Inventory number IRN Number of state registration
0218РК01366 BR06249282-OT-18 0118РК01267
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Промежуточный At a negotiated price Number of implementation: 0
Implemented
Publications
Native publications: 4
International publications: 5 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Number of books Appendicies Sources
1 8 14
Total number of pages Patents Illustrations
47 2 0
Amount of funding Code of the program Table
1000000 О.0865 4
Code of the program's task under which the job is done
01
Name of work
Организация первичного семеноводства оздоровленных оригинальных районированных семян картофеля от вирусной инфекции для товаропроизводителей Северного Казахстана
Report title
Type of work Source of funding The product offerred for implementation
Applied Сорта с.-х. культур
Report authors
Сураганова Айжан Маратовна , Сураганов Мирас Нурбаевич ,
0
0
0
0
Customer МСХ РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) Нет
Full name of the service recipient
Товарищество с ограниченной ответственностью "Кокшетауское опытно-производственное хозяйство"
Abbreviated name of the service recipient ТОО «Кокшетауское ОПХ»
Abstract

Питомники первичного семеноводства оздоровленных от вирусной инфек-ции и районированных сортов картофеля

Вирус инфекциясынан сауықтырылған бірігей аудандыстырылған картоп тұқымының бастапқы тұқым шаруашылығы көшеттіктері

Организовать первичное семеноводство оздоровленных от вирусной ин-фекции и районированных в Акмолинской области семян картофеля

Ақмола облысы тауарөндірушілер үшін вирус инфекциясынан сауықтырылған бірігей аудандыстырылған картоп тұқымының бастапқы тұқымшаруашылығын ұйымдастыру

В основу работы по семеноводству картофеля положено ведение первичного семеноводства на безвирусной основе.

Жұмыстың негізіне тұқым шаруашылығын вируссыз негізде жүргізу жатады.

По фенологическим наблюдениям всходы отмечены на 19 день после по-садки, полные всходы на 24 сутки. При оценке состояния сортов в фазу цветения, высокой облиственностью и мощным стеблестоем обладал сорт Шагалалы, где высота растения, в фазу цветения составила 44,7 см. Сорта Зерен и Невский по высоте растения были ниже сорта Шагалалы на 2,7-3,4 см и обладали при этом высокой облиственностью. При уборке урожая с площади 8,7 га убрано 81,3 тонн картофеля при средней урожайности 9,3 т/га. Реализовано товарной продукции 54,2 тонны картофеля и 27,1 тонны семенного материала заложены на хране-ние.

Фенологиялық бақылаулар бойынша картоп өсімдігінің шығуы отырғызғаннан кейін 19-ші күні, ал толық шығуы 24-ші күні байқалды. Гүлдену фазасында сұрыптардың жай-күйін бағалай отырып, Шагаланың алуан түрі өсімдіктің биіктігі 44,7 см болатын өсімдіктің биіктігі жоғары өсімдіктер мен қуатты шөптерге ие болды. Зерен және Невский сұрыптары Шағаланың алуан түрінен биіктігі 2,7-3,4 см төмен және жапырақты болды. Картоп жинау кезеңінде 8,7 га алқабыннан 9,3 т/га өнімділігімен 81,3 тонна картоп алынды. Тауарлық өнім 54,2 тонна картоп көлемінде сатылды және 27,1 тонна көлемінде картоп тұқымы сақтауға салынды.

Создание и внедрение в производство новых безвирусных высокопродук-тивных сортов картофеля с комплексом хозяйственно-ценных признаков – приоритетное направление национальной экономики любого государства. Обеспечение картофелевыращивающих хозяйств высококачественными семенами местных сортов была и остается острой проблемой отрасли. Причина такой, сравнительно низкой урожайности связана с длительным репродуцированием сортов картофеля без соответствующих мер по оздо-ровлению, неустойчивостью их к стрессам и поражением болезнями. Для решения этого вопроса необходимо провести как можно более полные ис-следования по интродукции, биохимии, фитопатологии и технологии воз-делывания ряда культур, в том числе и картофеля для раскрытия их по-тенциала.

