The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов научных прикладных исследований были взяты Верхнетобольское и Каратомарское водохранилища Костанайской области, расположенные на главной водной артерии области реке Тобол

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ғылыми қолданбалы зерттеулер объектілері ретінде Облыстың Тобыл өзенінің басты су артериясында орналасқан Қостанай облысының жоғарғы Бобол және Қаратомар су қоймалары алынды

Aim of work (in Russian) : Создание системы оперативного мониторинга состояния водных ресурсов и экологического контроля гидротехнических инженерных сооружений Северного Казахстана с использованием современных геоинформационных и аналитических технологий с последующей разработкой рекомендаций по обеспечению безопасности сооружений и повышения уровня оперативности экологического мониторинга

Aim of work (in Kazakh) : Қазіргі заманғы геоақпараттық және талдамалық технологияларды пайдалана отырып су ресурстарының жай күйіне жедел мониторинг жүргізу және Солтүстік Қазақстанның гидротехникалық инженерлік құрылыстарына экологиялық бақылау жасау кейіннен құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және экологиялық мониторингтің жеделдік деңгейін арттыру жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Полевые и лабораторные

Методы исследования (на казахском) : field and laboratory

Obtained results and novelty (in Russian) : Ознакомились с основными объектами исследования гидротехнических сооружений водохранилищ, отбора и проведения физико-химического состава проб образцов почв, вод с отдельных участков водохранилищ целью изучения основных показателей качества и токсикологии, заключены договора на приобретение с поставщиками аналитического и исследовательского оборудования, программного обеспечения, лабораторной оснастки, необходимых для реализации проекта на период 2024 г. Новизна работы обусловлена возможностью использования новейших физико-химических технологий экологического мониторинга и информационных технологий. Неотъемлемой частью использования информационных технологий является проведение прогнозных расчетов устойчивости и стабильности ГТС, с последующей разработкой веб-геоинформационных сервисов

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Су қоймаларының гидротехникалық құрылыстарын зерттеудің, сапа мен токсикологияның негізгі көрсеткіштерін зерделеу мақсатында су қоймаларының жекелеген учаскелерінен топырақ, су үлгілерінің сынамаларының физикалық-химиялық құрамын іріктеудің және жүргізудің негізгі объектілерімен танысты, жобаны іске асыру үшін қажетті талдамалық және зерттеу жабдықтарын, бағдарламалық қамтамасыз етуді, зертханалық жабдықтарды жеткізушілермен сатып алуға шарт жасалды. The novelty of the work is due to the possibility of using the latest physico-chemical technologies for environmental monitoring and information technology. An integral part of the use of information technology is to carry out predictive calculations of the stability and stability of the GTS, followed by the development of web-based geoinformation services

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты программы обеспечит организацию и проведение комплексной оценки экологического состояния объектов водохранилищ ГТС, включая водные ресурсы, земли сельхозхозяйственного назначения, прилегающие к ГТС. Система оперативного контроля по расходу и объемам вод водохранилищ позволит избежать возникновения рисков затопления прилегающих районов и воздействия на дамбы ГТС. Комплексная оценка уровня остаточного ионизирующего излучения и содержания радионуклидов естественного и искусственного происхождения в водных ресурсах обеспечит создание оперативной системы контроля ионизирующих факторов, что принципиально важно для Костанайского региона, прилегающего к потенциально опасным радиоактивным объектам техногенного и природного характера, включая объекты атомной промышленности южноуральского региона России, урановые рудники центрального Казахстана, косвенное воздействие Семипалатинского полигона. Комплексное изучение гидрохимических показателей качества и токсичности вод водохранилищ позволит провести независимую оценку возможности использования в хозяйственных и питьевых целях с условием сезонных изменений. Комплексная оценка мероприятий по контролю параметров безопасности объектов ГТС позволит разработать более оперативные методы контроля с использованием современных высокотехнологичных систем

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаның нәтижелері су ресурстарын, ГТҚ-ға іргелес ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді қоса алғанда, ГТҚ су қоймалары объектілерінің экологиялық жай-күйін кешенді бағалауды ұйымдастыруды және жүргізуді қамтамасыз етеді. Су қоймаларының су шығыны мен көлемі бойынша жедел бақылау жүйесі іргелес аудандарды су басу және ГТҚ бөгеттеріне әсер ету тәуекелдерінің туындауын болдырмауға мүмкіндік береді. Су ресурстарындағы қалдық иондаушы сәулелену деңгейін және табиғи және жасанды шыққан радионуклидтердің құрамын кешенді бағалау иондаушы факторларды бақылаудың жедел жүйесін құруды қамтамасыз етеді, бұл Ресейдің Оңтүстік Орал өңірінің атом өнеркәсібі объектілерін, Орталық Қазақстанның уран кеніштерін, Семей полигонының жанама әсерін қоса алғанда, техногендік және табиғи сипаттағы ықтимал қауіпті радиоактивті объектілерге іргелес Қостанай өңірі үшін түбегейлі маңызды. Су қоймалары суларының сапасы мен уыттылығының гидрохимиялық көрсеткіштерін кешенді зерделеу маусымдық өзгерістер шартымен шаруашылық және ауыз су мақсаттарында пайдалану мүмкіндігін тәуелсіз бағалауға мүмкіндік береді. ГТҚ объектілерінің қауіпсіздік параметрлерін бақылау жөніндегі іс-шараларды кешенді бағалау қазіргі заманғы жоғары технологиялық жүйелерді пайдалана отырып, бақылаудың неғұрлым жедел әдістерін әзірлеуге мүмкіндік береді

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Накопление результатов экологического контроля вод и прилегающих земель ГТС позволит использовать данные для дальнейших научных исследований. Организация и проведение работ по топографическим изысканиям с использованием БПЛА и современных геоинформационных технологий позволит расширить возможность проведения дальнейших исследований более сложных параметров конструкций и рельефа гидротехнических сооружений

Efficiency (in Kazakh) : ГТҚ сулары мен іргелес жерлерді экологиялық бақылау нәтижелерін жинақтау деректерді одан әрі ғылыми зерттеулер үшін пайдалануға мүмкіндік береді. ҰҰА және заманауи геоақпараттық технологияларды пайдалана отырып, топографиялық ізденістер бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және жүргізу гидротехникалық құрылыстардың конструкциялары мен рельефінің неғұрлым күрделі параметрлеріне одан әрі зерттеулер жүргізу мүмкіндігін кеңейтуге мүмкіндік береді

Field of application (in Russian) : Научно-исследовательские организации, государственные и региональные органы исполнительной власти Республики Казахстан, производственные предприятия, региональные хозяйствующие субъекты, задействованные в рамках Концепции по «зеленой экономике» и градостроительству, население городов и крупных населенных пунктов

Field of application (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының ғылыми-зерттеу ұйымдары, мемлекеттік және өңірлік атқарушы билік органдары, "Жасыл экономика" және қала құрылысы жөніндегі тұжырымдама шеңберінде іске қосылған өндірістік кәсіпорындар, өңірлік шаруашылық субъектілері, қалалар мен ірі елді мекендердің халқы