The object of research, development or design (in Russian) : Настоящий проект является комплексной программой всеобъемлющего изучения бассейна р. Ертис, которая позволит создать современную интерактивную базу данных состояния водных экосистем.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бұл жоба су экожүйелерінің жай-күйі туралы заманауи интерактивті мәліметтер базасын құруға мүмкіндік беретін, Ертіс өзені бассейнін жан-жақты зерттеуге арналған кешенді бағдарлама болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Оценка водной экосистемы бассейна р. Ертис в условиях индустриального развития и глобальных процессов.

Aim of work (in Kazakh) : Индустриялық даму және жаһандық процестер жағдайында Ертіс өзені бассейнінің су экожүйесін бағалау

Методы исследования (на русском) : Анализ статистических данных годового стока р.Ертис. Методы дистанционного зондирования Земли. Химический, фотометрический, спектроскопический и другие методы в соответствии с действующими методиками. Сравнительный, экспедиционный, камеральный, лабораторный, геоинформационный, дешифрирование данных ДЗЗ.

Методы исследования (на казахском) : Жылдық ағынның статистикалық деректерін талдау. Жерді қашықтықтан зондтау әдістері. Қолданыстағы әдістерге сәйкес химиялық, фотометриялық, спектроскопиялық және басқа әдістер. Салыстырмалы, экспедициялық, камералдық, зертханалық, геоақпараттық, ЖҚЗ деректерін шифрлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Дана оценка экологического состояния воды водных объектов бассейна р.Ертис с учетом антропогенных и трансграничных воздействий в условиях различной водообеспеченности, состояние наземных и водных экосистем. 2.Определены источники антропогенного загрязнения, путем проведения натурных исследований водных объектов Ертисского бассейна в контрольных точках с использованием ДЗЗ и дешифрированием цифровых космических снимков и БПЛА полевых исследований. Определен научно-обоснованный перечень приоритетных (маркерных, наиболее опасных с точки зрения влияния на р.Ертис и превышающих нормативные значения) загрязняющих веществ в контрольных створах, а также состояние наземных и водных экосистем для включения в информационно-аналитическую платформу. Получен анализ данных по качеству и количеству сбрасываемых очищенных сточных вод в р.Ертис для выявления характерных загрязняющих веществ в условиях различной водообеспеченности. 3.Получена сравнительная характеристика состояния качества воды с определением природных, антропогенных и трансграничных факторов. Определен научно - обоснованный перечень приоритетных загрязняющих веществ в контрольных створах для включения в информационно-аналитическую платформу. Новизна: программа ориентирована на оценку современного состояния водных экосистем, находящихся в условиях сброса сточных вод и влияния изменения климата на сток, а также прогноз состояния экосистемы р.Ертис.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Әр түрлі сумен қамтамасыз ету жағдайындағы антропогендік және трансшекаралық әсерлерді, жер үсті және су экожүйелерінің жай-күйін ескере отырып, Ертіс өзені бассейнінің су объектілері суының экологиялық ахуалына баға берілді. 2. Антропогендік ластану көздері ЖҚЗ пайдалана отырып, бақылау нүктелерінде Ертіс бассейнінің су объектілеріне заттай зерттеулер жүргізу және цифрлық ғарыштық суреттер мен далалық зерттеулердің ҰҰА шифрын ашу арқылы анықталды. Бақылау тұстамаларында басым (маркерлік, Ертіс өзеніне әсер ету тұрғысынан аса қауіпті және нормативтік мәндерден асатын) ластаушы заттардың ғылыми негізделген тізбесі, сондай-ақ ақпараттық-талдамалық платформаға енгізу үшін жер үсті және су экожүйелерінің ахаулы анықталды. Әр түрлі сумен қамтамасыз ету жағдайында тән ластаушы заттарды анықтау үшін Ертіс өзеніне ағызылатын тазартылған сарқынды сулардың сапасы мен саны бойынша деректерге талдау алынды. 3. Табиғи, антропогендік және трансшекаралық факторларды анықтай отырып, су сапасының жай-күйінің салыстырмалы сипаттамасы алынды. Ақпараттық-талдамалық платформаға енгізу үшін бақылау жармаларындағы басым ластаушы заттардың ғылыми негізделген тізбесі айқындалды. Жаңалығы: бағдарлама сақынды суларды ағызу жағдайындағы су экожүйелерінің қазіргі жағдайын және климаттың өзгеруінің ағынды суларға әсерін бағалауға, сондай-ақ Ертіс өзені экожүйесінің ахуалын болжауға бағытталған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основными конструктивными и технико-эксплуатационными характеристиками программы в 2023 году явились: выбор контрольных точек для мониторинга качества воды и водной экосистемы; комплексные исследования качества воды, водной экосистемы с привязкой БПЛА и ДЗЗ

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаның 2023 жылғы негізгі конструктивтік және техникалық-пайдалану сипаттамалары: су сапасы мен су экожүйесін мониторингілеу үшін бақылау нүктелерін таңдау; су сапасын, ҰҰА және ЖҚЗ байланыстырылған су экожүйесін кешенді зерттеу болды

Level of implementation (in Russian) : Результаты работы размещены в 1 статье, сданной в печать (будет опубликована в декабре 2023г.)

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыстың нәтижелері баспаға шығарылатын 1 мақалада орналастырылған (2023 жылдың желтоқсанында жарияланады)

Efficiency (in Russian) : Программа позволит обработать множество входных параметров контроля качества воды и влияния на экосистему в р.Ертис в условиях индустриального развития и глобальных процессов.

Efficiency (in Kazakh) : Бағдарлама Өнеркәсіптік даму және жаһандық процестер жағдайында Ердис өзеніндегі судың сапасын және экожүйеге әсерін бақылаудың көптеген таңқаларлық параметрлерін өңдеуге мүмкіндік берді

Field of application (in Russian) : Министерство экологии и природных ресурсов РК, ЖКХ, республиканские и областные уполномоченные органы по контролю состояния окружающей среды. Водные ресурсы, ГИС - технологии и ДЗЗ.

Field of application (in Kazakh) : ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігі, ТКШ, қоршаған ортаның ахаулын бақылау жөніндегі республикалық және облыстық уәкілетті органдар. Су ресурстары, ГАЖ технологиялары және ЖҚЗ.