Inventory number IRN Number of state registration
0324РК00176 AP19577138-KC-24 0123РК00776
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 4 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 1
Patents Amount of funding Code of the program
0 15847808 AP19577138
Name of work
Культурологический анализ традиционных и инновационных ценностных процессов в южных регионах Казахстана
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Әбікенов Жарқынбек Оралбекұлы
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) Нет
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество «Кызылординский университет имени Коркыт Ата»
Abbreviated name of the service recipient НАО «Кызылординский университет имени Коркыт Ата»
Abstract

В связи с доминированием современной рыночной экономики, проникновением сетевых технологий во все сферы общества, влиянием миграционного смещения менялись ценности, ценности граждан стали более сложными. Широкое распространение интернета вывело экранную культуру на новый уровень, вытеснив «кассетную культуру» с видеокассетами, видеомагнитофонами, радио, привнеся оригинальность в производстве, распространении и потреблении духовных ценностей. Данная тенденция изменил отношение к различным аспектам жизни, таким как работа, образование, отдых, творчество и т.д. Выбор или потребление осуществляется волей человека, при этом формируется особый тип «домашней культуры». Эти изменения, вошедшие в культуру, повлияли на самобытность нашей национальной культуры, способствовали культурному познанию граждан, появились новые нормы, правила социального поведения. Даже если мы говорим, что традиции и инновации являются культурными структурами, связывающими прошлое, настоящее и будущее, выяснение их взаимосвязи и сохранение нашей национальной идентичности сегодня является сложной проблемой. То есть, возникает необходимость определить инновационное содержание традиционных и инновационных ценностей современного казахстанского ценностного процесса, провести научное исследование путем оценки современной социокультурной ситуации.

Қазіргі таңдағы нарықтық экономиканың басымдығы, қоғамның барлық салаларына желілік технологиялардың енуі, миграциялық араласу ықпалына байланысты құндылықтар өзгеріп, азаматтардың құндылықтарын да күрделендіре түсті. Ғаламтордың кеңінен таралуы экрандық мәдениетті жаңа деңгейге көтеріп, «кассеталық мәдениетті» видеокассета, бейнемагнитафонды, радионы ығыстырып, рухани құндылықтарды өндіру, тарату мен тұтынуда өзіндік ерекшеліктер алып келді. Ол өмірдің әртүрлі жұмыс, білім алу, демалу, шығармашылықпен айналысу және т.б. жақтарына деген қатынасты өзгертті. Таңдау немесе тұтыну адамның өз еркі арқылы жүзеге асырылып, «үй мәдениетінің» ерекше типі қалыптастасуда. Мәдениетке енген бұл өзгерістер, біздің ұлттық мәдениеттің өзіндік бірегейлігіне әсер етіп, азаматтардың мәдени танымына ықпал жасап, жаңа нормалар, əлеуметтік мінез-құлық ережелері пайда болды. Дәcтүр мeн иннoвaция өткeн шaқты, қaзiргi кeзді және бoлaшaқты бaйлaныcтырaтын мәдeни құрылым десек те, олардың арақатынасын нақтылап, ұлттық бірегейлігімізді сақтап қалу қaзiргi кездегі күрделі мәceлe бoлып oтыр. Яғни, қазіргі қазақстандық құндылықтар үдерісінің дәстүрлі және инновациялық құндылықтардың жаңашыл мазмұнын анықтауға, бүгiнгi күннiң әлeумeттiк-мәдeни aхуaлын бағамдау арқылы ғылыми зерттеуге қажеттілік бар.

Культурологическое исследование процесса традиционных и инновационных ценностей в современной культуре Казахстана.

Қазақстанның қазіргі мәдениетіндегі дәстүрлі және инновациялық құндылықтар үдерісін мәдени зерттеу.

На первом этапе проекта обобщаются и анализируются научные труды ученых, касающиеся теоретической основы исследования. Результаты полученные количественными и качественными методами исследования, составляют эмпирическую основу исследовательской работы. Онлайн-опрос будет проводиться на платформе Google Forms. Проводятся глубинные интервью, фокус-группы (face-to-face) с представителями научного сообщества, занимающимися исследованием вопросов в этом направлении. Полевые исследования проводятся с использованием количественных и качественных методов исследования. В исследовательской работе используются методы наблюдения, культурологического портрета, анализа, компаративистского анализа, систематизации. Накопленные данные анализируются методами аксиологических и семиотических исследований. Особенностью этих анализов является то, что аксиологический анализ позволяет выявить ценностные ориентации граждан, тогда как семиотический анализ позволяет анализировать культуру с синтаксической, семантической и прагматической сторон, рассматривая ее как единый «текст». При этом в символическом анализе ценностей «синтактика» дает обобщающее описание элементов в объекте исследования, «семантика» раскрывает используемые элементы с семантической точки зрения, «прагматика» включает вопросы, связанные с взаимными отношениями.

