The object of research, development or design (in Russian) : Трутневый гомогенат, племенные быки-производители. Влияние гранулированного/инкапсулированного трутневого гомогената на воспроизводительные качества племенных быков-производителей крупного рогатого скота молочных и мясных пород в условиях АО «Асыл Түлік

The object of research, development or design (in Kazakh) : Трутендік гомогенат, асыл тұқымды өндіруші бұқалар. «Асыл түлік» АҚ жағдайында сүтті және етті бағыттағы ірі қара малын өндіретін асыл тұқымды бұқалардың ұрпақты болу сапасына түйіршіктелген/капсулденген гомогенатының әсері.

Aim of work (in Russian) : Изучение и определение влияние трутневого гомогената при использовании в качестве кормовой биодобавки в рационы кормления и стимулятора улучшения количественных и качественных показателей спермы и на воспроизводительную способность быков-производителей в условиях Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан жағдайында өндіруші бұқалардың көбею қабілетіне және сперматозоидтардың сандық және сапалық көрсеткіштерін жақсарту стимуляторы ретінде пайдалану кезінде, азықтандыру рационына аталық гомогенаттың биоқосымша жемдік ретінде әсерін зерттеу және анықтау.

Методы исследования (на русском) : Исследования проводился последовательно, первый этап исследования проводился на пчеловодческих хозяйствах, осуществлялся сбор продуктов пчеловодства - гомогенат. Собранный нативный гомогенат гранулирован/инкапсулирован согласно нами разработанной технологии. Сбор, заготовка и хранение гомогената проводился по ГОСТу 56668-2015. Химический состав (макро и микро элементы, аминокислоты, гормоны) трутневого гомогената определялся в специализированых лабораториях. Для отбора и формирования опытных и контрольных групп быков-производителей использовался общепринятые зоотехнические методы пар-аналогов. Составление рациона для быков-производителей с учетом возраста и живой массы проводился на основе «Нормы и рационы кормления сельскохозяйственных животных». Образцы кормов для анализа отобраны согласно к ГОСТ 27262-87 «Корма растительного происхождения. Методы отбора проб». Оценка качества морфологических показателей сперматозоидов быков-производителей проводился с использованием метода окрашивания сперматозоидов и методами проточной цитометрии. Для изучения морфологических показателей замороженно-оттаянных спермиев быков производителей, образец исследован под микроскопом. Оценку показателей спермопродуктивности быков-производителей проводился на спермоанализаторе CEROS, применяя предметные стекла Leja французской компании IMV в соответствии требований межгосударственного стандарта ГОСТ 26030-2015 года. Полученный экспериментальный материал обработан методом вариационной статистики.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеулер дәйекті түрде жүргізілді, зерттеудің бірінші кезеңі омарта шаруашылығында жүргізілді, омарта шаруашылығы өнімі – гомогенат жиналды. Жиналған табиғи гомогенат біз әзірленген технологияға сәйкес түйіршіктелді/инкапсулденді. Гомогенатты жинау, дайындау және сақтау ГОСТ 56668-2015 сәйкес жүргізілді. Гомогенаттың химиялық құрамы (макро және микроэлементтер, амин қышқылдары, гормондар) мамандандырылған зертханаларда анықталды. Өндіруші бұқалардан тәжірибелік және бақылау топтарын таңдау және құру үшін аналогты жұптардың жалпы қабылданған зоотехникалық әдістері қолданылды. Жасы мен тірі салмағын ескере отырып, асыл тұқымды бұқалардың рационын дайындау А.П.Калашниковтың «Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандыру нормалары мен рациондары» негізінде жүзеге асырылды. Талдау үшін жем үлгілері ГОСТ 27262-87 «Өсімдік тектес жем. Іріктеу әдістері» жасалды. Бұқалардың сперматозоидтарының морфологиялық көрсеткіштерінің сапасын бағалау, сперматозоидты бояу әдісімен және цитометрия әдістерімен жүргізілді. Бұқалардың мұздатылған еріген шәуетінің морфологиялық көрсеткіштерін зерттеу үшін үлгі микроскоппен зерттелді. Бұқалардың шәует өнімділігінің сандық және сапалық көрсеткіштерін бағалау ГОСТ 26030-2015 мемлекетаралық стандартының талаптарына сәйкес француздық IMV фирмасының Лежа шыны слайдтарын қолданып, CEROS шәует анализаторында жүргізілді. Алынған тәжірибелік материал вариациялық статистика әдісімен өңделді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана и утверждена Программа и методики исследования на 2024 год. Проведен обзор литературы последних лет публикации по технологии получения гомогената и использование их в виде биодобавки в кормлении животных. Подготовлены оборудование, расходные материалы и инструментарий для проведения производственного опыта и научно-исследовательских работ. Разработан способ сбора трутневого расплода с учетом сроков созревания личинки. Разработан оптимальный вариант