The object of research, development or design (in Russian) : Коллекция из 14 дикорастущих видов и 40 эксклюзивных сортов тюльпана. Технология выгонки сортов тюльпана на различных субстратах и в условиях открытого грунта на юге и юго-востоке Казахстана. Оценка исходного материала для селекции. Генотипирование образцов дикорастущих видов и эксклюзивных сортов тюльпана Казахстана и Турции, молекулярно-генетическая идентификация возбудителей болезней.

The object of research, development or design (in Kazakh) : 14 жабайы түрлер мен 40 эксклюзивті қызғалдақ сорттарының жиынтығы. Қазақстанның оңтүстігінде және оңтүстік-шығысында әртүрлі субстраттарда және ашық жер жағдайында қызғалдақ сорттарын көктету технологиясы. Іріктеу үшін бастапқы материалды бағалау. Қазақстан мен Түркия қызғалдақтарының жабайы өсетін түрлері мен эксклюзивті сорттарының үлгілерін генотиптеу, ауру қоздырғыштарын молекулярлық-генетикалық сәйкестендіру.

Aim of work (in Russian) : Развитие цветоводческой отрасли Казахстана путем внедрения в производство перспективных, интродуцированных видов и сортов тюльпана, создания коллекции исходного материала для селекции, эффективных методов их ускоренного размножения, адаптации и практического внедрения конкурентоспособной, научно-обоснованной инновационной технологии его выращивания в условиях открытого и закрытого грунта юга и юго-востока Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Өндіріске перспективалы, жерсіндірілген қызғалдақ түрлері мен сорттарын енгізу арқылы Қазақстанның гүл өсіру саласын дамыту, селекция үшін бастапқы материал топтамасын, оларды жеделдетіп көбейтудің тиімді әдістерін жасау, Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысының ашық және жабық топырағы жағдайында оны өсірудің бәсекеге қабілетті, ғылыми негізделген инновациялық технологиясын бейімдеу және іс жүзінде енгізу.

Методы исследования (на русском) : Методы и формы исследования включают научно-теоретические обоснования, экспериментальные исследования. Методологический аппарат проводимых исследований включает исследования, основанные на методах агротехнического, фенолого-диагностического, статистического, молекулярно-генетического анализа с применением современного оборудования.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің әдістері мен формалары ғылыми-теориялық негіздемелер, мен эксперименттік зерттеулерден тұрады. Жүргізілетін зерттеулердің әдіснамалық аппараты заманауи жабдықтарды қолдана отырып, агротехникалық, фенологиялық-диагностикалық, статистикалық, молекулалық-генетикалық талдау әдістеріне негізделген зерттеулерді қамтиды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Получен обширный материал по биометрическим показателям роста и развития дикорастущих видов и эксклюзивных сортов тюльпана. В компьютерную базу внесены географические координаты естесственного распространения 14 дикорастущих видов тюльпана, произведен сбор посадочного материала. В Иле-Алатауском национальном парке (НТП) и Каратауском лесничестве созданы экспериментальные участки для изучения морфо-биологических особенностей дикорастущих популяции тюльпана на юге и юго-востоке Казахстана. Создана предварительная база данных по дикорастущим видам и эксклюзивным сортам тюльпана. Создана специализированная теплица для выращивания тюльпана. Получены предварительные данные по влиянию различных субстратов на рост, развитие, цветение и коэффициент размножения 40 сортов тюльпана. Исследуемые сорта исследованы на наличие возбудителей заболеваний методом ПЦР-анализа, проведено генотипирование видов и сортов тюльпанов Казахстана и Турции, с применением молекулярно-генетических методов исследования. Для более детального изучения и пополнения естесственных популяции дикорастущих видов тюльпана в Иле-Алатауском национальном парке Алматинской области и Каратауском лесничестве Туркестанской области созданы 2 экспериментальные площадки.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жабайы түрлер мен эксклюзивті қызғалдақ сорттарының өсуі мен дамуының биометриялық көрсеткіштері бойынша ауқымды материал алынды. Компьютерлік базаға қызғалдақтың 14 жабайы түрінің табиғи таралуының географиялық координаттары енгізілді, отырғызу материалдары жиналды. Іле-Алатау ұлттық паркінде (ҰТП) және Қаратау орманшылығында Қазақстанның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындағы жабайы қызғалдақ популяциясының морфо-биологиялық ерекшеліктерін зерттеу үшін эксперименттік учаскелер құрылды. Жабайы өсетін түрлер мен қызғалдақтың эксклюзивті сорттары туралы алдын-ала мәліметтер базасы құрылды. Қызғалдақ өсіруге арналған арнайы жылыжай құрылды. Қызғалдақтың 40 сортының өсуіне, дамуына, гүлденуіне және көбею коэффициентіне әртүрлі субстраттардың әсері туралы алдын-ала мәліметтер алынды. Зерттелетін сорттар ПТР-талдау әдісімен ауру қоздырғыштарына зерттелді, зерттеудің молекулалық-генетикалық әдістерін қолдана отырып, Қазақстан мен Түркия қызғалдақтарының түрлері мен сорттарын генотиптеу жүргізілді. Алматы облысының Іле-Алатау ұлттық саябағында және Түркістан облысының Қаратау орманшылығында жабайы өсетін қызғалдақ түрлерінің табиғи популяциясын неғұрлым егжей-тегжейлі зерделеу және толықтыру үшін 2 эксперименттік алаң құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Для развития отечественной цветоводческой отрасли будут предложены конкурентоспособные, адаптированные к условиям Казахстана технологии выращивания тюльпана, посадочный материал по доступным ценам. Внедрение адптированной технологии выращивания, производство доступных по цене посадочного материала тюльпанов будет способствовать развитию малого и среднего бизнеса, что несомненно имеет социально - экономический эффект.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Отандық гүл өсіру саласын дамыту үшін бәсекеге қабілетті, Қазақстанның жағдайына бейімделген қызғалдақ өсіру технологиялары, қолжетімді бағалар бойынша отырғызу материалдары ұсынылды.

