The object of research, development or design (in Russian) : Проект направлен на сопоставительно-мотивологическое исследование мотивационной рефлексии (далее - МР) детей в контексте актуальных проблем лингвистики детской речи с опорой на показания метаязыкового сознания детей дошкольного и младшего школьного возраста, формирующихся в моно- и билингвальном социуме Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жоба Қазақстанның моно-және билингвалдық социумында қалыптасатын мектепке дейінгі және кіші мектеп жасындағы балалардың метатілдік санасының көрсеткіштеріне сүйене отырып, балалар тілі лингвистикасының өзекті проблемалары контексіндегі балалардың мотивациялық рефлексиясын (бұдан әрі - МР) салыстырмалы – уәждемелік зерттеуге бағытталған.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – в рамках теории сопоставительной мотивологии 1) исследовать МР как лингвокогнитивный операциональный механизм осмысления языковых фактов с опорой на показания метаязыкового сознания детей; 2) выявить универсальные и специфические особенности МР детей-монолингвов и детей-билингвов.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты-салыстырмалы уәждеме теориясы шеңберінде 1) балалардың метатілдік санасының көрсеткіштеріне сүйене отырып, тілдік фактілерді түсінудің лингвокогнитивті операциялық механизмі ретінде МР-ны зерттеу; 2) МР монолингвистикалық және билингвистикалық балалардың әмбебап және ерекше ерекшеліктерін анықтау

Методы исследования (на русском) : В Проекте реализованы 4 подхода: 1) психолингвистический, 2) собственно мотивологический; 3) когнитивный; 4) сопоставительный. Основными методами и приемами являются психолингвистический метод, метод наблюдения, метод компонентного анализа, метод когнитивного анализа языковых явлений (метод концептуального анализа лексики), сопоставительный метод, метод сплошной выборки, метод лингвистического моделирования, метод статистической обработки данных.

Методы исследования (на казахском) : Жобада 4 тәсіл іске асырылды: 1) психолингвистикалық, 2) өзіндік уәждемелік; 3) когнитивтік; 4) салыстырмалы. Негізгі әдістер психолингвистикалық әдіс, бақылау әдісі, компоненттік талдау әдісі, тілдік құбылыстарды когнитивті талдау әдісі (лексиканы тұжырымдамалық талдау әдісі), салыстырмалы әдіс, үздіксіз іріктеу әдісі, лингвистикалық модельдеу әдісі, деректерді статистикалық өңдеу әдісі болып табылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1) Создана теоретико-методологическая концепция исследования МР детей в условиях формирования моно- и билингвальной личности; 2) Разработана методология психолингвистического исследования МР детей-монолингвов и детей-билингвов, в результате которого будет сформирован корпус детских метавысказываний в количестве не менее 1000 единиц. 3) Проведен мотивологический анализ лексики в рамках теории лексической мотивации слов, в результате чего будет определен «мотивационный паспорт» каждого слова. 4) Описаны ассоциативно-мотивационный потенциал языкового сознания детей, операциональные языковые алгоритмы, модель лингвокогнитивного (лингвокреативного) опыта усвоения и познания языка ребенком. 5) Выявлены универсальные и специфические особенности МР детей, определены доминирующие в языковом сознании ребенка-монолингва и ребенка-билингва рефлексивы, особенности осмысления внутренней формы слова и мотивационные процессы; охарактеризованы словотворческие способности детей, формирующихся в моно- и билингвальной среде Казахстана. 6) Выработаны рекомендации по использованию знаний об особенностях МР детей для педагогов-практиков и родителей и изданы 2 пособия (для педагогов-практиков и родителей). Полученные результаты отражены в 2 статьях рецензируемых научных изданиях, индексируемых в базе Scopus не менее 35 и в 2 статьях, рекомендованных КОКСОН. Изданы 2 методических пособия. Получены 5 авторских свидетельств.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1) моно - және билингвалды тұлғаны қалыптастыру жағдайында балалардың МР зерттеуінің теориялық-әдіснамалық тұжырымдамасы жасалды; 2) МР монолингвистикалық және билингвистикалық балаларды психолингвистикалық зерттеу әдістемесі әзірленді, оның нәтижесінде кемінде 1000 бірлік көлемінде балалар метаәңгімелерінің корпусы құрылады. 3) сөздерді лексикалық ынталандыру теориясы шеңберінде лексикаға мотивологиялық талдау жүргізіледі, соның нәтижесінде әрбір сөздің "мотивациялық паспорты" анықталады. 4) балалардың тілдік санасының ассоциативті-мотивациялық әлеуеті, операциялық тілдік Алгоритмдер, баланың тілді меңгеруі мен тануының лингвокогнитивті (лингвокреативті) тәжірибесінің моделі сипатталған. 5) балалардың МР әмбебап және ерекшеліктері анықталды, баланың тілдік санасында үстем болып табылатын-монолингва және билингва рефлексивтері, сөздің ішкі формасын ұғыну ерекшеліктері және мотивациялық процестер анықталды; Қазақстанның моно және билингвальды ортасында қалыптасатын балалардың сөзжұмбақ қабілеттері сипатталды. 6) практик-педагогтер мен ата-аналар үшін балалардың МР ерекшеліктері туралы білімді пайдалану бойынша ұсынымдар әзірленді және 2 әдістемелік құрал (практик-педагогтер мен ата-аналар үшін) шығарылды. Алынған нәтижелер Scopus дерекқорында кемінде 35 индекстелетін рецензияланатын ғылыми басылымдардың 2 мақаласында және КОКСОН ұсынған 2 мақалада көрсетілген. 2 әдістемелік құрал жарық көрді. 5 авторлық куәлік алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : не планируется

