The object of research, development or design (in Russian) : В качестве растительного материала были использованы безвирусные растения 8 сортов картофеля из которых: 4 сорта Нидерландского происхождения (Минерва, Романо, Аладдин, Сопрано), 2 сорта Немецкого происхождения (Гала, Наташа) и 2 сорта отечественного происхождения (Аксор, Тобол).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Өсімдік материалы ретінде картоптың 8 сортының вируссыз өсімдіктері пайдаланылды, оның ішінде: Нидерланды шаруашылығының 4 сорт (Минерва, Романо, Алладин, Сопрано), неміс шаруашылығының 2 сорт (Гала, Наташа) және отандық 2 сорт (Аксор, Тобол).

Aim of work (in Russian) : Разработать и внедрить метод ускоренного получения предбазисного семенного картофеля в культуре тканей в семеноводство Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның тұқым шаруашылығында тіндер дақылында базиске дейінгі тұқымдық картопты жедел алу әдісін әзірлеу және енгізу.

Методы исследования (на русском) : Апикальная меристема, культивирование эксплантов картофеля в биореакторе временного погружения, микроклубни картофеля в биореакторе временного погружения, статистическая обработка.

Методы исследования (на казахском) : Апикалды меристема, уақытша батыру биореакторында картоп экспланттарын өсіру, уақытша батыру биореакторында картоп микро түйнектері, статистикалық өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведено испытание биореакторов временного погружения RITA® и SETIS™. В результате испытания двух типов биореактора, было выявлено что для промышленного и массового размножения растительного материала и получения микроклубней эффективным биореактором стал SETIS™. Оптимизация параметров, влияющих на рост и развитие растений in vitro в биореакторе, выявила что питательная среда М7, содержащей фитогормоны кинетин/ГК/ИМК в концентрации 2/0.5/0.5 мг/кг позволяла получать полноценные растения с хорошо развитой корневой системой. Оптимизация параметров, влияющих на образование микроклубней в биореакторе, выявили что безгормональная питательная среда (М1) была наилучшей питательной средой для образования микроклубней. В зависимости от потребности КХ Тимур была проведена сборка металлического стеллажа с 20 парными емкостями биореактора, подключением безмасляного воздушного компрессора с автоматической подачей питательных веществ, гибких пластиковых шлангов для соединения биореакторов, гибких пластиковых шланга для соединения с компрессором. Был разработан паспорт с руководством по эксплуатации биореактора временного погружения и передан в КХ Тимур. Проведено обучение и сопровождение работников хозяйства КХ Тимур по работе с биореактором. Работниками крестьянского хозяйства Тимур были получены микроклубни в хозяйстве из одноузловых эксплантов картофеля in vitro, которые дальнейшем будут использоваться крестьянским хозяйством для размножения и селекции.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : RITA® және SETIS™ уақытша батыру биореакторларына сынақ жүргізілді. Биореактордың екі түрін сынау нәтижесінде өсімдік материалын өнеркәсіптік және жаппай көбейту және микро түйнектерді алу үшін SETIS™ тиімді биореактор екені анықталды. Биореактордағы in vitro өсімдіктердің өсуі мен дамуына әсер ететін параметрлерді оңтайландыру 2/0.5/0.5 мг/кг концентрациясында кинетин/ГҚ/ИМҚ фитогормондары бар М7 қоректік ортасы жақсы дамыған тамыр жүйесі бар толық өсімдіктерді алуға мүмкіндік беретінін анықтады. Биореактордағы микротүйнектердің пайда болуына әсер ететін параметрлерді оңтайландыру анықталды: гормонсыз қоректік орта (M1) микротүйнектердің пайда болуы үшін ең жақсы қоректік орта болды. Тимур ШҚ қажеттілігіне қарай 20 жұп биореактор сыйымдылығы бар металл сөрені құрастыру, қоректік заттарды автоматты түрде беретін майсыз ауа компрессорын, биореакторларды қосуға арналған икемді пластикалық шлангтарды, компрессормен қосылуға арналған икемді пластикалық шлангтарды қосу жүргізілді. Уақытша батыру биореакторын пайдалану жөніндегі нұсқаулықпен паспорт әзірленіп, Тимур ШҚ-ға берілді. Тимур ШҚ шаруашылық қызметкерлерін биореактормен жұмыс бойынша оқыту және сүйемелдеу жүргізілді. Тимур шаруа қожалығының қызметкерлері фермадағы микротүйнектерді in vitro картоптың бір түйінді экспланттарынан алды, оларды шаруа қожалығы одан әрі көбейту және өсіру үшін пайдаланатын болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Оптимизация процессов размножения эксплантов картофеля в биореакторе позволит массово получать посадочный материал, который, в свою очередь, послужит гарантом высококачественного отечественного семенного картофеля.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Биореактордағы картоп экспланттарының көбею процестерін оңтайландыру, отырғызу материалын жаппай алуға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде жоғары сапалы отандық тұқымдық картоптың кепілі болады.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – высокая. Обучен персонал хозяйства по разработанному методу получения предбазисного семенного картофеля в культуре тканей. Работниками крестьянского хозяйства Тимур были получены микроклубни в хозяйстве из одноузловых эксплантов картофеля in vitro, которые будут использоваться крестьянским хозяйством для размножения и селекции.

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру деңгейі жоғары. Шаруашылық қызметкерлері тін дақылындағы базиске дейінгі тұқымдық картопты алудың әзірленген әдісіне оқытылатын болады. Тимур шаруа қожалығының қызметкерлері фермада микро түйнектерді in vitro картоптың бір түйінді экспланттарынан алды, оларды шаруа қожалығы көбейту және өсіру үшін пайдаланатын болады.

Efficiency (in Russian) : Новый разработанный метод в отличии от традиционного значительно повысит эффективность размножения растений картофеля in vitro для получения предбазисного семенного картофеля в культуре тканей. Стратегия заключается в разработке технологических приёмов повышающих эффективность производства семенного картофеля

Efficiency (in Kazakh) : Жаңа әзірленген әдіс, дәстүрліден айырмашылығы, тіндік дақылда базиске дейінгі тұқымдық картопты алу үшін in vitro картоп өсімдіктерінің көбею тиімділігін айтарлықтай арттырады. Стратегия-тұқымдық картоп өндірісінің тиімділігін арттыратын технологиялық әдістерді әзірлеу болып табылады.

Field of application (in Russian) : семеноводство картофеля и биотехнология растений.

Field of application (in Kazakh) : картоп тұқым шаруашылығы және өсімдік биотехнологиясы.