The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования, разработки или проектирования являются дети с расстройством аутистического спектра (РАС) и их потребности в области медицинской помощи, образования и социальной поддержки в Республике Казахстан.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Аутизм спектрі бұзылған (АСБ) балалар және олардың Қазақстан Республикасындағы медициналық көмек, білім беру және әлеуметтік қолдау саласындағы қажеттіліктері зерттеу, әзірлеу немесе жобалау объектісі болып табылады

Aim of work (in Russian) : Комплексное междисциплинарное исследование проблем детского аутизма в Республике Казахстан и разработка рекомендаций, имеющих теоретическую и практическую значимость для реализации психолого-медико-социальной помощи и интеграции детей в социальную и образовательную среду посредством разработки ИТ образовательной и междисциплинарной платформ, усовершенствование рекомендаций, абилитационных программ в целях развития компенсаторных возможностей детей с аутизмом

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасындағы балалар аутизмі мәселелерін білім беру және пәнаралық платформалары бар ақпараттық технологияларды жасау арқылы кешенді пәнаралық зерттеу және психологиялық, медициналық-әлеуметтік көмек көрсетуді жүзеге асыру және дамыту арқылы балаларды әлеуметтік-білім беру ортасына ендіру үшін теориялық және практикалық маңызы бар ұсыныстар әзірлеу, аутизмі бар балалардың компенсаторлық қабілеттерін дамыту мақсатындағы ұсыныстарды, оңалту бағдарламаларын жетілдіру

Методы исследования (на русском) : Аналитический – проведен анализ нормативно правовых документов, Социологический – проведен опрос населения, родителей детей с РАС, специалистов здравоохранения и образования. Метод машинного обучения, на основе которого разработано и проведено исследования eye tracking для раннего выявления детей с РАС

Методы исследования (на казахском) : Аналитикалық – нормативтік құжаттарға талдау жүргізілді, әлеуметтік – тұрғындарға, АСБ бар балалардың ата-аналарына, денсаулық сақтау және білім беру саласы мамандарына сауалнама жүргізілді. Машиналық оқыту әдісі, оның негізінде АСБ бар балаларды ерте анықтау үшін көзді бақылау (eye tracking) зерттеулері әзірленді және жүргізілді.

Obtained results and novelty (in Russian) :  Проведен анализ и оценка НПА в вопросах РАС, разработаны три маршрута движения детей с РАС.  Проведен социологическое исследование среди родителей детей с РАС, специалистов здравоохранения и образования, и население РК.  Разработаны десять методические рекомендаций.  Разработана образовательная платформа https://ustazeducation.kz/ и информационно-образовательная платформа https://autismbirge.kz/  Разработаны и утверждены четыре ОП повышения квалификации для педагогов; педагогов ассистентов, медицинских сотрудников и родителей детей с РАС.  Проведено обучение для специалистов здравоохранения и образования, а также воркшоп для родителей детей с аутизмом.  Проведен круглый стол и конференция с участием трех курирующих министерств и других заинтересованных сторон.  Подготовлены видеоролики, которые разосланы в министерства здравоохранения, просвещения и ЦОН для ее диссеминации.  Опубликованы одиннадцать статей, входящих в перечень КОКСОНи три в рецензируемых журналах  Приняли участие в международной конференции с постерным и устным докладом  Разработана монография

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - АСБ мәселелері бойынша нормативтік құжаттарға талдау және бағалау жүргізілді, АСБ бар балалардың қозғалысының үш бағыты әзірленді. - АСБ бар балалардың ата-аналары, денсаулық сақтау және білім беру мамандары, сондай-ақ ҚР тұрғындары арасында әлеуметтік зерттеу жүргізілді. - Он әдістемелік ұсыныс әзірленді. - https://ustazeducation.kz/ білім беру платформасы және https://autismbirge.kz/ түрлі мүдделі тараптарға ақпараттық-білім беру платформасы әзірленді. - Мұғалімдердің біліктілігін арттырудың; ассистенттер, медициналық қызметкерлер және АСБ бар балалардың ата-аналары үшін біліктілігін арттырудың бағдарламасы әзірленді; - Денсаулық сақтау және білім беру саласының мамандары үшін тренингтер өткізілді, аутизммен ауыратын балалардың ата-аналарына семинар ұйымдастырылды. - Үш қадағалаушы министрлік пен басқа да мүдделі тараптардың қатысуымен дөңгелек үстел мен конференция өткізілді. - Бейнероликтер дайындалып, оны тарату үшін денсаулық сақтау, білім министрліктеріне және халыққа қызмет көрсету орталықтарына жіберілді. - БҒСБК тізіміне енген журналдарда 11, Рецензияланған журналдарда үш мақала жариялады -Постер және ауызша баяндамамен халықаралық конференцияға қатысты - Монография әзірленді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана межсекторальная платформа (интегрированной информационно-образовательной психолого-медико-социальной помощи) с обязательной регистрацией пользователей, где представлена медицинская и правовая информация, заложены тесты и форум для обмена информации, и получения обратной связи. Разработано медицинская технология на основе ИИ для диагностики РАС на основе движения зрачка. Технология отслеживания взгляда (eye tracking) реализуется с помощью: 1) планшета и 2) Gaze tracking оборудования, которые оснащены специальным программным обеспечением для захвата и анализа движений глаз. Организован семинар по теме «Медицинская технология на основе искусственного интеллекта для диагностики расстройств аутистического спектра».