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : іске асыру жоспарланбаған

Level of implementation (in Russian) : работа фундаментальная, внедрение не планируется.

Level of implementation (in Kazakh) : жұмыс іргелі, іске асыру жоспарланбаған

Efficiency (in Russian) : эффект от реализации проекта состоит в привлечении родителей к вопросам гармоничного развития ребенка, в том числе развития языковых и когнитивных компетенций ребенка. Результаты заявленного проекта помогут родителям развивать процесс коммуникации и социальной адаптации ребенка, языкотворческие способности, что особенно важно на раннем этапе становления личности, поскольку именно всестороннее развитие ребенка создаст фундамент его состоятельности, уверенности в себе, успешности в будущем

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның нәтижелерін тек лингвистер ғана емес, сонымен қатар практик-мұғалімдер мен психологтар да пайдалана алады. Жобаны іске асырудан күтілетін әлеуметтік әсер ата-аналарды баланың үйлесімді дамуы, оның ішінде баланың тілдік және танымдық құзыреттерін дамыту мәселелеріне тартудан тұрады. Аталған жобаның нәтижелері ата-аналарға баланың қарым-қатынасы мен әлеуметтік бейімделу процесін, тілдік шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектеседі, бұл жеке тұлғаның қалыптасуының алғашқы кезеңінде өте маңызды, өйткені баланың жан-жақты дамуы оның өміршеңдігінің, өзіне деген сенімділіктің және болашақта сәттіліктің негізін құрайды.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта будут способствовать развитию идей сопоставительной мотивологии, внесут вклад в развитие лингвистики детской речи, детского билингвизма, детского словотворчества и предоставят ценный материал для разработки элективных курсов «Лингвистика детской речи» и «Детский дискурс» образовательных программ подготовки филологов и педагогов по направлению «Дошкольное воспитание и обучение» и «Педагогика и методика начального обучения». Результатами проекта могут воспользоваться не только лингвисты, но и педагоги-практики, психологи.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері салыстырмалы уәждеме идеяларын дамытуға ықпал етеді, балалар сөйлеуінің лингвистикасын, балалар билингвизмін, балалар сөз шығармашылығын дамытуға үлес қосады және «Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту» және «Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» бағыттары бойынша филологтар мен педагогтарды даярлаудың білім беру бағдарламаларының «Балалар сөйлеуінің лингвистикасы» және Балалар дискурсы» элективті курстарын әзірлеу үшін бағалы материал береді.