технологии получения гранулирования/инкапсулирования нативного гомогената с доведением влажности до 2 процентов (необходимо для длительного хранения). Определен оптимальный возраст сбора трутневого расплода или личинки для использования в качестве стимулятора быков-производителей мясного и молочного скота. Определен химический состав и биологический активных веществ гранулированного гомогената. Проведен производственный опыт. Установлена оптимальная суточная доза гранулированного и адсорбированного гомогената трутневой личинки. Изучено и установлено положительное влияние гомогената трутневой личинки на увеличение выхода объема эякулята, улучшение концентрации сперматозоидов и их жизнеспособности, и поступательное движение. Установлено лучшая пригодность спермы в эякуляте для замораживания, полученные от второй качки.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2024 жылға арналған бағдарлама және зерттеу әдістері әзірленіп, бекітілді. Гомогенатты алу технологиясы және оларды мал азығында тағамдық қоспа ретінде пайдалану туралы соңғы жылдардағы басылымдардың әдебиеттеріне шолу жасалды. Өндірістік тәжірибе мен ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін құрал-жабдықтар, шығын материалдары мен құралдар дайындалды. Дернәсілдердің жетілу мерзімін ескере отырып, трутень тұқымын жинау әдісі әзірленді. Ылғалдылықты 2 пайызға дейін жеткізетін (ұзақ сақтау үшін қажет) табиғи гомогенатты түйіршіктеу/инкапсуляциялау технологиясының оңтайлы нұсқасы әзірленді. Етті және сүтті малға стимулятор ретінде пайдалану үшін трутень тұқымды немесе дернәсілдерді жинаудың оңтайлы жасы анықталды. Түйіршікті гомогенаттың химиялық құрамы мен биологиялық белсенді заттары анықталды. Өндірістік тәжірибеден өтті. Түйіршіктелген және адсорбцияланған трутень дернәсілінің гомогенатының оңтайлы тәуліктік дозасы белгіленді. Гомогенаттың эякуляция көлемінің арттыруға, сперматозоидтардың концентрациясын және өміршеңдігін жақсартуға және алға жылжуға оң әсері зерттелді және орнатылды. Екінші секіру кезінде алынған эякуляциядағы сперматозоидтарды мұздатуға жарамдылығы жақсы екендігі анықталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Произведено гранулированные биологические активные кормовые добавка из гомогената. Определены макро и микро элементы, количество незаменимых аминокислот в произведенных гранулах и рационах кормления быков-производителей молочных и мясных пород. Изучены и определены биологические показатели спермиев: цвет, запах. консистенция, общая, прямолинейно-поступательная движения, активность, концентрация жизнеспособность свежеполученных и замороженно-оттаянных спермиев. В используемых рационах установлен некоторый дефицит в питательных веществах. Проведенный нами анализ по производству и замораживанию спермиев от племенных быков АО «Асыл-Тулик» показал, что у быков опытной группы объем полученных эякулята спермы на 9,8% больше чем от контрольных быков. Установлено, что за опытный период от пяти быков-спермадоноров были заморожены 8626 спермадоз, что на 27,2% больше, чем показатели контрольной группы. Использование трутневого гомогената способствовало улучшению качественного состава спермопродукции, и повысил окупаемость за счет улучшения и увеличение выхода продукции. Восстановление дефицита питательных веществ в рационах кормления путем добавление гомогената в качестве биодобавки положительно влияет на воспроизводительные показатели быков-производителей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Гомогенаттан түйіршіктелген биологиялық белсенді жемдік қоспалар өндірілді.Өндірілген түйіршіктердің және сүтті және етті бағыттағы асыл тұқымды бұқалардың азықтандыру рационындағы макро және микроэлементтері көрсеткіштері, алмастырылмайтын аминқышқылдарының мөлшері анықталды. Шәуеттің биологиялық көрсеткіштері зерттеліп, анықталды: түсі, иісі. консистенциясы, жалпы, сызықты-алға қозғалысы, белсенділігі, шоғырлануы, жаңа алынған және қатырылған еріген сперматозоидтардың өміршеңдігі. Қолданылатын рационда кейбір қоректік заттардың жетіспеушілігі анықталды. «Асыл-Түлік» АҚ асыл тұқымды бұқалардан сперматозоидтарды өндіру және қатыру бойынша жүргізген талдауымыз тәжірибелік топтың бұқаларынвн алынған ұрық эякулятының көлемі бақылау бұқаларынан 9,8% артық екенін көрсетті. Тәжірибе кезеңінде бес спермадонорлық бұқадан 8626 шәует дозасы қатырылғаны анықталды, бұл бақылау тобынан 27,2% артық. Трутеньдік гомогенатты қолдану сперматозоидтар өнімдерінің сапалы құрамын жақсартуға және өнім шығымдылығының жоғарылауына және қайтарымдылықты арттыруға ықпал етті. Гомогенатты тағамдық қоспа ретінде қосу арқылы азықтандыру рационындағы қоректік заттардың жетіспеушілігін қалпына келтіру асыл тұқымды бұқалардың репродуктивті көрсеткіштеріне оң әсер етеді.

