The object of research, development or design (in Russian) : Виноград (Vitis vinifera L.)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жүзім (Vitis vinifera L.)

Aim of work (in Russian) : Цель работы – создание нового высокопродуктивного сорта винограда столового направления на основе биотехнологий in vitro и молекулярного маркирования

Aim of work (in Kazakh) : Цель работы – создание нового высокопродуктивного сорта винограда столового направления на основе биотехнологий in vitro и молекулярного маркирования

Методы исследования (на русском) : Методы селекции (гибридизация, сортоизучение, сортоиспытание); метод культуры тканей, производство саженцев in vitro растений; методы молекулярной генетики (выделение ДНК, ПЦР-анализ).

Методы исследования (на казахском) : Методы селекции (гибридизация, сортоизучение, сортоиспытание); метод культуры тканей, производство саженцев in vitro растений; методы молекулярной генетики (выделение ДНК, ПЦР-анализ).

Obtained results and novelty (in Russian) : Создан гибридный фонд винограда столового направления. Проведены фенологические наблюдения и по комплексу хозяйственно-ценных признаков, отобраны гибриды с наилучшими показателями. Установлено, что оптимально проращивание побегов из спящих почек у гибридов винограда в течение 3 месяцев хранения при 4°С (50,4%.). Оптимальной длительностью стерилизации побегов, полученных из пророщенных черенков, является обработка в течение 5 мин в 0,1% HgCl2 (27,2%). Для побегов, проросших в питомнике – 7 мин (20,0%). При тестировании растений на наличие эндофитной инфекции установлена пораженность 45,2% побегов. Для микроклонального размножения выделена питательная среда №7, с наилучшими качеством и КР растений. Среднесрочное хранение in vitro побегов винограда при температурном режиме 10±2°С является оптимальным в течение 6-9 месяцев культивирования. Установлено, что для криоконсервации апикальных меристем винограда закаливание при пониженных температурах не требуется, в результате эксперимента получено 45,0% у гибрида DV-10/11 и 41,7% у гибрида KV-2/35 жизнеспособных меристем. Созданы генетические паспорта винограда сорта Назерке и 11 гибридов, которые включена информация о наличие генов устойчивости к P. viticola, присвоен QR. Проведены перевод и адаптация побегов in vitro винограда к почвенному субстрату. Адаптированные растения передали в КазНИИПО для пересадки в открытый грунт на опытных участках.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Асханалық бағытындағы жүзімнің гибридті қоры құрылды. Фенологиялық бақылаулар жүргізілді және шаруашылық-құнды белгілер кешені бойынша ең жақсы көрсеткіштері бар будандар іріктелді. Жүзім будандарында ұйықтап жатқан бүршіктерден өсінділер 4°C температурада 3 ай бойы сақтағаннан кейін (50,4%) оңтайлы өсетіні анықталды. Өскен сабақтардан алынған өсінділерді зарарсыздандырудың оңтайлы ұзақтығы – 5 минут ішінде 0,1% HgCl2 (27,2%) өңдеу. Питомникте өскен өсінділер үшін – 7 минут (20,0%). Өсімдіктерді эндофиттік инфекцияға сынау кезінде өсінділердің 45,2% зақымдануы анықталды. Микроклонды көбейту үшін №7 қоректік орта таңдалынып алынды, бұл ортада өсімдіктер сапасы және КК жоғары. 10±2°C температуралық режимде жүзім өсінділерін in vitro орта мерзімді сақтау 6-9 ай өсіру үшін оңтайлы болып табылады. Жүзімнің апикалды меристемаларын криоконсервациялау үшін төмен температурада шыңдау қажет емес екендігі анықталды, эксперимент нәтижесінде DV-10/11 гибридінде 45,0% және KV-2/35 гибридінде 41,7% өміршең меристемалар алынды. Назерке жүзімінің және 11 гибридтің генетикалық төлқұжаттары жасалынды, төлқұжаттарға P. viticola – ға төзімділік гендерінің бары туралы ақпарат енгізілген, QR тағайындалған. Жүзімнің in vitro өсінділерін топырақ субстратына ауыстыру және бейімдеу жүргізілді. Бейімделген өсімдіктерді тәжірибелік учаскелерде ашық топыраққа отырғыз үшін ҚазЖКҒЗИ-на берілді. Жылыжайда отырғызу материалының өмір сүру деңгейі 96% - дан асады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создан гибридный фонд винограда столового направления. Создана in vitro и криогенная коллекции гибридов винограда, устойчивые к грибному заболеванию мильдью, состоящая из 13 образцов. Созданы генетические паспорта винограда сорта Назерке и 11 гибридов с информацией о наличие генов устойчивости к P. viticola и присвоением QR. Адаптированные саженцы переданы для пересадки в открытый грунт на опытных участках.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Асханалық жүзімнің гибридті қоры құрылды. Мильдью саңырауқұлақ ауруына төзімді жүзім будандарының 13 үлгіден тұратын in vitro және криогендік коллекциясы жасалды. P. viticola-ға төзімділік гендерінің болуы және QR тағайындалуы туралы мәліметтермен Назерке жүзім сортының және 11 буданның генетикалық паспорттары жасалды. Бейімделген көшеттер тәжірибелік учаскелерде ашық топыраққа отырғызу үшін тапсырылды.

Level of implementation (in Russian) : Подготовлены документы и переданы в ГСИ сорт винограда Назерке (селекционный номер DV-10/11), одобрена заявка сорт винограда Назерке для получения патента на селекционное достижение.

Level of implementation (in Kazakh) : Кұжаттар дайындалып, МСС-ға Назерке жүзім сорты берілді (селекциялық нөмірі DV-10/11), селекциялық жетістікке патент алу үшін Назерке жүзім сортына өтінім мақұлданды.

Efficiency (in Russian) : нет

Efficiency (in Kazakh) : нет

Field of application (in Russian) : биотехнология, растениеводство, селекция

Field of application (in Kazakh) : биотехнология, өсімдік шаруашылығы, селекция.