Жобаның алғашқы кезеңінде зерттеудің теориялық негізіне қатысты ғалымдардың ғылыми еңбектері жинақталып, талданады. Ал сандық және сапалық зерттеу әдістерімен алынған нәтижелер зерттеу жұмысының эмпирикалық негізін құрайды. Google Forms платформасында онлайн сауалнама алынады. Осы бағыттағы мәселелерді зерттеумен айналысатын ғылыми орта өкілдерімен тереңдетілген сұхбат, фокус-топтар (face-to-face) жүргізіледі. Далалық зерттеу сандық және сапалық зерттеу әдістерімен жүргізіледі. Зерттеу жұмысына бақылау, мәдениеттанулық портрет әдісі, сараптау, компаративистік талдау, жүйелеу әдістері де пайдаланылады. Жинақталған деректер аксиологиялық және семиотикалық зерттеу әдістерімен талданады. Бұл талдаулардың ерекшелігі, аксиологиялық талдау азаматтардың құндылық бағдарларын анықтауға мүмкіндік берсе, семиотикалық талдау мәдениетті біртұтас «мәтін» ретінде қарастырып, синтаксистік, семантикалық және прагматикалық қырларынан талдауға мүмкіндік береді. Бұл тұста «синтактика» құндылықтарды рәміздік талдауда, зерттеу обьектісіндегі элементтердің жалпылама сипаттама берсе, ал «семантика» пайдаланылатын элементтерді мағыналық тұрғыдан ашады, «прагматика» өзара карым-катынастарға байланысты мәселелерді қамтиды.

Обоснование научной новизны проекта оценивалось с объективным подходом к обоснованию факторов, способствующих изменению традиционных и инновационных ценностей, в соответствии с траекторией обновления Казахстана. Новизна проекта: Во-первых, изменения, произошедшие на постсоветском пространстве после обретения независимости Казахстана приоритет отдавался экономическим и политическим реформам, культурные и духовные вопросы были поставлены на второй план, который является одной из главных причин, влияющих на духовный упадок современного общества. Во-вторых, глобальная культура и идеология потребления также приводят к эрозии духовных ценностей. Преобладание материальных ценностей в казахстанском обществе повлияло на формирование культуры потребления. Потребительская психология опирается на материальные блага как на показатель статуса и социального места личности. В-третьих, большую роль также играет проблема информационной безопасности. Бесконечная информация, поступающая через интернет и социальные сети, негативно влияет на духовное развитие общества. Обилие искусственной и нефильтрованной информации способствует национальной культуре и способствует духовной деградации. В-четвертых, интенсивная урбанизация является одним из важных факторов, связанных с духовными ценностями. Рост городского населения и опустошение небольших территорий в Казахстане усиливают экономическое неравенство и способствуют ослаблению духовных ценностей.

Жобаның ғылыми жаңашылдық негіздемесіне дәстүрлі және заманауи құндылықтардың өзгеруіне ықпал ететін факторларды Қазақстанның жаңару траекториясына сәйкес обьективті көзқараспен бағаланды. Жобаның жаңалықтары: Біріншіден, посткеңестік кеңістікте орын алған өзгерістер – Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін экономикалық және саяси реформаларға басымдық берілуі, ал мәдени және рухани мәселелердің талданбауы қазіргі қоғамның рухани құлдырауына әсер ететін басты себептердің бірі болып табылады. Екіншіден, жаһандық мәдениет пен тұтынушылық идеологиясы да рухани құндылықтардың эрозиясына әкеліп отыр. Қазақстандық қоғамда материалдық құндылықтардың басымдыққа ие болуы тұтыну мәдениетінің қалыптасуына әсер етті. Тұтынушылық психологиясы жеке адамның мәртебесі мен әлеуметтік орнының көрсеткіші ретінде материалдық игіліктерге сүйенеді. Бұл құбылыс рухани құндылықтарды төмендетіп, қоғамда экономикалық теңсіздік пен әлеуметтік наразылық туғызады. Үшіншіден, ақпараттық қауіпсіздік мәселесі де үлкен рөл атқарады. Ғаламтор мен әлеуметтік желілер арқылы келіп түсетін шексіз ақпарат қоғамның рухани дамуына кері әсерін тигізуде. Төртіншіден, урбанизацияның қарқынды жүруі де рухани құндылықтарға қатысты маңызды факторлардың бірі. Қазақстандағы қала халқының өсуі мен шағын аймақтарының бос қалуы экономикалық теңсіздікті күшейтіп, мәдени бірегейлікті сақтауға кедергі келтіріп, қоғамда әлеуметтік жіктелу үдерісіне қатысты талдаулар керек.

Разработаны рекомендации по предотвращению конфликтов ценностей в казахстанском обществе и развитию направлений мультикультурности как интегрированной формы и мобильного синтеза.

Қазақстандық қоғамдағы құндылықтар қақтығыстарын болдырмау және көп мәдениеттіліктің интеграцияланған түрі мен мобильді синтезі ретіндегі бағыттарын дамыту жөніндегі бойынша ұсынымдар әзірленді.

