The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования служили растения лещины обыкновенной (Corylus avellana L.) из природной популяции в Государственном ботаническом заказнике «Дубрава».

The object of research, development or design (in Kazakh) : "Дубрава" мемлекеттік ботаникалық қорығындағы табиғи популяциядан алынған кәдімгі орман жаңғақ (Corylus avellana L.) өсімдіктері.

Aim of work (in Russian) : Изучение генетического разнообразия и создание криогенного банка редкого в Казахстане вида лещины обыкновенной для долгосрочного сохранения и восстановления исчезающей популяции.

Aim of work (in Kazakh) : Генетикалық алуантүрлілікті зерттеу және жойылып кету қаупі бар популяцияларды ұзақ мерзімді сақтау және қалпына келтіру үшін Қазақстанда сирек кездесетін кәдімгі орман жаңғақтың криогендік банкін құру.

Методы исследования (на русском) : Методы полевых геоботанических исследований, молекулярно-генетические методы, методы культуры тканей in vitro, методы криоконсервации.

Методы исследования (на казахском) : Далалық геоботаникалық зерттеу әдістері, молекулалық-генетикалық әдістер, тіндердің in vitro культура әдістері, криоконсервациялау әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые проведено изучение генетического разнообразия редкого исчезающего в Казахстане вида Corylus avellana L. Получены образцы геномной ДНК 42 растений, для оценки генетического разнообразия был использован набор из 10 SSR-маркеров. Всего было амплифицировано 120 аллелей, со средним значением 12 аллелей на локус. Выявлен довольно высокий уровень внутривидового полиморфизма с гетерозиготностью (Ho) по всем 10 локусам на уровне 0,7. Полиморфизм популяции с использованием индекса Шеннона составил 1,5, что является довольно высоким показателем генетического разнообразия. По сравнению со 165 образцами культивируемого фундука дикие образцы имели 4 уникальных аллеля в двух локусах B020, CAT28, что указывает на некоторое генетическое дистанцирование от европейских сортов. Создана in vitro коллекция 28 отобранных форм Corylus avellana L. из природной популяции, которая будут использованы для получения посадочного материала и создания маточника для восстановления природной популяции. Впервые разработан эффективный протокол криоконсервации апикальных меристем Corylus avellana на основе метода PVS2-витрификации, пригодный для создания криогенного банка и долгосрочного сохранения этого редкого исчезающего вида Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанда алғашқы рет құрып кету қаупі төнген сирек кездесетін Corylus avellana L түрінің генетикалық әртүрлілігіне зерттеу жүргізілді. 42 өсімдіктің геномдық ДНҚ үлгілері алынды және генетикалық әртүрлілікті бағалау үшін 10 SSR маркерлерінің жиынтығы пайдаланылды. Барлығы 120 аллель амплифицирленді, бір локусқа орта есеппен 12 аллель болды. Түрішілік полиморфизмнің жеткілікті жоғары деңгейі анықталды, барлық 10 локус үшін гетерозиготалық (Ho) 0,7 деңгейінде. Шеннон индексін пайдаланатын популяцияның полиморфизмі 1,5 болды, бұл генетикалық әртүрліліктің жеткілікті жоғары көрсеткіші. 165 культивирленген орман жаңғақғымен жабайы үлгілерді салыстырғанда қосылыстардың екі B020, CAT28 локусында 4 бірегей аллельдері болды, бұл еуропалық сорттардан біршама генетикалық қашықтықты көрсетеді. Табиғи популяциядан іріктеліп алынған 28 үлгіден in vitro коллекциясы құрылды, ол отырғызу материалын алуға және табиғи популяцияны қалпына келтіру үшін бастапқы отырғызу материалын алуға пайдаланылады. Алғашқы рет PVS2-витрификация әдісіне негізделген Corylus avellana апикальды меристемаларын криоконсервациялаудың тиімді хаттамасы әзірленді, ол криогендік банк құруға және Қазақстанның осы сирек жойылып бара жатқан түрін ұзақ мерзімді сақтауға жарамды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : In vitro коллекция 28 отобранных форм из природной популяции Corylus avellana L.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Табиғи популяциясынан іріктеліп алынған 28 үлгіден Corylus avellana L. in vitro колекциясы.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Жүзеге асырылмаған.

Efficiency (in Russian) : In vitro коллекция будет использована для получения посадочного материала и создания маточника для восстановления природной популяции Corylus avellana L.

Efficiency (in Kazakh) : In vitro коллекциясы отырғызу материалын алу және Corylus avellana L табиғи популяциясын қалпына келтіру үшін бастапқы отырғызу материалын алуға пайдаланылады.

Field of application (in Russian) : Биотехнология, растениеводство

Field of application (in Kazakh) : Биотехнология, өсімдік шаруашылығы