Өндіріске шаруашылық бағалы белгілер жиынтығымен жаңа жоғары өнімді сорт пен будандарды шығарып еңгізу кез келген мемлекеттің ұлттық экономикасындағы басым бағыты болып табылады. Өсімдіктер селекциясы әрдайым дамуда. Қазіргі биологияның жетістігін қоса алғанда жаңа сорттарды шығару технологиясы үнемі жетілдіруде. Солтүстік Қазақстанда картоп шаруашылығын сенімсіздендіретін негізгі себеп жергілікті селекцияның қазіргі сорттардың жоқ болуы. Көбінесе жергілікті жағдайларға бейімделмеген шетел селекциясының картоп сорттарын өнделгені олардың төмен өнімділікке әкеліп соғады және кейбір кездерде қоршаған ортаға зиян келтіреді. Бұл сауалды шешу үшін бірнеше дақылдардың, соның ішінде картоп дақылы, потенциалын ашуға селекция, интродукция, биохимия, фитопатология және өндеу технологиялары бойынша мүмкіндігінше толық зерттеулер өткізу қажет.

Научные разработки по размножению элитных семян при соблюдении комплекса агротехнических приемов, обеспечивающих выращивание семян с высокими сортовыми, посевными качествами и урожайными свойствами внедряются в производство хозяйств любой формы собствен-ности.

Картоп өндірудің жоғары сортты, егістік қасиеттері мен жемісті қасиеттері бар тұқымдарды өсіруді қамтамасыз ететің қор үнемдеу технологиясы бойынша ғылыми зерттемелер, картоптың элиталық тұқым материалы шаруашылықтардың кез келген меншік нысандағы өндірістерге енгізілуде.

Возделывание собственных сортов не требующих лишних затрат на по-купку и перевозку семян дорогостоящих сортов из-за рубежа позволяет хозяйствам сэкономить большие средства. Низкая себестоимость в сравне-нии с импортными сортами и тесная связь непосредственно с производите-лями упрощает процесс внедрения собственных сортов. Эффективность создания и возделывания безвирусных и райониро-ванных сортов картофеля, как и другие технологические мероприятия, есть отношение полученного полезного эффекта к затратам. Полезным эф-фектом в данном случае является прибавка урожая и дополнительно чи-стый доход. Прибавка стоимости продукции по реализационной цене со-ставляет 106,9 тыс. тенге, а прямые затраты в расчете на 1 ц снижаются на 14%. Чистый доход превышает соответственно доход с 1 га на 78,5 тыс. тенге, а каждый затраченный тенге дает прибыль от 1,44 до 1,60 тенге.

Шетелден сатып алып жеткізу үшін артық шығындарды қажет етпейтін өз сорттарды өндеу шаруашылықтарға көп қаражат үнемдеуге мүмкіндік береді. Импорттық сорттармен салыстырғанда өзіндік бағасы төмен және өндірушілермен тікелей тығыз байланыста болуы өз сорттарды еңгізу процесін жеңілдетеді. Алынған пайдалы нәтиженің жұмсалған қаражатқа қатынасы жаңа және аудандастырылған картоп сорттарды шығару мен өңдеудің тиімділігі болып саналады. Бұл жағдайда пайдалы нәтиже ол өнімділіктің үстемесі және қосымша таза табысы болып табылады. Өткізім бағасы бойынша өнімділігінің құн үстемесі 106,9 мың теңге құрайды, ал тікелей шығыны 1 центнерге есептегенде 14 %-ға төмендейді. Осыған орай таза табыс 78,5 мың теңгеге 1 гектардан алынған табыстан асып түседі, ал әр жұмсалған теңге 1,44-тен 1,60 теңгеге дейін пайда әкеледі.

сельское хозяйство, картофелеводство.

ауыл шаруашылығы, картоп шаруашылығы.

UDC indices
635.21; 631.523; 632.38
International classifier codes
68.35.00; 68.35.03; 68.00.00;
Readiness of the development for implementation
Key words in Russian
Сорт; Гибрид; Продуктивность; Первичное семеноводство; Болезни картофеля; Урожайность; Питомник размножения; Наблюдения; Контроль хранения; Учеты; Динамика накопления урожая;
Key words in Kazakh
Сорт; Будан; Өнімділік; Бастапқы шаруашылығы; Картоп аурулары; Түсімділік; Көбейту көшеттігі; Бақылау; Сақтауды бақылау; Есептер; Өнімділік қалыптасуының динамикасы;
Head of the organization Уалханов Байжан Нурбаевич кандидат технических наук /
Head of work Сураганова Айжан Маратовна PhD in Agriculture / нет
Native executive in charge