The object of research, development or design (in Russian) : Низкосортные фосфориты, обогащенные фосфатные концентраты, побочные продукты обогащения

The object of research, development or design (in Kazakh) : төменсұрыпты фосфориттер, байытылған фосфатты концентраттар, байытудан түзілген жанама өнімдер

Aim of work (in Russian) : Комплексное исследование процесса обогащения отечественного низкосортного фосфатного сырья с помощью органических кислот по оксиду фосфора (V)

Aim of work (in Kazakh) : отандық төменсұрыпты фосфат шикізаттарын фосфор (V) оксиді бойынша органикалық қышқылдардың көмегімен байыту үрдісін кешенді зерттеу

Методы исследования (на русском) : В ходе химического анализа были использованы методы фотометрии, гравиметрии и титриметрии. Для анализа элементного состава и исследования микроструктуры образцов применялся растровый электронный микроскоп. Металлографический микроскоп использовался для определения минералогического состава, а инфракрасное излучение изучалось на ИК-Фурье приборе. Для проведения рентгеновского дифракционного анализа был использован дифрактометр Bruker D8, произведенный в Германии.

Методы исследования (на казахском) : Химиялық талдау барысында фотометрия, гравиметрия және титриметрия әдістері қолданылды. Элементтік құрамды талдау және үлгілердің микроқұрылымын зерттеу үшін растрлық электронды микроскоп қолданылды. Металлографиялық микроскоп минералогиялық құрамды анықтауға қызмет етті, ал инфрақызыл сәулелену ИҚ-Фурье құрылғысында зерттелді. Рентгендік дифракциялық талдау жүргізу үшін Германияда өндірілген Bruker D8 дифрактометрі қолданылды

Obtained results and novelty (in Russian) : Селективное выщелачивание карбонатов из низкосортных фосфоритов с использованием муравьиной и лимонной кислот позволило увеличить содержание фосфорного ангидрида (P₂O₅) соответственно до 19,14% и 22,15%. Впервые было установлено, что энергия активации для муравьиной кислоты составляет 14,69 кДж/моль, что указывает на диффузионно-управляемый процесс, тогда как для лимонной кислоты энергия в 35,78 кДж/моль описывает смешанный механизм. Это позволяет более точно контролировать процесс для увеличения выхода фосфорсодержащих продуктов. При обработке обогащенных фосфоритов серной кислотой был получен фосфорная кислота с содержанием 29,34% P₂O₅, а в результате концентрирования оно увеличилось до 46-48%, что доказывает пригодность метода для промышленного применения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : құмырсқа және лимон қышқылдарын қолдану арқылы төменсұрыпты фосфориттерден карбонаттарды іріктемелі шаймалауда жатыр, бұл фосфор ангидридінің (P₂O₅) құрамын тиісінше 19,14% және 22,15%-ға дейін арттырды. Алғаш рет құмырсқа қышқылының активтендіру энергиясы 14,69 кДж/моль екені анықталып, диффузиялық-басқарылатын процесс екені көрсетілді, ал лимон қышқылы үшін 35,78 кДж/моль энергиясы аралас механизмді сипаттайды. Бұл фосфорлы өнімдердің шығымын арттыру үшін процесті дәлірек басқаруға мүмкіндік береді. Байытылған фосфориттерді күкірт қышқылымен өңдеу кезінде 29,34% P₂O₅ бар фосфор қышқылы алынды, ал концентрлеу нәтижесінде ол 46-48%-ға дейін артты, бұл әдістің өнеркәсіптік қолдануға жарамды екенін дәлелдейді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В процессе переработки и обогащения низкосортного фосфатного сырья решающую роль сыграли различные конструктивные и технические параметры для обеспечения оптимизации и эффективности. В проект были внедрены современные оборудование и технологии, адаптированные к специфическим реакциям и термодинамическим свойствам, выявленным на этапе исследований. С технической точки зрения ключевым показателем была эффективность обогащения оксида фосфора (V), для чего были определены основные параметры, обеспечивающие значительный выход оксида из сырья. Снижение содержания примесей стало еще одним важным техническим параметром, целью которого было уменьшение их присутствия в конечном продукте. В экономическом разделе показатели были направлены на оценку экономической эффективности процесса обогащения. В расчетах учитывалась стоимость органических кислот, эксплуатационные расходы и потенциальная рыночная стоимость обогащенных фосфатных концентратов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Төменсұрыпты фосфат шикізатын өңдеу және байыту процесінде оңтайландыру мен тиімділікті қамтамасыз етуде әртүрлі конструктивті және техникалық параметрлер шешуші рөл атқарды. Жобаға зерттеу кезеңінде анықталған нақты реакциялар мен термодинамикалық қасиеттерге бейімделген заманауи жабдықтар енгізілді. Техникалық көрсеткіштер тұрғысынан фосфор (V) оксидін байыту тиімділігі негізгі көрсеткіш болды, шикізаттан оксидтің едәуір пайызын алуды қамтамасыз ететін негізгі көрсеткіштер белгіленді. Қоспалардың құрамын азайту тағы бір маңызды техникалық параметр болды, олардың соңғы өнімде болуын азайту мақсаттары қойылды. Экономикалық бөлімде көрсеткіштер байыту процесінің экономикалық тиімділігіне бағытталған. Есептеулерде органикалық қышқылдардың бағасы, пайдалану шығындары және байытылған фосфат концентраттарының әлеуетті нарықтық құны ескерілді

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Ендірілмеген

Efficiency (in Russian) : Эффективный и экономически обоснованный метод селективного выщелачивания низкосортных фосфоритов разрабатывается с использованием муравьиной и лимонной кислот. Применение этих кислот позволяет значительно увеличить содержание фосфорного ангидрида (P₂O₅) в продукте, что делает низкосортное сырье пригодным для производства фосфорсодержащих соединений, таких как фосфорная кислота.

Efficiency (in Kazakh) : төменсұрыпты фосфориттерді іріктемелі шаймалаудың тиімді және экономикалық тұрғыдан негізделген әдісін құмырсқа және лимон қышқылдарын қолдану арқылы әзірлеуде жатыр. Бұл қышқылдарды пайдалану өнімдегі фосфор ангидридінің (P₂O₅) құрамын айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді, бұл төменсұрыпты шикізатты фосфор қышқылы сияқты фосфорқұрамды қосылыстарды өндіруге жарамды етеді

Field of application (in Russian) : Результаты исследования применяются в области химической технологии неорганических материалов. Основными заинтересованными сторонами, которым будут полезны результаты данного проекта, являются промышленные компании, специализирующиеся на переработке фосфатных руд, а также научно-исследовательские и проектные организации.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері бейорганикалық материалдардың химиялық технологиясы саласында қолданылады. Осы жобаның нәтижелері пайдалы болатын негізгі мүдделі тараптар фосфат кендерін өңдеу мәселелеріне маманданған өнеркәсіптік компаниялар, ғылыми-зерттеу және жобалау ұйымдары болып табылады