The object of research, development or design (in Russian) : Коллекция грецкого ореха Juglans regia L., из южных и юго-восточных регионов Казахстана (Туркестанской и Алматинской области).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс өңірлерінен (Түркістан және Алматы облысы) алынған Juglans regia L. грек жаңғағының коллекциясы.

Aim of work (in Russian) : Изучение генетического разнообразия для сохранения и эффективного использования генетических ресурсов грецкого ореха на основе генотипирования и фенотипирования показателей качества плодов.

Aim of work (in Kazakh) : Жеміс сапасының көрсеткіштерін генотиптеу және фенотиптеу негізінде грек жаңғағының генетикалық ресурстарын сақтау және тиімді пайдалану үшін генетикалық алуантүрлілікті зерттеу

Методы исследования (на русском) : Мониторинговые (Hassan et al., 2017), генетико-селекционные (Славский et al., 2015) и молекулярные методы (Woeste et al., 2002 и Dangl et al. (2005)).

Методы исследования (на казахском) : Мониторинг (Hassan et al., 2017), генетикалық - селекциялық (Славский et al., 2015) және молекулалық әдістер (Woeste et al., 2002 және Dangl et al. (2005)).

Obtained results and novelty (in Russian) : Оценено генетическое родство сортов и форм грецкого ореха с помощью фенотипических показателей качества плодов. Проведен мониторинг распространения Juglans regia L. В соответствии с международными дескрипторами описано 118 деревьев Juglans regia L. Значение NDVI в популяциях грецкого ореха от 0,50 до 0,89. По качеству плодов отобрано 4 наиболее продуктивных образцов. Проведена экстракция геномной ДНК из собранных образцов. Были генотипированы образцы грецкого ореха с использованием несцепленных SSR-локусов. В результате генотипирование наибольшее число продуктов амплификации ДНК наблюдалось при использовании маркера WGA027 (23 генотипа). Наименьшее количество ампликонов формировалось при использовании маркера WGA009 (3 генотипа). Выбранные SSR-маркеры позволяют изучать генетического разнообразия и родства грецкого ореха, происходящего из разных регионов Казахстана. C использованием указанных 8 SSR маркеров проведен fingerprinting анализ образцов грецкого ореха. В результате 13 генотипов можно отличить от всех остальных с использованием одного маркера, 7 генотипов – 2-я маркерами, а 5 генотипов – 3-я маркерами. В результате получили уникальные fingerprint для всех образцов, поэтому метод полезен для идентификации генетического разнообразия генотипов грецкого ореха.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жеміс сапасының фенотиптік көрсеткіштерін қолдана отырып, жаңғақ сорттары мен формаларының генетикалық туыстығы бағаланды. Juglans regia L. таралуына мониторинг жүргізілді. Халықаралық дескрипторларға сәйкес 118 Juglans regia L. ағашы сипатталған. Жаңғақ популяцияларындағы NDVI мәні 0,50-ден 0,89-ға дейін. Жемістердің сапасы бойынша ең өнімді 4 үлгі таңдалды. Жиналған үлгілерден геномдық ДНҚ алу жүргізілді. SSR локустарын қолдана отырып, жаңғақ үлгілері генотиптелді. Генотиптеу нәтижесінде ең көп ДНК өнімдерінің амплификациясы WGA027 маркерін (23 генотипте) пайдалану кезінде байқалды. Ампликондардың ең аз саны WGA009 маркерін қолданған кезде пайда болды (3 генотипте). Таңдалған SSR-маркерлер Қазақстанның әртүрлі аймақтарынан шыққан жаңғақтың генетикалық әртүрлілігі мен туыстығын зерттеуге мүмкіндік береді. Көрсетілген 8 SSR маркерлерін қолдана отырып, жаңғақ үлгілеріне fingerprinting талдау жүргізілді. Нәтижесінде 13 генотипті бір маркер, 7 генотипті 2 маркер және 5 генотипті 3 маркер арқылы басқалардан ажыратуға болады. Нәтижесінде барлық үлгілер үшін бірегей fingerprint алынды, сондықтан әдіс жаңғақ генотиптерінің генетикалық әртүрлілігін анықтау үшін пайдалы.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Для оценки взаимосвязей форм грецкого ореха был использован UPGMA и PCoA. В результате образцы были разделены на 2 основные ветви: первая 40 образцов (69,0%), а вторая 18 генотипов (31,0%). В целом, среди отдельных образцов грецкого ореха были обнаружены высокие уровни генетической изменчивости. В качестве перспективного материала в селекции грецкого ореха рекомендуется использовать 4 наиболее продуктивных по массе ядра образцов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жаңғақ формаларының өзара байланысын бағалау үшін UPGMA және PCoA анализдері қолданылды. Нәтижесінде үлгілер 2 негізгі тармаққа бөлінді: Бірінші 40 Үлгі (69,0%), екіншісі 18 генотип (31,0%). Жалпы, жеке жаңғақ үлгілерінің арасында генетикалық өзгергіштіктің жоғары деңгейі табылды. Жаңғақ селекциясында перспективті материал ретінде дәнінің өнімділігі бойынша ең өнімді 4 үлгіні пайдалану ұсынылады.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жок

Efficiency (in Russian) : -

Efficiency (in Kazakh) : -

Field of application (in Russian) : биология, молекулярная генетика и селекция растений.

Field of application (in Kazakh) : биология, молекулалық генетика және өсімдік селекциясы.