The object of research, development or design (in Russian) : Переменные звезды, белые карлики (проэволюционировавшие звёзды с массой, не превышающей предел Чандрасекара).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Айнымалы жұлдыздар, ақ ергежейлілер болып табылады (Чандрасекар шегінен аспайтын массамен эволюция жолымен дамыған жұлдыздар).

Aim of work (in Russian) : Поиск новых переменных звезд с различной природой переменности блеска. Идентификация типа обнаруженной переменности. Исследование амплитудно-частотной характеристики из анализа фотометрических кривых блеска обнаруженных переменных звезд с целью определения периодов вращения звезд вокруг общего центра масс, накопление данных фотометрических наблюдений для начала астросейсмического анализа обнаруженных переменных звезд.

Aim of work (in Kazakh) : Жарқылының айнымалылығы әр түрлі табиғаттағы жаңа айнымалы жұлдыздарды іздеу. Табылған айнымалылықтардың түрлерін сәйкестендіру. Массаның жалпы орталығы айналасында жұлдыздардың айналу кезеңін анықтау мақсатында табылған айнымалы жұлдыздардың бүгілген жарқылы фотометриялық талдауларынан амплитудалық-жиіліктік сипаттамаларды зерттеу, табылған айнымалы жұлдыздардың астросейсмикалық талдауларын бастау үшін фотометриялық бақылаулардың мәліметтерін жинақтау.

Методы исследования (на русском) : Астрономические наблюдения в оптическом диапазоне, методы ПЗС-фотометрии, анализ временных рядов и фазовых кривых блеска высокоточных ПЗС-фотометрических наблюдений, построение периодограмм с последующим определением основных параметров мод осцилляций.

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық диапазонда астрономиялық бақылаулар, ЗБА-фотометрия әдістері, жоғары дәлдіктегі ЗБА-фотометриялық бақылаулардың уақыттық қатарларының және фазалық бүгілген жарқылдардың талдаулары, осцилляция модасының негізгі параметрлерін кейінгі анықталуымен периодограмм құру.

Obtained results and novelty (in Russian) : Полученные результаты - Проведен анализ каталогов GAIA и SVO и составлен приоритетный список объектов наблюдений. Проведены поисковые и мониторинговые наблюдения 15 выбранных площадок. Фотометрический анализ выполнен для 9836 звезд. В результате анализа обнаружено 33 переменные звезды, из которых 32 звезды ранее не известные. Проведен анализ кривых блеска обнаруженных переменных звезд, определены параметры осцилляций некоторых из выявленных переменных звезд и дана предварительная идентификация типа переменности. Выполнена адаптация методики спектроскопии и проведены спектральные наблюдения избранных объектов. Новизна - Новые фотометрические данные наблюдений для 9836 звезд. Для 32 звезд, ранее не отождествленных как переменные, определены координаты и тип переменности. Создан банк данных по абсолютному распределению энергии в формате IRAF для 1240 звезд-стандартов и 33 переменных звезд разных спектральных классов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері – GAIA және SVO каталогтарына талдау жүргізілді және бақылау объектілерінің басым тізімі жасалды. Таңдалған 15 алаңды іздеу және мониторингтік бақылау жүргізілді. 9836 жұлдыз үшін фотометриялық талдау жасалды. Талдау нәтижесінде 33 айнымалы жұлдыз табылды, оның 32-і бұрын белгісі болды. Анықталған айнымалы жұлдыздардың қисық жарқылын талдау жүргізілді, анықталған айнымалы жұлдыздардың кейбір осцилляциясының параметрлері анықталды және айнымалы түрін алдын ала сәйкестендіру берілді. Спектроскопия әдістемесінің бейімделуі орындалды және таңдалған объектілердің спектрлік бақылаулары жүргізілді. Жүргізілген зерттеулердің жаңалығы – 9836 жұлдыз үшін жаңа фотометриялық бақылау деректері. Бұрын айнымалы ретінде теңдестірілген 32 жұлдыз үшін координаттары және айнымалы түрлері анықталды. 1240 жұлдыз-стандарт және әртүрлі спектрлік кластардағы 33 айнымалы жұлдыз үшін IRAF форматында энергияның абсолюттік бөлінуі бойынша деректер банкі құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Освоение современного высокотехнологичного оборудования и получение новых наблюдательных данных, применение современных и наиболее эффективных методов исследований, включая современные методы анализа астрономических данных, новых перспективных методик анализа астрономических данных, решения обратных задач, анализа временных рядов и спектрального анализа временных рядов. Современные численные алгоритмы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған жаңа бақылау мәліметтерді және заманауи жоғары технологиялық құралдарды игеру, уақыт бойынша спектрлік қатарларды талдау, уақыт бойынша алынған қатарларды талдау, кері есепті шешу, астронмиялық мәліметтерді талдауға перспективті жаңа әдіснамалар, заманауи әдіснамаларды қоса, заманауи және анағұрлым тиімді әдісті астрономиялық мәліметтерді талдауға қолдану. Заманауи сандық алгоритмдер.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Адаптированная методика спектрального анализа повышает производительность и эффективность астрономических наблюдений небесных объектов, уменьшает объем ручной работы, повышает результативность исследований и тем самым позволяет более эффективно осваивать бюджетные средства, выделенные на научные исследования.

Efficiency (in Kazakh) : Аспан объектілерінің тиімді аспан бақылауларын және спектрлік талдауларды тиімді жүргізуге, қолмен жұмысты азайтуға, зерттеудің нәтижесін жақсартуға, сонымен бірге ғылыми зерттеуге бөлінген қаражатты тиімді пайдалануға таңдап алынған әдіс жұмыстың сапасын жоғарлатады.

Field of application (in Russian) : Область применения: Каталог новых переменных звезд может быть использован в программах исследований звездной эволюции, а также для дальнейшего анализа методами астросейсмологии. Банк данных спектрального распределения звезд-стандартов используется при спектральном исследовании планетарных туманностей, сейфертовских галактик, квазаров и других астрофизических объектов.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аймағы – Жаңа айнымалы жұлдыздардың каталогы жұлдыздық эволюцияны зерттеу бағдарламаларында, сондай-ақ астросейсмология әдістерімен одан әрі талдау үшін пайдаланылуы мүмкін. Жұлдыз-стандарттарды спектрлік бөлу деректер банкі планетарлық тұмандықтарды, сейферттік галактикаларды, квазарларды және басқа да астрофизикалық объектілерді спектрлік зерттеу кезінде пайдаланылады.