Level of implementation (in Russian) : В текущем году, согласно корректированному календарному плану по разработанному нами технологии получен гранул из трутневого гомогената и использована в производственном опыте в качестве биодабавки в кормлении быков-производителей. По результатом химического анализа кормов и гранул с учетом наличие макро и микро элементов, аминокислот (в том числе незаменимых) даны конкретные предложении по корректировке рациона кормления быков-производителей АО «РЦПЖ «Асыл Түлік»

Level of implementation (in Kazakh) : Ағымдағы жылы түзетілген күнтізбелік жоспарға сәйкес, біз әзірлеген технологияны пайдалана отырып, гомогенаттан түйіршіктер жасап, асыл тұқымды бұқаларды азықтандыруда биоқоспа ретінде өндірістік тәжірибелерде пайдаланылды. Жемшөп пен түйіршіктерге жасалған химиялық талдау нәтижелері бойынша құрамындағы макро және микроэлементтердің, амин қышқылдарының (оның ішінде алмастырылмайтын) болуын ескере отырып, «Асыл Түлік» РҚБО» АҚ бұқаларды азықтандыру рационын түзету бойынша нақты ұсыныстар берілді.

Efficiency (in Russian) : Предварительный анализ и полученные расчёты показали, что добавления гомогената в рационы кормления быков-производителей мясных и молочных пород крупного рогатого скота позволит улучшить качества спермопродукции на 20-30% и увеличит объем спермодоз более чем на 10-15 процентов, что способствует снижению импорт зависимости молочного и мясного скотоводства Республики Казахстан

Efficiency (in Kazakh) : Алдын ала жүргізілген талдаулар мен алынған есептеулер етті және сүтті ірі қара мал тұқымдарының азықтандыру рационына гомогенатты қосу ұрық өндірісінің сапасын 20-30% жақсартуға және сперматозоидтар мөлшерін 10-15 пайыздан астам арттыруға мүмкіндік беретінін көрсетті, бұл Қазақстан Республикасының сүтті және етті мал шаруашылығы салаларын импортқа тәуелділігін азайтуға көмектеседі.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственная отрасль (Племенное молочное и мясное скотоводство).

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы саласы (Асыл тұқымды сүтті және етті мал шаруашылығы).