Level of implementation (in Russian) : В производство внедрены инновационные технологии выращивания эксклюзивных сортов тюльпана и эффективные методы ускоренного размножения, выработаны рекомендации по технологии проращивания и размножения, инновационные технологии рекламируются через СМИ, проведена работа по коммерциализации, ежегодно реализовывались от 2 до 5 тыс. шт цветочной продукции на сумму от 1,5 до 3,5 млн. тг.

Level of implementation (in Kazakh) : Өндіріске қызғалдақтың эксклюзивті сорттарын өсірудің инновациялық технологиялары және жеделдетіп өсірудің тиімді әдістері енгізілді, өну және көбею технологиялары бойынша ұсынымдар әзірленді, инновациялық технологиялар БАҚ арқылы жарнамаланады, коммерцияландыру бойынша жұмыс жүргізілді, жыл сайын 1,5-тен 3,5 млн.теңгеге дейінгі сомаға 2-ден 5 мың данаға дейін гүл өнімдері сатылды.

Efficiency (in Russian) : Для развития отечественной цветоводческой отрасли предложены конкурентоспособные, адаптированные к условиям Казахстана технологии выращивания тюльпана, посадочный материал по доступным ценам. Внедрение адптированной технологии выращивания, производство доступных по цене посадочного материала тюльпанов будет способствовать развитию малого и среднего бизнеса, что несомненно имеет социально - экономический эффект.

Efficiency (in Kazakh) : Отандық гүл өсіру саласын дамыту үшін Қазақстанның жағдайына бейімделген бәсекеге қабілетті қызғалдақ өсіру технологиялары, қолжетімді бағамен отырғызу материалы ұсынылды. Бейімделген өсіру технологиясын енгізу, қол жетімді қызғалдақ отырғызу материалын өндіру шағын және орта бизнестің дамуына ықпал етеді, бұның сөзсіз әлеуметтік - экономикалық әсері бар.

Field of application (in Russian) : Декоративное растениеводство, цветоводство, интродукция, молекулярно-генетические исследования. Целевые потребители: Государственные и частные озеленительные учреждения, строительные компании, представители малого и среднего бизнеса в цветоводческой отрасли.

Field of application (in Kazakh) : Сәндік өсімдік шаруашылығы, гүл өсіру, жерсіндіру, молекулалық-генетикалық зерттеулер. Мақсатты тұтынушылар: мемлекеттік және жеке абаттандыру мекемелері, құрылыс компаниялары, гүл өсіру саласындағы шағын және орта бизнес өкілдері.