The object of research, development or design (in Russian) : Земельные ресурсы и водные объекты

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жер ресурстары және су объектілері

Aim of work (in Russian) : Разработать научно-прикладное обоснование устойчивого управления земельными ресурсами и водными объектами территории бывшего Семипалатинского испытательного полигона, расположенными на участках, планируемых к передаче в народно-хозяйственный оборот, позволяющее обеспечить экологическую безопасность населения.

Aim of work (in Kazakh) : Халықтың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін, халық-шаруашылық айналымына беруге жоспарланған учаскелерде орналасқан бұрынғы Семей сынақ полигоны аумағының жер ресурстары мен су объектілерін тұрақты басқарудың ғылыми-қолданбалы негіздемесін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Для исследований применены эмпирические, теоретические и общелогические методы и приемы исследования, которые включали эксперимент (полевой и лабораторный), непосредственное и опосредованное наблюдение, описание, измерение, расчеты, сравнение, дедукцию, формализацию и системный подход.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу үшін эксперимент (далалық және зертханалық), тікелей және жанама бақылау, сипаттау, өлшеу, есептеу, салыстыру, дедукция, формализация және жүйелік тәсілді қамтитын эмпирикалық, теориялық және жалпы логикалық әдістер мен зерттеу әдістері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе выполнения НИР проведен анализ имеющихся данных загрязнения радионуклидами и тяжелыми металлами Семипалатинского испытательного полигона, в ходе которого, выявлены источники загрязнения радионуклидами; выполнен анализ имеющихся данных относительно водных объектов, расположенных как на территории бывшего Семипалатинского испытательного полигона, так и в близлежащих зонах, по результатам которого определены количественные данные химического и радиационного состава объектов водопользования; получены результаты камеральной обработки имеющихся данных экотоксикологических исследований и информации касательно факта проживания местного населения, установлены количественные данные биоаккумуляции радионуклидов в трофические звеньях (в растениях и животных) и составлены анкета и схема проведения эксперимента по определению уровня мутагенеза у местного населения в микроядерном тесте клеток мишеней; определены первичные данные, необходимые для разработки научно-методологической основы управления, оценки и картографирования природных систем, загрязненных радионуклидами, построены разномасштабные оценочно-прикладные карты радионуклидного загрязнения территорий бывшего полигона, выбран массив необходимых данных, связанных с управлением земельными ресурсами и водными объектами территории бывшего СИП, который проверен на актуальность и соответствие стандартным и правовым требованиям Республики Казахстан.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ҒЗЖ орындау барысында Семей сынақ полигонының радионуклидтермен және ауыр металдармен ластануының қолда бар деректеріне талдау жүргізілді, оның барысында радионуклидтермен ластану көздері анықталды; бұрынғы Семей сынақ полигонының аумағында да, жақын маңдағы аймақтарда да орналасқан су объектілеріне қатысты қолда бар деректерге талдау жасалды, оның нәтижелері бойынша су пайдалану объектілерінің химиялық және радиациялық құрамының мөлшерлік деректері айқындалды; экотоксикологиялық зерттеулердің қолда бар деректерін және жергілікті халықтың өмір сүру фактісіне қатысты ақпаратты камералдық өңдеу нәтижелері алынды, трофикалық буындардағы (өсімдіктер мен жануарлардағы) радионуклидтердің биоаккумуляциясының мөлшерлік деректері анықталды және нысаналы жасушаларды микроядролық тестілеуде жергілікті тұрғындардағы мутагенез деңгейін анықтау бойынша тәжірибе жүргізудің сауалнамасы мен схемасы жасалды; радионуклидтермен ластанған табиғи жүйелерді басқарудың, бағалаудың және картаға түсірудің ғылыми-әдістемелік негізін әзірлеу үшін қажетті бастапқы деректер айқындалды, бұрынғы полигон аумақтарының радионуклидтік ластануының әртүрлі масштабты бағалау-қолданбалы карталары құрылды, бұрынғы ССП аумағының жер ресурстары мен су объектілерін басқарумен байланысты қажетті деректер массиві таңдалды, олардың өзектілігі мен Қазақстан Республикасының стандартты және құқықтық талаптарына сәйкестігі тексерілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные данные могут быть экстраполированы на территории зоны влияния предприятий атомной промышленности и будут применены для организации радиационного мониторинга, а также послужат входными параметрами моделей для оценки радиационных рисков для территорий с напряженной радиационной обстановкой.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған деректер атом өнеркәсібі кәсіпорындарының ықпал ету аймағының аумағында экстраполяциялануы мүмкін және радиациялық мониторингілеу, сондай-ақ шиеленіскен радиациялық жағдайы бар аумақтар үшін радиациялық қатерлерді бағалау үшін модельдердің кіріс параметрлері ретінде қызмет етеді.

Level of implementation (in Russian) : Разработка и создание Web-приложения по устойчивому управлению земельными ресурсами и водными объектами территории бывшего СИП, расположенными на участках, планируемых к передаче в народно-хозяйственный оборот, станет единственным электронным ресурсом, включающим максимально обширную информацию, посвященную данному вопросу, наличие которого будет иметь существенный социальный эффект, снизит радиофобию и повысит экономическую привлекательность региона.

Level of implementation (in Kazakh) : Халық-шаруашылық айналымға беру жоспарланып отырған учаскелерде орналасқан бұрынғы ССП аумағының жер ресурстары мен су объектілерін тұрақты басқару жөніндегі Web-қосымшаны әзірлеу және құру осы мәселеге арналған барынша ауқымды ақпаратты қамтитын жалғыз Электрондық ресурс болады, оның болуы елеулі әлеуметтік әсер ететін, радиофобияны төмендететін және өңірдің экономикалық тартымдылығын арттыратын болады.

Efficiency (in Russian) : Обмен полученными данными с международной общественностью будет полезным, так как повысит эффективность борьбы с возможными последствиями радиоактивного загрязнения, которое может произойти в результате аварийных ситуаций на ядерных объектах в других странах.

Efficiency (in Kazakh) : Халықаралық қауымдастықпен туралы алынған мәліметтермен алмасу пайдалы болады, өйткені бұл басқа елдердегі ядролық қондырғылардағы төтенше жағдайлар нәтижесінде туындауы мүмкін радиоактивті ластанудың ықтимал салдарымен күрестің тиімділігін арттырады.

Field of application (in Russian) : В результате осуществления данной Программы будут разработаны рекомендации по минимизации негативного радиационного влияния на природные объекты на СИП и мероприятия по минимизации возможных рисков на население, проживающих на его территории или в прилегающей зоне, создано Web-приложение по устойчивому управлению земельными ресурсами и водными объектами территории бывшего Семипалатинского испытательного полигона, расположенными на участках, планируемых к передаче в народно-хозяйственный оборот.

Field of application (in Kazakh) : Осы бағдарламаны жүзеге асыру нәтижесінде ССП-дағы табиғи объектілерге теріс радиациялық әсерді барынша азайту жөніндегі ұсынымдар және оның аумағында немесе іргелес аймақта тұратын халыққа ықтимал тәуекелдерді барынша азайту жөніндегі іс-шаралар әзірленетін болады, бұрынғы Семей сынақ полигоны аумағының жер ресурстары мен су объектілерін тұрақты басқару жөніндегі Web-қосымша құрылатын болады. халық-шаруашылық айналымға беру.