The object of research, development or design (in Russian) : технология безопасного извлечения приконтурных рудных тел крутого падения с минимальным разносом бортов глубоких и сверхглубоких карьеров

The object of research, development or design (in Kazakh) : терең және өте терең тік құлама карьер беткейінің ең кіші аралықтағы контур маңындағы кен денелерін қауіпсіз алу технологиясы

Aim of work (in Russian) : установление закономерностей геомеханических процессов при углублении открытой горной выработки для выемки приконтурных рудных тел крутого падения в сложных геологических условиях, а также разработка на этой основе безопасной технологии полного извлечения запасов с минимальным разносом бортов карьера

Aim of work (in Kazakh) : күрделі геологиялық жағдайларда контур маңындағы тік құлама кен денелерін қазу үшін ашық тау-кен қазбасын тереңдету кезінде геомеханикалық процестердің заңдылықтарын белгілеу, сондай-ақ осы негізде карьер беткейін минималды ала отырып, кен қорларын толық игерудің қауіпсіз технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : математическое моделирование при разработке методики и метода установления промежуточных и конечного контуров карьера, численное 3D моделирование с применением программ Rocscience при оценке напряженно-деформированного состояния обнажений открытых горных выработок

Методы исследования (на казахском) : карьердің аралық және ақырғы контурларын белгілеу әдістемесі мен әдісін әзірлеу кезінде математикалық модельдеу, ашық тау-кен қазбаларының кернеулі-деформацияланған күйін бағалау кезінде Rocscience бағдарламаларын қолдана отырып сандық 3D модельдеу

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые на основе двухуровневого моделирования показано различие в определении коэффициента запаса устойчивости в зависимости от масштаба модели и степени отражения структуры грунтово-породного массива. Для реальных горно-геологических условий Качарского карьера установлено изменение показателя устойчивости вдоль периметра карьера в зависимости от генерального угла откоса борта.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет екі деңгейлі модельдеу негізінде модельдің масштабына және топырақ-жыныс массивінің құрылымының шағылысу дәрежесіне байланысты тұрақтылық қорының коэффициентін анықтаудағы айырмашылық көрсетілген. Қашар карьерінің нақты тау-кен-геологиялық жағдайлары үшін борттың еңісінің бас бұрышына байланысты карьер периметрі бойынша тұрақтылық көрсеткішінің өзгеруі белгіленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : По сравнению с ПГР ГЦМ в отстроенном по НИОКР конечном контуре Качарского карьера запасы руды получились больше на 44 790 112 т (относительно Гипроруды меньше в 2,1 раза). Наибольшее приращение запасов руды имеет Северо-западный борт (+22 684 595 т с содержанием железа 32,7% при уменьшении объема вскрыши на 20 871 901 м3), далее следует Юго-восточный борт (+9 790 091 т с содержанием железа 39% при увеличении объема вскрыши на 16 512 512 м3), потом Северо-восточный борт (+6 825 727 т с содержанием железа 28,7% при уменьшении объема вскрыши на 6 523 149 м3) и чуть меньше Юго-западный борт (+5 489 699 т с содержанием железа 27% при увеличении объема вскрыши только на 982 323 м3).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : GCM PGR-мен салыстырғанда, ҒЗТКЖ бойынша салынған Качарский карьерінің соңғы контурындағы кен қоры 44 790 112 тоннаға көп болды (Гипрорудаға қатысты, 2,1 есе аз). Солтүстік-батыс жағында кен қорының ең көп өсімі байқалады (темір мөлшері 32,7% +22 684 595 тонна, үстіңгі қабат көлемі 20 871 901 м3 азаюы), одан кейін Оңтүстік-Шығыс жағы (темір мөлшері +9 790 091 тонна). 39%, үстіңгі қабат көлемінің 16 512 512 м3 ұлғаюымен), содан кейін Солтүстік-Шығыс жағы (+6 825 727 тонна темір мөлшері 28,7%, үстіңгі қабат көлемі 6 523 149 м3 азайған кезде) және сәл аз Оңтүстік-Батыс жағы (+5 489 699 тонна темір мөлшері 27% 982 323 м3-ге ғана үстеме қабат көлемінің ұлғаюы.

Level of implementation (in Russian) : . Более точная оценка устойчивости бортов по всему периметру карьера требует разделения макромодели на отдельные секторы с детальным моделированием линии уступов и слоистой структуры породно-грунтового массива.

Level of implementation (in Kazakh) : Карьердің бүкіл периметрі бойынша борттардың тұрақтылығын дәлірек бағалау макромодельді жеке секторларға бөлуді талап етеді, жиек сызығы мен жыныс-топырақ массивінің қабатты құрылымын толығырақ модельдеу.

Efficiency (in Russian) : Результаты работы приняты к внедрению в план развития горных работ Качарского карьера АО «ССГПО», поскольку позволили за счет прирезки приконтурных запасов увеличить в целом запасы месторождения на 53 млн т.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері "ССКӨБ" АҚ Қашар карьерінің тау-кен жұмыстарын дамыту жоспарына енгізуге қабылданды, өйткені контур маңындағы қорларды қысқарту есебінен кен орнының жалпы қорын 53 млн тоннаға ұлғайтуға мүмкіндік берді.

Field of application (in Russian) : Открытая разработка глубокозалегающих рудных месторождений полезных ископаемых

Field of application (in Kazakh) : Терең кенді пайдалы қазбаларды ашық әдіспен өндіру