Были даны интервью прессе. 1. https://syrboyi.kz/akparat/daestuerli-qundylyqtardyng-qazirgi-qoghammen-bajlanysy-159898/ 2. https://kaz.inform.kz/news/innovatsiyalik-kundiliktardi-kalay-tusnemz-5de21f/ 3. https://syrboyi.kz/pikir/ozyq-oj-ornyqty-damw-160541/ 4. https://syrboyi.kz/pikir/usaq-tuejekke-aldanyp-ult-baghdarynan-zhangylwgha-bolmajdy-160740/ 5. https://aqmeshit-zhastary.kz/maedeniet/daestuerli-zhaene-innovacijalyq-qundylyq-69366/ 6. https://abai.kz/post/178596 7.. https://kyzylorda-news.kz/maedeniet/kharlyghash-saeduakhasova-daestuerli-khundylykhtardy-sakhtauymyz-kerek-18-01-2024 8. http://qaa.kz/kogam/d-st-rli-ndyly-tardy-sa-tauymyz-kerek/ 9. https://syrboyi.kz/zedelnews/strong-ghylym-zhyly-ajasyndaghy-alghashqy-shara-strong-162600/ 10. https://syrboyi.kz/akparat/ghalym-ghylymi-seminar-oetkizdi-163167/ 11. https://aqmeshit-zhastary.kz/bilim/ozyq-ojly-ult-algha-qarawy-kerek-taqyrybynda-ashyq-daeris-oetti-70391/ 12. https://syrboyi.kz/akparat/innovacijalyq-qundylyqtar-zhoeninde-daeris-berdi-162919/ 13. https://aqmeshit-zhastary.kz/ruhaniat/daestuerding-mazmuny-men-maeni-terengde-70703/ 14. https://aqmeshit-zhastary.kz/bilim/ghylym-zhylynyng-alghashqy-is-sharasy-70831/ 15. https://syrboyi.kz/akparat/birlesken-halyqaralyq-ghylymi-taezhiribelik-konferencija-oetti-163662/ 16. https://syrboyi.kz/akparat/innovacijalyq-qundylyqtar-zhoeninde-daeris-berdi-162919/ 17. https://syrboyi.kz/pikir/quryltaj-qundylyghy-artyp-keledi-167565/

Баспасөз ақпарат құралдарына сұхбаттар берілді. 1. https://syrboyi.kz/akparat/daestuerli-qundylyqtardyng-qazirgi-qoghammen-bajlanysy-159898/ 2. https://kaz.inform.kz/news/innovatsiyalik-kundiliktardi-kalay-tusnemz-5de21f/ 3. https://syrboyi.kz/pikir/ozyq-oj-ornyqty-damw-160541/ 4. https://syrboyi.kz/pikir/usaq-tuejekke-aldanyp-ult-baghdarynan-zhangylwgha-bolmajdy-160740/ 5. https://aqmeshit-zhastary.kz/maedeniet/daestuerli-zhaene-innovacijalyq-qundylyq-69366/ 6. https://abai.kz/post/178596 7.. https://kyzylorda-news.kz/maedeniet/kharlyghash-saeduakhasova-daestuerli-khundylykhtardy-sakhtauymyz-kerek-18-01-2024 8. http://qaa.kz/kogam/d-st-rli-ndyly-tardy-sa-tauymyz-kerek/ 9. https://syrboyi.kz/zedelnews/strong-ghylym-zhyly-ajasyndaghy-alghashqy-shara-strong-162600/ 10. https://syrboyi.kz/akparat/ghalym-ghylymi-seminar-oetkizdi-163167/ 11. https://aqmeshit-zhastary.kz/bilim/ozyq-ojly-ult-algha-qarawy-kerek-taqyrybynda-ashyq-daeris-oetti-70391/ 12. https://syrboyi.kz/akparat/innovacijalyq-qundylyqtar-zhoeninde-daeris-berdi-162919/ 13. https://aqmeshit-zhastary.kz/ruhaniat/daestuerding-mazmuny-men-maeni-terengde-70703/ 14. https://aqmeshit-zhastary.kz/bilim/ghylym-zhylynyng-alghashqy-is-sharasy-70831/ 15. https://syrboyi.kz/akparat/birlesken-halyqaralyq-ghylymi-taezhiribelik-konferencija-oetti-163662/ 16. https://syrboyi.kz/akparat/innovacijalyq-qundylyqtar-zhoeninde-daeris-berdi-162919/ 17. https://syrboyi.kz/pikir/quryltaj-qundylyghy-artyp-keledi-167565/

Результаты исследования помогут выявить проблему и четко понять факторы изменения ценностей в обществе.

Зерттеу нәтижелері қоғамдағы құндылықтардар өзгерістеріндегі мәселенің анықталуына және факторларын нақты түсінуге көмектеседі.

Профессорско-преподавательский состав вузов, студенты, магистранты, докторанты, субъекты научной деятельности.

ЖОО профессор-оқытушылар құрамы, студенттер, магистранттар, докторанттар, ғылыми қызмет субъектілері.

UDC indices
008
International classifier codes
13.00.00;
Key words in Russian
Ценность; Семиотика; Культура; Символ; Традиция;
Key words in Kazakh
Құндылық; Семиотика; Мәдениет; Рәміз; Дәстүр;
Head of the organization Каримова Бейбиткуль Сарсемхановна кандидат филологических наук / -
Head of work Әбікенов Жарқынбек Оралбекұлы Phd / нет