The object of research, development or design (in Russian) : Перспективные гибридные и дигаплоидные линии риса с окрашенным перикарпом поздней генерации

The object of research, development or design (in Kazakh) : Перикарпы боялған күріштің соңғы генерациясының гибридтері мен дигаплоидты линиялары

Aim of work (in Russian) : Создание сорта риса с окрашенным перикарпом, устойчивого к пирикуляриозу, на основе биотехнологий для рисосеющих регионов Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның күріш өсіруші аймақтарына биотехнология негізінде пирикуляриозға төзімді перикарпы боялған күріш сортын шығару

Методы исследования (на русском) : Биохимический анализ запасных белков, определение содержания амилозы, выделение ДНК риса, ПЦР анализ, анализ структуры урожая, определение технологического качество зерна.

Методы исследования (на казахском) : Қор белоктарына биохимиялық талдау, амилоза мөлшерін анықтау, күріштің ДНҚ бөлу, ПТР талдау, өнімді құрылымдық талдау, дәннің технологиялық сапасын анықтау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Отобраны в конкурсном сортоиспытании перспективные линии риса с окрашенным перикарпом по биохимическим и технологическим качествам. Биохимический анализ на содержание амилозы позволил отобрать перспективные гибридные линии F6-F8 поколений с окрашенным перикарпом с разным содержанием амилозы. В спектре запасных белков у 5 гибридных линии обнаружен белок с молекулярной массой 60 kDa, а у предлагаемого сорта на районирование Алмавита этот белок отсутствовал. Краснозерный сорт риса Алмавита является глютинозным. По урожайности отобраны перспективные линии риса с окрашенным перикарпом: линии F8 Черный рис/Виола var.pseudovialonica Vasc, F8 Yir 5915/Пак-Ли var.subpyrocarpa Gust и ДГ3 F2 Yir 5815/Маржан var.pyrоcarpa Alef и сорт Алмавита. А также по признакам качества зерна урожая отличались гибрид F8 Yir 5915/Пак-Ли var.subpyrocarpa Gust и сорт Алмавита. Отобраны перспективные сортообразцы риса с окрашенным перикарпом с генами, контролирующими устойчивость к Magnaporthe oryzae с использованием MAS: 14 гибридных линий с окрашенным перикарпом позднего поколения, содержащие по 3 гена устойчивости к пирикуляриозу. Предлагаемый на Госсортоиспытание краснозерный глютинозный рис сорта Алмавита содержит ген Pi-40, который характеризуется широким спектром устойчивости к Magnaporthe oryzae.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Конкурстық сорт сынауда перикарпы боялған күріш сорттарының биохимиялық және технологиялық сапасы бойынша перспективті линиялары іріктеліп алынды. Амилоза мөлшеріне биохимиялық талдау перикарпы боялған күріштің F6-F8 ұрпақтарынан амилоза мөлшері әртүрлі перспективті линияларын таңдап алуға мүмкіндік берді. Қор белоктарының спектрінде молекулалық массасы 60 kDa 5 гибридті линия анықталды, ал ұсынылған Алмавита сортында бұл белок анықталмады. Мемлекеттік сорт сынаққа ұсынылған қызыл дәнді күріш Алмавита глютинозды болды. Өнімділігі бойынша перикарпы боялған күріш линиялары іріктеліп алынды: «масақтағы масақшалар саны» көрсеткіші бойынша ерекшеленетін F8 Қара күріш/Виола var.pseudovialonica Vasc линиясы және ДГ3 F2 Yir 5815/Маржан var.pyrоcarpa Alef , F8 Yir 5915/Пак-Ли var.subpyrocarpa Gust гибридтері және Алмавита сорты, ал дәннің сапасы белгісі бойынша F8 Yir 5915/Пак-Ли var.subpyrocarpa Gust және Алмавита сорты ерекшеленді. MAS көмегімен Magnaporthe oryzae төзімділікті бақылайтын гені бар перикарпы боялған күріштің сортүлгілері іріктеліп алынды: пирикуляриозға төзімді 3 гені бар перикарпы боялған күріштің 14 гибридті линиясы. Мемсортсынауға ұсынылған қызыл дәнді глютинозды күріш Алмавитада Magnaporthe oryzae төзімділіктің кең спектрімен сипатталатын Pi-40 гені анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проведенные комплексные исследования позволили отобрать перспективные гибридные линии риса с окрашенным перикарпом позднего поколения и подготовить к передаче на Госсортоиспытание краснозерный глютинозный рис сорта Алмавита, полученный методом индивидуального отбора из гибрида F5 Вита/Фатима в условиях Балхашского района Алматинской области и передан на Госсортоиспытание на хозяйственную полезность и патентование совместно с селекционерами из ФНЦ риса (г. Краснодар, РФ).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жүргізілген кешенді талдаулар перикарпы боялған күріштің соңғы ұрпақтарынан перспективті линияларды іріктеп алуға және Алматы облысы Балқаш ауданы жағдайында F5 Вита/Фатима гибридінен жекелей сұрыптау әдісі арқылы алынған қызыл дәнді глютинозды Алмавита сорты Мемсортсынауға ұсынуға мүмкіндік берді және күріштің ФҒО (Краснодар қ., РФ) селекционерлерімен бірге шаруашылық маңыздылығына Мемсортсынауға және патенттеуге ұсынылды.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Рис с окрашенным перикарпом Алмавита передан на Госсортоиспытание на хозяйственную полезность и патентоспособность

Efficiency (in Kazakh) : Перикарпы боялған күріш Алмавита ауылшаруашылық пайдалылығы және патенттелінуге Мемлекеттік сорт сынағына берілді

Field of application (in Russian) : Биотехнология, сельское хозяйство, селекция и семеноводство

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, ауылшаруашылығы, селекция және тұқым шаруашылығы.