The object of research, development or design (in Russian) : 1) Коллекция, состоящая из 20 перспективных линий двурядного ярового ячменя из Карагандинской СХОС и Карабалыкской СХОС; 2) коллекция, состоящая из 5 популяций перспективных линий ячменя (по 200 линий каждая) из Карабалыкской СХОС

The object of research, development or design (in Kazakh) : 1) Қарағанды және Қарабалық АШТС қос қатарлы жаздық арпаның 20 перспективалық линияларының коллекциясы; 2) Қарабалық АШТС перспективалы арпа линияларының 5 популяциясынан (әрқайсысы 200 линиядан) тұратын коллекция

Aim of work (in Russian) : Создать новый сорт высокопродуктивного ярового ячменя на основе сочетаний методов классической и молекулярной селекции.

Aim of work (in Kazakh) : Классикалық және молекулалық селекция әдістерінің бірлесуі негізінде жоғары өнімді жаздық арпаның жаңа сортын жасау.

Методы исследования (на русском) : Выделение ДНК, полимеразная цепная реакция (ПЦР), технология KASP генотипирования, маркер-опосредованная селекция. В работе использованы статистические прикладные программы IBM SPSS Statistics 22, GenAlEx, R statistical platform, KlusterCaller и др.

Методы исследования (на казахском) : ДНҚ бөлу, полимеразды тізбекті реакция (ПТР), KASP генотиптеу технологиясы, маркер-жанама селекциясы. Жұмыста IBM SPSS Statistics 22, GenAlEx, R statistical platform, KlusterCaller және т. б. статистикалық қолданбалы бағдарламалары пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено генотипирование коллекции ячменя, включающей 20 перспективных линий Карагандинской и Карабалыкской СХОС и их родительских форм, по 50 KASP-маркерам, связанным с адаптивностью, урожайностью и качеством зерна. Также было генотипировано 600 перспективных линий ячменя Карабалыкской СХОС по 18 KASP-маркерам, связанным с важными хозяйственными признаками. На основе данных отобраны перспективные линии: «Нутанс 1368» (Карагандинская СХОС), «22-20-21» (Карабалыкская СХОС), один образец из комбинации «2021 nutans х Убаган medicum//К-30894 Адамовский 1 nutans», 15 образцов из комбинации «К-30823 Титан 98 /2/ 2431 nutans//2443 nutans», и линия из комбинации «2286 nutans/2/2431 nutans//2443 nutans» (Карабалыкская СХОС). Линии «Нутанс 1523» (Карагандинская СХОС) и «F2 2022 Убаган х Л 22-20-21» (Карабалыкская СХОС) были оценены на засухоустойчивость и устойчивость к ржавчинным болезням. Эти две линии показали высокую засухоустойчивость в условиях своих СХОС. Все исследованные линии ячменя имели иммунитет к листовой ржавчине, а 7 из 8 линий были устойчивы к стеблевой ржавчине. Линии «Нутанс 1368» и «22-20-21» оказались наиболее перспективными по урожайности и качеству зерна в полевых условиях Карагандинской и Карабалыкской СХОС, соответственно. Созданы два новых сорта ярового двурядного ячменя – «Улан» и «Атлет», переданных на государственное сортоиспытание.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қарағанды және Қарабалық АШТС құрылған 20 перспективалық линиялар және олардың ата-аналық формалары арпа коллекциясына бейімделгіштік, өнімділік және дән сапасына байланысты 50 KASP-маркерлер бойынша генотиптелді. Сондай-ақ, маңызды шаруашылық белгілерімен байланысты 18 KASP-маркерлер бойынша Қарабалық АШТС арпасының 600 перспективалық линиялары генотиптелді. Генотиптеу деректері негізінде алдыңғы буын арпасының перспективалы гибридті линиялары таңдалды: «Нутанс 1368» (Қарағанды АШТС), «2-19-35» (Қарабалық АШТС), «2021 nutans х Убаган medicum//К-30894 Адамовский 1 nutans» комбинациясынан бір үлгі, «К-30823 Титан 98 /2/ 2431nutans//2443nutans» комбинациясынан 15 үлгі, «2286nutans/2/2431nutans//2443nutans» комбинациясының линиясы (Қарабалық АШТС). «Нутанс1523» және «F22022 Убаган х Л2-19-35» линиялары. Таңдалған перспективалық линиялар құрғақшылыққа және тат ауруларына төзімділікке бағаланды. «Нутанс1523» және «F2-2022- Убаган х Л2-19-35» линиялары сәйкесінше Қарағанды және Қарабалық АШТС жағдайында құрғақшылыққа жоғары төзімділікті көрсетті. Барлық зерттелген арпа линиялары жапырақ татына қарсы иммунитетті көрсетті, ал 8 линияның 7-і сабақ татына толық төзімді болды. «Нутанс 1368» жаздық арпа линиясы Қарағанды АШТС егістік жағдайында өнімділік пен дән сапасы бойынша, ал «22-20-21» линиясы Қарабалық АШТС жағдайында үлкен перспективаны көрсетті. Мемлекеттік сорт сынағына берілген 2 жоғары өнімді жаздық екі қатарлы арпаның «Улан» және «Атлет» сорттары жасалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные данные могут быть в дальнейшем использованы для быстрого поиска продуктивных образцов ярового ячменя в различных коллекциях и создания сортов, а также внедрены в селекционных программах.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған мәліметтер кейіннен әртүрлі коллекциялардағы жаздық арпаның өнімді үлгілерін жылдам іздеу және сорттарды құру үшін пайдалануға, сонымен қатар селекциялық бағдарламаларға енгізілуі мүмкін.

Level of implementation (in Russian) : Уровень готовности технологии - 5: "Экспериментальные разработки. Испытания опытных образцов, технологических процессов в реальных условиях." Два сорта ярового ячменя переданы на Государственные сортоиспытания.

Level of implementation (in Kazakh) : Технологияға дайындық деңгейі – 5: «Эксперименттік дамыту. Тәжірибелік үлгілер мен технологиялық процестерді нақты жағдайда сынау.» Жаздық арпаның екі сорты Мемлекеттік сорт сынауға өткізілді.

Efficiency (in Russian) : Использованные ДНК-маркеры могут применяться для быстрого выявления продуктивных образцов ярового ячменя в различных коллекциях и создания новых сортов, а также интегрированы в селекционные программы. Выделены наиболее перспективные сорта и линии ярового ячменя по показателям продуктивности.

Efficiency (in Kazakh) : Қолданылатын ДНҚ-маркерлері әртүрлі коллекциялардағы жаздық арпаның өнімді үлгілерін жылдам анықтау және жаңа сорттар жасау үшін пайдаланылуы мүмкін, сондай-ақ селекциялық бағдарламаларға біріктірілуі мүмкін. Жаздық арпаның өнімділік көрсеткіштері бойынша ең перспективалы сорттары мен линиялары анықталды.

Field of application (in Russian) : Генетика, геномика и селекция растений.

Field of application (in Kazakh) : Генетика, геномика және өсімдіктер селекциясы.