The object of research, development or design (in Russian) : 1) картирующая популяция, состоящая из 98 рекомбинантно-инбредных линий от скрещиваний сортов Памяти Азиева и Парагон; 2) 96 сортов и линий яровой пшеницы Triticum aestivum L., в т.ч. сортов, допущенных к использованию на территории Казахстана; 3) 60 перспективных линий CIMCOG; 4) 38 сортов и линий мягкой пшеницы из Европы; 5) 92 сортов и линий мягкой пшеницы различного происхождения; 6) картирующая популяция, состоящая из 101 дигаплоидной линии от скрещиваний британских сортов Авалон и Каденза.

The object of research, development or design (in Kazakh) : 1) Памяти Азиева және Парагон сорттарын будандастырудан шыққан 98 рекомбинанттық-инбредтік линиялардан тұратын карталанатын популяция; 2) Triticum aestivum L. жаздық Қазақстан бидайдың 96 сорттары мен линиялары; 3) CIMCOG 60 перспективті линияларының коллекциясы; 4) Европа жұмсақ бидайының 38 сорттары мен линиялар; 5) шығу тегі әртүрлі жұмсақ бидайдың 92 сорттары мен линиялары; 6) Авалон және Каденза сорттарын будандастыруының 101 диплоидты линияларынан тұратын карталанатын популяция.

Aim of work (in Russian) : Идентифицировать локусы количественных признаков устойчивости мягкой пшеницы к опасным грибным болезням и создать новые ДНК маркеры на основе использования новых геномных технологий

Aim of work (in Kazakh) : Жұмсақ бидайдың қауіпті саңырауқұлақ ауруларына төзімділігінің сандық белгілер локустарын анықтау және жаңа геномдық технологияларды пайдалану негізінде жаңа ДНҚ маркерлерін жасау

Методы исследования (на русском) : выделение ДНК, метод полимеразной цепной реакции (ПЦР), электрофорез, микросателлитный анализ, методы определения структуры урожая и устойчивости к грибным болезням мягкой пшеницы. В работе использованы метод SNP-генотипирования на основе геномных технологий (Illumina 20K), прикладные генетико-статистические программы “STRUCTURE”, “TASSEL 5”.

Методы исследования (на казахском) : ДНҚ бөліп алу, полимеразалық тізбектік реакция әдісі (ПТР), электрофорез, микросателлиттік талдау, жұмсақ бидайдың өнім құрылымын және саңырауқұлақ ауруларына төзімділігін анықтау әдістері. Жұмыста геномдық технологиялардын (Illumina 20K) негізінде SNP-генотиптеу әдісі, “STRUCTURE”, “TASSEL 5” қолданбалы генетико-статистикалық бағдарламалары қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сформирована коллекция, включающая 2 картирующие популяции (КП), 286 сортов и линий мягкой пшеницы, для изучения генетики устойчивости пшеницы к опасным грибковым болезням. Выделена ДНК 92 образцов для генотипирования с использованием современных геномных технологий. Получены данные генотипирования для 92 образцов по чиповой технологии Illumina 20К. Оптимизированы условия ПЦР для генотипирования картирующей популяции с использованием 6 микросателлитных маркеров, связанных с устойчивостью к ржавчинным болезням. Осуществлено фенотипирование картирующей популяции мягкой пшеницы по продуктивности и устойчивости к ржавчинным болезням в условиях Алматинской области. На основе использования двуродительской картирующей популяции идентифицировано 8 QTL для листовой и 3 QTL для стеблевой ржавчины. На основе полногеномного ассоциативного анализа идентифицировано 11 QTL, связанных с устойчивостью к четырем грибковым болезням.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Аса қауіпті ауруларға бидайдың төзімділік генетикасын зерттеу үшін жұмсақ бидайдың карталанатын 2 популяциясы, 286 сорт пен перспективтік линиялардан тұратын селекциялық-генетикалық материал коллекциясы құрылды. Қазіргі заманғы геномдық технологияларды пайдалану арқылы генотиптеу үшін жұмсақ бидайдың 92 үлгісінен ДНҚ бөлініп алынып, тазартылды. Жаңа геномдық Illumina технологиясы негізінде жұмсақ бидай коллекциясын генотиптеу туралы мәліметтер алынды. Тат ауруларына төзімділікпен байланысты 6 микросателлиттік маркерлерді қолдану арқылы карталанатын популяцияны генотиптеу үшін полимеразалық тізбектік реакция температурасы оңтайландырылды. Алматы облысы жағдайында өнімділік пен тат аурулары бойынша карталанатын жұмсақ бидай популяциясын фенотиптеу жүзеге асырылды. Жапырақ (8 QTL) және сабақ (3 QTL) татымен байланысты 11 сандық белгілер локустары анықталды. Төрт саңырауқұлақ ауруларымен байланысты, толық геномдық ассоциативтік талдау негізінде 11 QTL анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана коллекция коллекции яровой мягкой пшеницы, состоящая из 70 образцов из различных стран мира. Генотипированы 86 образцов яровой мягкой пшеницы с использованием чипа на 20 тысяч SNP-маркеров по технологии Illumina. В результате анализа картирующей популяции Памяти Азиева х Парагон были идентифицированы 8 QTL, связанных с устойчивостью к листовой ржавчине, и 3 QTL – стеблевой ржавчине. Полногеномный анализ ассоциаций позволил идентифицировать 11 QTL, связанных с устойчивостью к четырем грибковым болезням.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әлемнің әртүрлі елдерінен шыққан жаздық жұмсақ бидайдың 70 дақылдары топтамасы құрылды. Illumina технологиясы бойынша 20 мың SNP-маркерлерін қолдана ала жаздық жұмсақ бидайдың 86 дақылдары генотиптелінді. Карталанған Память Азиева х Парагон популяциясының талдау нәтижесінде қоңыр тат төзімділігіне байланысты 8 QTL және сабақ тат төзімділігіне байланысты 3 QTL анықталды. Толық геном ассоциация талдауы, төрт саңырауқұлақ ауруының төзімділігіне байланысты, 11QTL анықтауға мүмкіндік берді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : генетика, биотехнология, селекция зерновых культур.

Field of application (in Kazakh) : генетика, биотехнология және дәнді дақылдардың селекциясы