылдардағы жануарлардың қарасан ауруы шалдығуы туралы ҚР АШМ ВБжҚК ресми деректеріне және жобаны жүзеге асырушылардың жеке зерттеулерінің нәтижелеріне эпизоотологиялық талдау жүргізілді. Қарасанын ауруының эпизоотиялық ошақтарына бару негізінде алынды. Жұмыстың жаңалығы қарасан ауруына мониторинг жүргізу нәтижесінде жаңа эпизоотологиялық мәліметтерді алуында, олар профилактикалық және сауықтыру іс-шараларының жоспарын құруда қолданылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные ветеринарные и технико-экономические показатели заключаются в анализе состояния эпизоотической ситуации по эмкару животных за 2019-2023гг в 14 областях РК на основе анализа официальных данных и собственных исследований, в определении ареалов распространения инфекции влияющие на неблагополучие эпизоотической обстановки и в установлении основных видов экономического ущерба от эмкара.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі ветеринариялық-техникалық-экономикалық көрсеткіштер бойынша ресми мәліметтерді талдау және жеке зерттеулер негізінде Қазақстан Республикасының 14 облысында 2019-2023 жылдарға арналған жануарлар қарасаны бойынша эпизоотиялық жағдайды талдау мен қолайсыз эпизоотиялық жағдайға әсер ететін инфекцияның таралу аймақтарын анықтау және қарасанның экономикалық зиянының негізгі түрлерін белгілеу болып табылады.

Level of implementation (in Russian) : Оказана научно-методическая и консультативная помощь ветеринарным специалистам по проведению профилактических мероприятий при эмкаре животных в хозяйствующих субъектах Западно - Казахстанской, Жамбылской, Восточно-Казахстанской, Алматинской и Карагандинской областей.

Level of implementation (in Kazakh) : Батыс Қазақстан, Жамбыл, Шығыс Қазақстан, Алматы және Қарағанды облыстарының шаруашылық жүргізуші субъектілеріндегі ветеринария мамандарына қарасанның алдын-алу шараларын жүргізу бойынша ғылыми-әдістемелік және консультативтік көмек көрсетілді.

Efficiency (in Russian) : Эффективность разработки заключается в определении напряженности эпизоотической ситуации по эмкару животных на территории РК за 2019-2023гг и составлении эпизоотологические карт с отображением статуса по эмкару каждой области.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыстың тиімділігі 2019-2023 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар қарасанына қатысты эпизоотиялық жағдайдың қарқындылығын анықтауда және әр облыстың статусын көрсететін эпизоотиялық карталарды жасауда.

Field of application (in Russian) : Ветеринария

Field of application (in Kazakh) : Ветеринария