The object of research, development or design (in Russian) : бериллиды, жидко-литиевые системы, композиционные керамические материалы, топливные керамические материалы на основе диоксида циркония

The object of research, development or design (in Kazakh) : бериллидтер, сұйық литий жүйелері, композициялық Керамикалық материалдар, цирконий негізіндегі отын керамикалық материалдар

Aim of work (in Russian) : Основная цель программы заключается в разработке технологических решений в области создания новых композиционных материалов для энергетического сектора и топливного цикла, их характеризация и испытания в условиях моделирующих условия их реальной эксплуатации, а также моделирование процессов высокотемпературной деструкции и газового распухания

Aim of work (in Kazakh) : Бағдарламаның негізгі мақсаты энергетикалық сектор мен отын циклі үшін жаңа композициялық материалдар жасау саласындағы технологиялық шешімдерді әзірлеу, оларды нақты пайдалану жағдайларын модельдеу жағдайында сипаттау және сынау, сондай-ақ жоғары температуралы деструкция және газдың ісіну процестерін модельдеу болып табылады

Методы исследования (на русском) : термодесорбция, рентгенофазовый и рентгеноструктурный анализ, энергодисперсионный анализ, картирование, растровая электронная микроскопия

Методы исследования (на казахском) : термодесорбция, рентгендік фазалық және рентгендік құрылымдық талдау, энергия дисперсиясын талдау, картаға түсіру, растрлық электронды микроскопия

Obtained results and novelty (in Russian) : Методами порошковой металлургии были изготовлены бериллиды следующего состава: Be12Ti; Be2Cr; Be2Zr; Be3Nb; Be2Nb3 Была проведена характеризация как исходных для изготовления порошков, так и изготовленных образцов. Были получены литиевые, литий-оловянные, литий-свинцовые и литий-галлиевые КПС. Была проведена характеризация образцов и сделан вывод, что наиболее оптимальными для дальнейших исследований будут литийсодержащие эвтектики стабилизированные матрицами из нержавеющей стали или молибдена. Отработана технология получения композиционных керамик типа xSi3N4 – (1-x)ZrO2 с применением метода механохимического твердофазного синтеза. Определено влияния условий перемалывания на изменение размерных факторов, а также эффективность упрочнения. С применением методом твердофазной реакции (керамическая технология) была получена циркониевая керамика допированная стабилизирующими добавками в виде оксидов магния и кальция. Изучено влияния изменения концентрации допанта на изменение фазового состава керамик. Новизна состоит в получении новых экспериментальных данных о свойствах новых композитных материалов; определением новых механизмов и моделей описывающих взаимодействие исследуемых материалов с активными средами в условиях высоких температур.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ұнтақты металлургия әдістерімен ("ҮМЗ" АҚ-да) келесі құрамдағы бериллидтер дайындалды: Be12Ti; Be2Cr; Be2Zr; Be3Nb; Be2Nb3 ұнтақтарды дайындау үшін бастапқы және дайындалған үлгілерді сипаттау жүргізілді. Литий, литий-қалайы, литий-қорғасын және литий-галлий ККЖ алынды. Үлгілерді сипаттау жүргізілді және одан әрі зерттеу үшін ең оңтайлы тот баспайтын болаттан немесе молибден матрицаларымен тұрақтандырылған литий бар эвтектика болады деген қорытындыға келді. Механохимиялық қатты фазалы синтез әдісін қолдана отырып, xSi3N4 – (1-x)ZrO2 типті композициялық керамика алу технологиясы пысықталды. Ұнтақтау жағдайларының өлшем факторларының өзгеруіне әсері, сондай-ақ қатаю тиімділігі анықталды. Қатты фазалық реакция әдісімен (керамикалық технология) магний және кальций оксидтері түріндегі тұрақтандырғыш қоспалармен толықтырылған цирконий керамикасы алынды. Допант концентрациясының өзгеруінің керамиканың фазалық құрамының өзгеруіне әсері зерттелді. Жаңалығы композициялық материалдардың қасиеттері туралы жаңа эксперименттік мәліметтер алу; жоғары температура жағдайында зерттелетін материалдардың белсенді ортамен өзара әрекеттесуін сипаттайтын жаңа механизмдер мен модельдерді анықтау.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : отсутствуют

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) : не внедрена

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : не оценивалась

Efficiency (in Kazakh) : бағаланбаған

Field of application (in Russian) : ядерная энергетика, водородная энергетика, современные ядерные и термоядерные установки, создание твердооксидных топливных элементов

Field of application (in Kazakh) : атом энергетикасы, сутегі энергетикасы, қазіргі заманғы ядролық және термоядролық қондырғылар, қатты оксидті отын элементтерін құру