The object of research, development or design (in Russian) : Конструкционные реакторные материалы, бериллид титана, газовыделение трития и гелия, цементные материалы, нейтронное поле реактора, аустенитные стали, актиниды, ядерные реакции

The object of research, development or design (in Kazakh) : Құрылымдық реактор материалдары, титан бериллиді, тритий мен гелийдің газ бөлінуі, цемент материалдары, реактордың нейтрондық өрісі, аустениттік болаттар, актинидтер, ядролық реакциялар

Aim of work (in Russian) : Проведение реакторных исследований, направленных на обеспечение безопасной эксплуатации перспективных ядерных и термоядерных энергетических установок

Aim of work (in Kazakh) : Перспективті ядролық және термоядролық энергетикалық қондырғыларды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған реакторлық зерттеулер жүргізу

Методы исследования (на русском) : Облучение нейтронами реактора ВВР-К, гамма-спектрометрия, неразрушающий метод нейтронной радиографии, метод Монте-Карло, магнитометрия и рентгенографическая дифрактометрия, энергодисперсионная спектрометрия, математическое моделирование, пакеты прикладных программ для проектирования электронных приборов и устройств, метод времени пролета

Методы исследования (на казахском) : ВВР-K реакторының нейтронды сәулеленуі, гамма-спектрометрия, бұзусыз нейтронды радиография әдісі, Монте-Карло әдісі, магнитометрия және рентгендік дифрактометрия, энергия дисперсиялық спектрометрия, математикалық модельдеу, электронды құрылғыларды жобалауға арналған қолданбалы бағдарламалық пакеттер және құрылғылар, ұшу уақыты әдісі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработаны дизайн облучательной капсулы и методология послереакторных коррозионных исследований облученных образцов. Разработана расчетная методика оценки количества ионов трития выделяющихся с поверхности материалов ЯР и ТЯР. Изготовлена облучательная капсула и оценены ожидаемые концентрации трития и гелия, наработанные за период облучения. Проведены исследования пространственного распределения цементных материалов с инкапсулированными частицами металлов или их производных соединений методом нейтронной радиографии и томографии. Отработана методика измерения нейтронного поля на основе сцинтилляционных детекторов в лабораторных условиях. Замерено содержание феррита в высокооблученных образцах аустенитных сталей, вырезанных из отработавших чехлов реактора БН-350. Определены штатные и критические условия (напряжения, температура) эксплуатации конструкционных сталей ядерных установок. Проведены тестовые измерения, подобраны оптимальное положение набора детекторов. Проведены расчеты и симуляция эксперимента для ряда ядер и получения спектров для возможных интерференционных реакций.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Сәулелену капсуласының конструкциясы және сәулеленген үлгілердің реактордан кейінгі коррозиясын зерттеу әдістемесі әзірленді. Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде ұсынылған техникалық шешімдер ВВР-К реакторында орындалатын жұмыстардың табыстылығын арттыруға әкеледі. Ядролық және термоядролық қондырғыларының материалдарының бетінен бөлінетін тритий иондарының мөлшерін бағалау үшін есептеу әдісі әзірленді. Сәулелену капсуласы жасалды және сәулелену кезеңінде жинақталған тритий мен гелийдің күтілетін концентрациясы бағаланды. Нейтронды радиография мен томографияны пайдалана отырып, металдардың инкапсулирленген бөлшектері немесе олардың туынды қосылыстары бар цемент материалдарының кеңістікте таралуы бойынша зерттеулер жүргізілді. Зертханалық жағдайда сцинтилляциялық детекторлар негізінде нейтрондық өрісті өлшеу әдістемесі әзірленді. БН-350 реакторының пайдаланылған қаптамаларынан кесілген аустенитті болаттардың жоғары сәулеленген үлгілерінде феррит мөлшері өлшенді. Ядролық қондырғылардың конструкциялық болаттарын пайдаланудың стандартты және критикалық шарттары (кернеулер, температуралар) анықталады. Сынақ өлшемдері жүргізілді және детекторлар жиынтығының оңтайлы орны таңдалды. Бірқатар ядролар үшін есептеулер мен эксперименттік модельдеу жүргізілді және ықтимал кедергі реакциялары үшін спектрлер алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предложенные в результате реализации программы технические решения приведут к росту рентабельности выполняемых работ на реакторе ВВР-К.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бағдарламаны іске асыру нәтижесінде ұсынылған техникалық шешімдер ВВР-К реакторында орындалатын жұмыстардың табыстылығын арттыруға әкеледі.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Эффективность ожидаемых результатов подтверждается большим опытом реализации научных проектов в Институте ядерной физики в области мирного использования ядерной энергии и тем, что получены с использованием уникальной инфраструктуры, включающей исследовательский ядерный реактор ВВР-К, критический стенд, горячие камеры, просвечивающий электронный микроскоп с EDS анализатором JEOL JEM 2100, установка рентгеновской томографии Продис.Компакт, установка нeйтpoнной радиографии и томографии ТИТАН и др.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін нәтижелердің тиімділігі Ядролық физика институтында атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану саласындағы ғылыми жобаларды іске асырудың мол тәжірибесімен және олардың бірегей инфрақұрылымды, соның ішінде VVR-K ядролық зерттеулерін пайдалана отырып алынғандығымен расталады. реактор, критикалық стенд, ыстық камералар, EDS анализаторы бар JEOL JEM 2100 трансмиссиялық электронды микроскопы, Prodis.Kompakt рентген томографиясы қондырғысы, нейтрондық радиография және TITAN томографиялық қондырғы және т.б.

Field of application (in Russian) : Потенциальными потребителями полученных результатов являются специалисты ведущих научных и производственных предприятий атомной промышленности Казахстана. Ообенное значение они имеют для развития бериллиевого производства на предприятиях НАК «Казатомпром» (АО «Ульбинский металлургический завод» и др.).

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің күтілетін тұтынушылары Қазақстанның атом өнеркәсібінің жетекші ғылыми және өндірістік кәсіпорындарының мамандары болып табылады. Олардың «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» кәсіпорындарында («Үлбі металлургиялық зауыты» АҚ және т.б.) бериллий өндірісін дамыту үшін ерекше маңызы бар.