The object of research, development or design (in Russian) : Nicotiana benthamiana, Tomato Bushy Stunt Virus (TBSV).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Nicotiana benthamiana, Tomato Bushy Stunt Virus (TBSV).

Aim of work (in Russian) : изучение функциональных свойств связывания микроРНК168, 162 и супрессора РНКи – P19 в системе редактирования генов CRISPR/рCas13а. В проекте будут использованы мутанты Р19 белка. Это позволит провести сравнительный анализ дозо-зависимого влияния экспрессии Р19 на эффективность связывания с пре-микроРНК и влиянием на систему CRISPR.

Aim of work (in Kazakh) : CRISPR/рCas13а гендер өңдеу жүйесінде микроРНҚ 168, 162 мен РНКи супрессоры – P19-дың байланусының функционалдық қасиеттерін зерттеу. Жобада Р19 ақуызының мутанттары пайдаланылады: Бұл Р19 мөлшерге тәуелді экспрессиясының әсерін оның пре-микроРНҚ байланысу тиімділігі мен CRISPR жүйесіне әсеріне салыстырмалы талдауды жүргізуге мүмкіндік береді.

Методы исследования (на русском) : in vitro транскрипция; горизонтальный гель-электрофорез, рестрикция; выделение фрагментов ДНК из геля; определение концентрации ДНК; трансформация бактериальных клеток тепловым шоком; выделение плазмидной ДНК методом щелочного лизиса; приготовление растворов для реакции SLICE; ПЦР; клонирование.

Методы исследования (на казахском) : in vitro транскрипция; көлденең гель-электрофорез, рестрикция; гелльден ДНҚ фрагменттерін бөліп алу; ДНҚ концентрациясын анықтау; жылу соққысы арқылы бактериялық жасушаларды трансформациялау; сілітік лизис әдісі арқылы плазмидтік ДНҚ бөліп алу; SLICE реакциясына ерітінділерді дайындау; ПТР; клондау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен дизайн и разработаны конструкции crРНК, направленных на микроРНК, вирусную РНК. Были разработаны конструкции одиночных crРНК, мультиплексной системы crРНК в векторе pCambia2300. Был проведен дизайн crРНК на платформах CRISPR-RT, с использованием NJSViewer и mirbase для прогнозирования вторичной структуры РНК и выбора таргета. CrРНК были синтезированы и встроены в донорный вектор с помощью уникальных сайтов BP Gateway. Была произведена рекомбинация LR Gateway. Произведена трансформация в клетки E. Coli. Все crРНК были встроены под промотор 35S. Были созданы конструкции путем вставки вирусного генетического материала (wtTBSV) в плазмидный вектор pCambia2300. Вирусный материал был встроен в плазмидный агробактериальный вектор pCambia2300 с использованием уникальных одиночных сайтов рестрикции.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : МикроРНҚ мен вирустық РНҚ-ға бағытталған crРНҚ құрылымдарының дизайны мен әзірлемесі жүргізілді. Жеке crРНҚ құрылымдары мен мультиплексті crРНҚ жүйесі pCambia2300 векторында жасалынды. CRISPR-RT платформаларында crРНҚ дизайны NJSviewer және mirbase бағдарламаларын пайдалана отырып, РНҚ-ның екінші құрылымын болжау және мақсатты таңдау арқылы жүзеге асырылды. CrРНҚ синтезделініп, донорлық векторға дара BP Gateway сайттары арқылы кірістірілді. LR Gateway арқылы рекомбинация жүргізілді. E. Coli жасушаларына трансформацияланды. Барлық crРНҚ 35S промоторы астында енгізілді. Вирустық генетикалық материал (wtTBSV) pCambia2300 плазмидтік векторына көшірілуі арқылы құрылымдар жасалынды. Вирустық материал плазмидтік агробактериалды вектор pCambia2300-ге дара бірлікті рестрикция сайттары арқылы интеграцияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создание новых высококачественных сортов культурных растений позволит увеличить урожайность и удовлетворить внутренний спрос на сельскохозяйственную продукцию. Эти сорта также помогут снизить зависимость от импорта семян. Разработка устойчивых сортов, способных справляться с биотическими угрозами, снизит потребность в пестицидах, что, в свою очередь, приведет к уменьшению загрязнения окружающей среды.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жаңа жоғары сапалы мәдени өсімдік сорттарын дамыту өнімділікті арттыруға және ауылшаруашылық өнімдеріне ішкі сұранысты қанағаттандыруға мүмкіндік береді. Бұл сорттар сыртқы тұқымдық материалға тәуелділікті азайтуға көмектеседі. Биотикалық факторларға қарсы тұра алатын тұрақты сорттарды жасау пестицидтердің интенсивті қолданылуын азайтуға мүмкіндік беріп, қоршаған ортаның ластануын төмендетеді.

Level of implementation (in Russian) : Полученные научные результаты будут использованы в образовательном процессе в области биологии и биотехнологии. Данные исследования будут служить основой для работ в прикладных исследованиях и разработках по созданию устойчивых к вирусам растений.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған ғылыми нәтижелер биология және биотехнология пәндері бойынша оқу үрдісінде қолданылады. Бұл зерттеулер вирусқа төзімді өсімдіктерді жасау үшін қолданбалы зерттеулер мен тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға негіз болады.

Efficiency (in Russian) : Ожидаемые результаты внесут вклад в развитие в Казахстане инновационных подходов по созданию устойчивых биотическим стрессам растений.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін нәтижелер Қазақстанда биотикалық стресске төзімді өсімдіктерді құрудың инновациялық тәсілдерін дамытуға ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : биология, селекция, молекулярная биология, фитопатология, сельское хозяйство.

Field of application (in Kazakh) : биология, селекция, молекулярлық биология, фитопатология, ауыл шаруашылығы.