The object of research, development or design (in Russian) : Будем изучать уровень радиационной опасности почвы, растительности, водных бассейнов и продуктов животноводства.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Топырақтың, өсімдіктердің, су қоймаларының және мал шаруашылығы өнімдерінің радиациялық қауіптілік деңгейін зерттейтін боламыз.

Aim of work (in Russian) : Цель этого проекта состоит в том, чтобы разработать новые эффективные способы снижения радиоактивности в организме животных и продукции животноводства

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобаның мақсаты – жануарлар мен мал өнімдерінің радиоактивтілігін азайтудың жаңа тиімді жолдарын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : С целью исследования эффективности использования препаратов природного и синтетического происхождения проведено испытания препарата отечественного и зарубежного производства, предназначенного для выведения радионуклидов цезия и стронция из организма животных. В первом этапе было изучено биологическое действие исследуемых сорбентов на мышах. На втором этапе были проведены исследования на лабораторных крысах, для оценки эффективности использования сорбентов по определенным критериям, а именно выведения радионуклидов из организма животных. Исследование проводилось в лаборатории радионуклидной диагностики отделения Радиологии и Ядерной медицины АО «Казахский научно-исследовательский институт онкологии и радиологии (КазНИИОиР). В качестве радионуклидного изотопа был использован технеций-99m (99mTc) – дочерний продукт бета-распада радиоизотопа молибдена-99 (99Mo). Измерение активности вводимой дозы проводилось с помощью ионизационной камеры Capintec CRC-15R Визуализация накопления 99mТс в организме испытуемых осуществлялась с помощью однофотонного эмиссионного компьютерного томографа (ОЭФКТ) Philips Forte в планарном режиме с использованием коллиматора LEGP Обработка полученных данных выполнялась с использованием программного обеспечения JETStream Workspace 3.0 и инструмента обработки «Thyroid analitic». Данные измерения каждого животного представлены в индивидуальной регистрационной карте.

