Inventory number IRN Number of state registration
0224РК00142 AP13067925-OT-24 0122РК00035
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Заключительный Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 2
International publications: 1 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Number of books Appendicies Sources
1 5 168
Total number of pages Patents Illustrations
327 1 54
Amount of funding Code of the program Table
16657887.78 AP13067925 40
Name of work
Разработка методов оценки и прогнозирования динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий (на примере Костанайской области)
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Методическая документация
Report authors
Озгелдинова Жанар Озгелдиновна , Мукаев Жандос Толеубекович , Жангужина Алтын Амиржановна , Бектемирова Асель Амангельдыевна , Оспан Гауһар Тәшімқызы ,
0
0
2
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Объектом исследования выступают ландшафты Костанайской области.

Зерттеу нысаны Қостанай облысының ландшафттары болып табылады.

Разработка методов оценки и геоинформационного прогнозного моделирования динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий (на примере Костанайской области) для формирования стратегии природопользования региона исследования.

Қостанай облысының табиғатты пайдалану стратегиясын қалыптастыру үшін ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларын қолдана отырып, антропогендік әсер жағдайында ландшафтар динамикасын бағалау және геоақпараттық болжамдық модельдеу әдістерін әзірлеу.

При решении поставленных задач использовались следующие методы: компонентного анализа, математического моделирования, метод оценки по интегрированным и частным параметрам, картографический, метод экспертных оценок и вероятное прогнозирование, метод географических аналогий, методы пространственной интерполяции, методы дешифрирования данных ДЗЗ и геоинформационного картографирования и др.

Қойылған міндеттерді шешуде мынадай әдістер пайдаланылды: компоненттік талдау, математикалық модельдеу, интеграцияланған және жеке параметрлер бойынша бағалау әдісі, картографиялық, сараптамалық бағалау әдісі және ықтимал болжау, географиялық ұқсастықтар әдісі, кеңістіктік интерполяция әдістері, ЖҚЗ деректерін дешифрлеу және геоақпараттық картографиялау әдістері және т. б.

В результате проведенных исследований получены следующие результаты: проанализированы природные факторы формирования ландшафтов; проведен анализ влияния антропогенных факторов на ландшафтно-геохимическое состояние геосистем; проанализирована территориальная структура природопользования ландшафтов; определена пространственная структура конфликтов природопользования ландшафтов; разработана и апробирована методика оценки динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий; проведен прогноз тенденции динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий; разработаны рекомендации по оптимизации природопользования исследуемой территории. Научная новизна исследований заключается в разработке методики оценки динамики ландшафтов в условиях антропогенных воздействий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий.

Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде мынадай нәтижелер алынды: ландшафттарды қалыптастырудың табиғи факторлары талданды; геожүйелердің ландшафттық-геохимиялық жай-күйіне антропогендік факторлардың әсеріне талдау жүргізілді; ландшафттарды табиғатты пайдаланудың аумақтық құрылымы талданды; ландшафттарды табиғатты пайдалану шиеленістерінің кеңістіктік құрылымы анықталды; ЖҚЗ / ГАЖ-технологияларды қолдана отырып, антропогендік әсерлер жағдайында ландшафттардың динамикасын бағалау әдістемесі әзірленді және сыналды; антропогендік әсер ету жағдайындағы ландшафт динамикасының тенденциялары; зерттелетін аумақтың табиғатын пайдалануды оңтайландыру бойынша ұсыныстар әзірленді. Зерттеулердің ғылыми жаңалығы ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларын қолдана отырып, антропогендік әсер ету жағдайында ландшафттардың динамикасын бағалау әдістемесін әзірлеу болып табылады.

Создание картографического материала на основе ГИС с использованием данных ДЗЗ: среднемасштабная ландшафтная карта, покомпонентные карты естественной динамики компонентов ландшафта и итоговая интегральная карта динамики ландшафта.

ЖҚЗ деректерін пайдалана отырып, ГАЖ негізінде картографиялық материал жасалды: орта масштабты ландшафт картасы, ландшафт компоненттерінің табиғи динамикасының құрамдас карталары және ландшафт динамикасының қорытынды интегралды картасы.

Результаты оценки динамики ландшафта в условиях антропогенных воздействий могут быть использованы при разработке перспективных планов развития исследуемой территории, в процессе формирования адаптивного природопользования, т.е. создание рациональной структуры природопользования, конечным результатом которой будет сценарий перспективного развития выделенных территорий с учетом взаимосвязанных и взаимообусловленных экономических, социальных и геоэкологических факторов.

Антропогендік әсер ету жағдайында ландшафт динамикасын бағалау нәтижелері зерттелетін аумақты дамытудың перспективалық жоспарларын әзірлеу кезінде, бейімделгіш табиғат пайдалануды қалыптастыру процесінде пайдаланылуы мүмкін, яғни түпкі нәтижесі өзара байланысты және өзара тәуелді экономикалық, әлеуметтік және геоэкологиялық факторларды ескере отырып, бөлінген аумақтарды перспективалық дамытудың сценарийі болатын ұтымды табиғатты пайдалану құрылымын құру.

В перспективе, строгая территориальная привязка обусловит необходимость всеми - населением, административными органами, юридическими лицами, осуществляющими хозяйственную и иную деятельность, соблюдать нормативы и правила на конкретно обозначенной местности. Разработанные методы оценки природной динамики ландшафтов в условиях антропогенного воздействия с применением ДЗЗ/ГИС-технологий имеют универсальный характер: их можно использовать для изучения других регионов Казахстана.

Болашақта аумақпен қатаң байланыстыру - халыққа, әкімшілік органдарға, шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаларға нақты белгіленген жерде нормативтер мен ережелерді сақтауға қажеттілік туғызады. ЖҚЗ /ГАЖ технологияларын пайдалана отырып, антропогендік әсер ету жағдайында ландшафттардың табиғи динамикасын бағалаудың әзірленген әдістері әмбебап сипатқа ие: оларды Қазақстанның басқа аймақтарын зерттеу үшін пайдалануға болады.

Материалы исследования актуальны для применения органами управления административных областей и районов, разрабатывающих планы мероприятий по природопользованию, а также для комитетов по экологии и охране окружающей природной среды, также при проектировании и создании новых хозяйственных предприятий.

Зерттеу материалдары табиғатты пайдалану жоспарын әзірлейтін облыстар мен аудандардың әкімшілік басқарма органдарының, экология және қоршаған табиғи ортаны қорғау жөніндегі комитеттердің, сондай-ақ жаңа шаруашылық кәсіпорындарын жобалау және құру кезінде қолдануы үшін өзекті.

UDC indices
911.52
International classifier codes
39.19.31;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
ландшафт; динамика; прогноз; моделирование; ГИС; ДЗЗ;
Key words in Kazakh
ландшафт; динамика; болжау; модельдеу; ГАЖ; ЖҚЗ;
Head of the organization Сыдыков Ерлан Батташевич доктор исторических наук / Профессор
Head of work Озгелдинова Жанар Озгелдиновна Phd доктор / ассоциированный профессор
Native executive in charge