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Пайдаланушыларды міндетті түрде тіркейтін, медициналық-құқықтық ақпарат ұсынылатын, тестілер мен ақпарат алмасу және кері байланыс алаңы болатын салааралық платформа (біріктірілген ақпараттық-білім беру психологиялық, медициналық-әлеуметтік көмек) құрылды. AИ негізіндегі медициналық технология оқушының қозғалысына негізделген АСБ диагностикасы үшін әзірленген. Көзді бақылау технологиясы (eye tracking): 1) планшет және 2) көз қозғалысын (Gaze tracking) түсіру және талдау үшін арнайы бағдарламалық құралмен жабдықталған көзқарасты бақылау жабдығы арқылы жүзеге асырылады. «Аутизм спектрінің бұзылуын диагностикалау үшін жасанды интеллект негізіндегі медициналық технология» тақырыбында семинар ұйымдастырылды.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Улучшение качества жизни детей с РАС путем предоставления родителям необходимых навыков и знаний по воспитанию и уходу за детьми с РАС. Максимальная социализация: Обучение родителей навыкам общения и взаимодействия с детьми с РАС и способствует увеличению уровня социализации этих детей. Они могут стать более адаптированными к обществу и более вовлеченными в различные социальные среды. Формирование коммуникативных навыков. С учетом этих эффектов программа может привести к социальным и экономическим выгодам в виде улучшения качества жизни детей с РАС, уменьшения затрат на лечение и реабилитацию. В долгосрочной перспективе это может сэкономить ресурсы системы здравоохранения и образования, а также увеличить шансы детей на успешное будущее в обществе.

Efficiency (in Kazakh) : Ата-аналарды АСБ бар балаларды тәрбиелеу және оларға күтім жасау үшін қажетті дағдылар мен білімдермен қамтамасыз ету арқылы АСБ бар балалардың өмір сүру сапасын жақсарту. Максималды әлеуметтену: ата-аналарды АСБ бар балалармен қарым-қатынас және өзара әрекеттесу дағдыларына үйрету осы балалардың әлеуметтену деңгейін арттыруға көмектеседі. Олар әлеуметтік тұрғыдан бейімделіп, әртүрлі әлеуметтік орталарға көбірек араласа алады. Қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру.Осы әсерлерді ескере отырып, бағдарлама АСБ бар балалардың өмір сүру сапасын жақсарту, емдеу және оңалту шығындарын азайту түріндегі әлеуметтік және экономикалық тиімділікке әкелуі мүмкін. Ұзақ мерзімді перспективада бұл денсаулық пен білім беру ресурстарын үнемдеуге және балалардың қоғамдағы табысты болашаққа деген мүмкіндіктерін арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Область применения включает в себя обширные сферы деятельности, связанные с расстройством аутистического спектра (РАС) и его диагностикой, образованием и поддержкой. Конкретно: 1. Медицинская диагностика РАС: Разработанная медицинская технология на основе искусственного интеллекта для диагностики РАС имеет применение в педиатрии и детской психиатрии, позволяя проводить скрининг и раннюю диагностику у детей. 2. Образовательная сфера: Интегрированная информационно-образовательная платформа предоставляет ресурсы и информацию для родителей и педагогов, работающих с детьми с РАС. Это важно для обучения и воспитания детей с РАС, а также повышения квалификации специалистов. 3. Социальная поддержка: Платформа также может служить источником информации и ресурсов для оказания социальной поддержки семьям детей с РАС. Это включает в себя консультации, правовую помощь и рекомендации. 4. Исследовательская область: Работы по разработке и апробации новых технологий и методов диагностики РАС имеют применение в научных исследованиях и помогают улучшить наши понимание этого расстройства. Таким образом, наши проекты охватывают медицинскую, образовательную, социальную и исследовательскую сферы, что делает их важными для развития поддержки и ухода за детьми с РАС и их семьями в Казахстане и в других странах.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы аутизм спектрінің бұзылуымен (АСБ) және оны диагностикалаумен, білім берумен және қолдаумен байланысты қызметтің кең салаларын қамтиды. Атап айтқанда: 1. АСБ-ның медициналық диагностикасы: жасанды интеллект негізінде әзірленген медициналық технологияның педиатрияда және балалар психиатриясында балаларды скринингтік тексеруге және ерте диагностикалауға мүмкіндік береді. 2. Білім беру саласы: Біріктірілген білім беру ақпараттық платформасы АСБ бар балалармен жұмыс істейтін ата-аналар мен мұғалімдер үшін ресурстар мен ақпаратты ұсынады. Бұл АСБ бар балаларды оқыту және тәрбиелеу, сондай-ақ мамандардың кәсіби біліктілігін арттыру үшін маңызды. 3. Әлеуметтік қолдау: Платформа сонымен қатар АСБ бар балалардың отбасыларына әлеуметтік қолдау көрсету үшін ақпарат пен ресурстардың көзі бола алады. Бұл консультациялар, құқықтық көмек және ұсыныстарды қамтиды. 4. Зерттеу саласы: AСБ диагностикасының жаңа технологиялары мен әдістерін әзірлеу және сынау бойынша жұмыс ғылыми зерттеулерде қолданылады және бұл бұзылыс туралы түсінікті жақсартуға көмектеседі. Осылайша, біздің жобаларымыз медициналық, білім беру, әлеуметтік және ғылыми-зерттеу салаларын қамтиды, бұл оларды Қазақстандағы және басқа елдердегі АСБ бар балалар мен олардың отбасыларына қолдау мен күтімді жетілдіру үшін маңызды етеді