Методы исследования (на казахском) : Табиғи және синтетикалық препараттарды қолданудың тиімділігін зерттеу мақсатында жануарлар организмінен цезий мен стронций радионуклидтерін шығаруға арналған отандық және шетелде өндірілген препаратқа сынақтар жүргізілді. Бірінші кезеңде зерттелетін сорбенттердің тышқандарға биологиялық әсері зерттелді. Екінші кезеңде сорбенттерді қолданудың тиімділігін бағалау үшін зертханалық егеуқұйрықтарға зерттеулер жүргізілді, атап айтқанда жануардың денесінен радионуклидтерді жою. Зерттеу «Қазақ онкология және радиология ғылыми-зерттеу институты» АҚ радиология және ядролық медицина кафедрасының радионуклидті диагностика зертханасында жүргізілді. Радионуклидті изотоп ретінде молибден-99 (99М) радиоизотопының бета-ыдырауының еншілес өнімі технеций-99м (99mTc) пайдаланылды. Енгізілген дозаның белсенділігі Capintec CRC-15R иондаушы камерасы арқылы өлшенді. Зерттелетіндердің денесінде 99 мТc жинақталуының визуализациясы Philips Forte бірфотонды эмиссиялық компьютерлік томограф (SPECT) көмегімен жазық режимде орындалды. LEGP коллиматоры Алынған деректерді өңдеу JETStream Workspace 3.0 және «Қалқанша безінің аналитикалық» өңдеу құралы арқылы орындалды. Әрбір жануардың өлшеу деректері жеке есепке алу карточкасында көрсетілді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате обработки данных сцинтиграмм каждого животного был выявлен процент накопления 99mТс в зависимости от времени во всем теле и отдельно – в желудочно-кишечном тракте (ЖКТ) испытуемых. Изменение накопления РФП у животных с течением времени с момента его введения закономерно изменяется: постепенно концентрируясь больше в желудочно-кишечном тракте. Графическое изображение среднего значения накопления 99mTc в зависимости от времени и органа представлен на рисунках. Стоит отметить, что в связи с движением конечностей и хвоста исследуемых крыс и экстравазацией сосудов при введении РФП в полученных данных могут быть погрешности до 5% по общему уровню накопления, при этом уровень накопления в области интереса - ЖКТ (ROI1) имеет погрешность измерения всего лишь до 0,2%. Исследование показало различия в накоплении РФП между двумя группами испытуемых животных. Таким образом, полученные данные замеров в первой группе демонстрировали более высокий общий уровень накопления радиофармпрепарата сразу после введения РФП и наиболее быстрое перераспределение (скопление) радиофармпрепарата в желудочно-кишечном тракте на протяжении всего времени исследования.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әрбір жануардың сцинтиграммасынан алынған мәліметтерді өңдеу нәтижесінде сыналушылардың бүкіл ағзасында және бөлек асқазан-ішек жолдарында (АІЖ) уақытқа байланысты 99мТц жинақталу пайызы анықталды. Жануарлардағы радиофармацевтикалық препараттардың жинақталуының өзгеруі оны енгізген сәттен бастап табиғи түрде өзгереді: біртіндеп асқазан-ішек жолында көбірек шоғырланады. Уақыт пен органға байланысты 99 мТц жинақтаудың орташа мәнінің графикалық көрінісі суреттерде берілген. Радиофармацевтикалық препараттарды енгізу кезінде зерттелетін егеуқұйрықтардың аяқ-қолдары мен құйрықтарының қозғалуына және қан тамырларының экстравазациясына байланысты алынған деректерде жалпы жинақтау деңгейінде 5%-ға дейін қателіктер болуы мүмкін екенін атап өткен жөн. қызығушылық аймағында жинақтау - асқазан-ішек жолдарының (ROI1) өлшеу қателігі тек 0,2% дейін. Зерттеу сыналатын жануарлардың екі тобының арасында радиофармацевтикалық препараттардың жинақталуының айырмашылығын көрсетті. Осылайша, бірінші топтағы алынған өлшеу деректері радиофармацевтикалық препараттарды енгізгеннен кейін бірден жоғарырақ жалпы радиофармацевтикалық жинақтау деңгейін және бүкіл зерттеу кезеңінде асқазан-ішек жолында радиофармацевтикалық заттардың ең жылдам қайта таралуын (жинақталуын) көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Экономическая эффективность предлагаемого проекта значительны, так как в результате осуществления проекта будут разработаны новые подходы и критерии в системе– оценки радиационного риска и разработка способов снижения содержания радионуклидов в организме животных и продукции животноводства.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ұсынылып отырған жобаның экономикалық тиімділігі айтарлықтай, өйткені жобаны іске асыру нәтижесінде жүйеде жаңа тәсілдер мен критерийлер әзірленетін болады – радиациялық қауіпті бағалау және жануарлар мен мал шаруашылығы өнімдерінің организміндегі радионуклидтердің құрамын төмендету жолдарын әзірлеу.

Level of implementation (in Russian) : Целевыми потребителями полученных результатов могут быть МСХ РК, МОН РК, хозяйствующие субъекты занимающиеся разведением животных и реализацией продукции животноводства, а также научно-исследовательские учреждения и высшие учебные заведения.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің мақсатты тұтынушылары Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі, Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі, асыл тұқымды мал өсірумен және мал шаруашылығы өнімдерін өткізумен айналысатын кәсіпкерлік субъектілері, сондай-ақ ғылыми-зерттеу мекемелері мен жоғары оқу орындары болуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : эффективность полученных научных результатов высокая, так как использование результатов научных исследований, выполненных по проекту, позволят хозяйствующим субъектам Абайской области, занимающихся животноводством, а также расположенных на радиационно-опасных территориях снизить риск, от использования и реализации населению загрязненной радиоактивными веществами продукции животноводства.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған ғылыми нәтижелердің тиімділігі жоғары, өйткені жоба аясында жүргізілген ғылыми зерттеулердің нәтижелерін пайдалану Абай ауданындағы мал шаруашылығымен айналысатын, сондай-ақ радиациялық қауіпті аумақтарда орналасқан кәсіпкерлік субъектілеріне радиациялық қауіпті азайтуға мүмкіндік береді, радиоактивті заттармен ластанған мал шаруашылығы өнімдерін халыққа пайдалану және сату қаупі бойынша,

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство. Животноводство. Ветеринария

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы. Мал шаруашылығы. Ветеринария