The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследования использовались: кДНК-гены AtRPS6A и AtRPS6В из A. thaliana экотипа Col-0, клетки Esherichia coli штаммов DH5 и Arctic Express (DE3), клетки агробактерий Agrobacterium tumefaciens штамма EHA 105, растения Nicotiana benthamiana и картофеля Solanum tuberosum.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Келесі зерттеу объектілері пайдаланылды: A. thaliana Col-0 экотипінен AtRPS6A және AtRPS6B кДНҚ гендері, DH5 және Arctic Express (DE3) штаммдарының Esherichia coli жасушалары, Agrobacterium tumefaciens агробактериясының жасушалары EHA 105, Nicotiana bent өсімдіктері және So. тубероздық картоп.

Aim of work (in Russian) : Цель работы – разработать научные основы биотехнологии получения генетически модифицированных (ГМ) растений картофеля (Solanum tuberosum) с повышенной скоростью роста и созревания на основе экспрессии фосфомиметически мутированных кДНК-генов рибосомного белка S6 из A. thaliana (AtRPS6A и AtRPS6B).

Aim of work (in Kazakh) : Осы жобаның мақсаты - A. thaliana-дан алынған S6 рибосомалық белоктың фосфомиметикалық мутацияланған AtRPS6A және AtRPS6B кДНҚ-гендерінің экспрессиясына негізделген өсу және жетілу қарқыны жоғары генетикалық түрлендірілген картоп өсімдіктерін (Solanum tuberosum) өндіру биотехнологиясының ғылыми негіздерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: методы биоинформатики, методы клонального микроразмножения растений, выделение ДНК, РНК и белков, in vitro мутагенез, ПЦР и ОТ-ПЦР, обратная транскрипция, методы генетической инженерии для конструкции ДНК-кассет, секвенирование ДНК по Сэнгеру, стабильная трансформация растений, электропорация, иммуноблоттинг, седиментационный анализ рибосом, методы биостатистики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: биоинформатика әдістері, өсімдіктердің клондық микрокөбейту әдістері, ДНҚ, РНҚ және белоктарды оқшаулау, in vitro мутагенез, ПТР және RT-ПТР, кері транскрипция, ДНҚ кассеталарын құрудың гендік инженерия әдістері, Сэнгер ДНҚ секвенциясы, тұрақты трансформация. өсімдіктер, электропорация, иммуноблоттау, рибосоманың шөгуін талдау, биостатистикалық әдістер.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна: 1) Клонированы кДНК-гены AtRPS6A и AtRPS6B A. thaliana в векторе pET23c, проведен их мутагенез in vitro для внесения фосфомиметических замен. Корректность внесенных мутаций выверена секвенированием; 2) Проведена экспрессия мутированных кДНК-генов в клетках E. coli, рекомбинантные белки выделены методом IMAC, целостность белков подтверждена иммуноблоттингом; 3) Сконструированы бинарные векторы для экспрессии трансгенов в клетках растений: 35P-AtRPS6A(S231E,S237E,S240E,S241E,S247E,T249E)-35Т-pCAMBIA2300 и 35P-AtRPS6B(S231E,S237E,S240E,S241E)-35Т-pCAMBIA2300; 4) Проведена временная экспрессия трансгенов в растениях с подтверждением синтеза белков иммуноблоттингом; 5) Проведена стабильная трансформация картофеля, получены регенеранты с трансгенными вставками в геноме; 6) Методом ОТ-ПЦР подтверждена стабильная экспрессия трансгенов в трех регенерантах картофеля, оценены ростовые показатели растений; 7) Проведен седиментационный анализ рибосом-содержащих комплексов в опытных и контрольных растениях, проведено сравнение рибосомных профилей.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері және олардың жаңалығы: 1) A. thaliana-ның AtRPS6A және AtRPS6B кДНҚ гендері pET23c векторында клондалып, фосфомиметикалық алмастыруларды енгізу үшін олардың in vitro мутагенезі жүргізілді. Енгізілген мутациялардың дұрыстығы секвенирлеу арқылы тексерілді; 2) E.coli жасушаларында мутацияланған cDNA гендерінің экспрессиясы жүргізілді, рекомбинантты белоктар IMAC әдісімен бөлініп алынды, белоктардың бүтіндігі иммуноблоттау арқылы расталды; 3) Өсімдік жасушаларында трансгендердің экспрессиясы үшін екілік векторлар құрастырылды: 35P-AtRPS6A(S231E,S237E,S240E,S241E,S247E,T249E)-35T-pCAMBIA2300 және 35P-AtRPS6E32S2S, Т - pCAMBIA2300; 4) Трансгендердің өсімдіктерде уақытша экспрессиясы иммуноблоттау арқылы белок синтезін растау арқылы жүзеге асырылды; 5) Картоптың тұрақты трансформациясы жүргізілді, геномында трансгенді кірістірулері бар регенеранттар алынды; 6) Үш картоп регенеранттарындағы трансгендердің тұрақты экспрессиясы RT-ПТР әдісін қолдану арқылы расталды, өсімдіктердің өсу параметрлері бағаланды; 7) Тәжірибелік және бақылау қондырғыларында рибосомалары бар кешендердің седиментациялық талдауы жүргізілді, рибосома профильдері салыстырылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оформлен лабораторный регламент «Способ получения генетически модифицированных растений картофеля (Solanum tuberosum), экспрессирующих трансген AtRPS6B(S231E,S237E,S240E,S241E), и их идентификация методом ПЦР».

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : «AtRPS6B(S231E,S237E,S240E,S241E) трансгенін экспрессиялайтын генетикалық түрлендірілген картоп өсімдіктерін (Solanum tuberosum) алу және оларды ПТР арқылы анықтау» зертханалық ережелері ресімделді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Орындалмаған.

Efficiency (in Russian) : ДНК-конструкции, содержащие мутированные кДНК-гены AtRPS6A и AtRPS6B, а также линии агробактерии могут быть использованы для трансформации экономически значимых культур с целью повышения их продуктивности.

Efficiency (in Kazakh) : AtRPS6A және AtRPS6B мутацияланған cDNA гендері бар ДНҚ конструкциялары, сондай-ақ Agrobacterium желілері олардың өнімділігін арттыру мақсатында экономикалық маңызды дақылдарды түрлендіру үшін пайдаланылуы мүмкін.

Field of application (in Russian) : Молекулярная биология, генетическая инженерия растений.

Field of application (in Kazakh) : Молекулалық биология, өсімдіктер генетикалық инженериясы.