The object of research, development or design (in Russian) : собаки, соответствующие стандарту породы Тобет или максимально приближенные к нему, собаки других пород, беспородные собаки.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Төбет тұқымының стандартына сәйкес келетін немесе оған мүмкіндігінше жақын иттер, басқа тұқымды иттер, жабайы иттер.

Aim of work (in Russian) : Изучение генетических ресурсов казахской национальной породы собак Тобет и научных основ их криосохранения для обеспечения устойчивого восстановления и сохранения породы.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақтың ұлттық төбет ит тұқымының генетикалық қорын және тұқымды тұрақты қалпына келтіру мен сақтауды қамтамасыз ету үшін оларды криосақтаудың ғылыми негіздерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : В работе применялись молекулярно-генетические, биоинформационные, цитогенетические, морфологические, биотехнологические и статистические методы.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында молекулалық-генетикалық, биоақпараттық, цитогенетикалық, морфологиялық, биотехнологиялық және статистикалық әдістер қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : начат комплекс мероприятий по созданию уникального банка биоматериалов и цифровой базы данных по сохранившимся представителям собак Тобет. Осуществлены выездные экспедиции в приоритетный Южный регион РК, проведен сбор биоматериалов. Дана оценка состояния генофонда собак Тобет из Туркестанской области с использованием данных микросателлитного анализа, оценка генетического статуса собак Тобет с использованием микроядерного теста и анализа других цитологических нарушений клеток крови. Предложены эффективные методические подходы и изучены особенности криосохранения соматических клеток собак Тобет, заложен первый криобанк соматических клеток (фибробластов) собак Тобет.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Төбет иттерінің сақталған өкілдері бойынша бірегей биоматериалдар банкі мен цифрлық деректер базасын құру жөніндегі іс-шаралар кешені басталды. Қазақстан Республикасының Оңтүстік аймағына далалық экспедициялар жүргізіліп, биоматериалдар жиналды. Микросателиттік талдау деректері арқылы Түркістан облысынан шыққан төбет иттерінің генофондының жағдайы бағаланды, төбет иттерінің генетикалық жағдайына микроядролық тест арқылы баға берілді және қан жасушаларының басқа да цитологиялық бұзылыстарына талдау жасалды. Тиімді әдістемелік тәсілдер ұсынылып, Төбет иттерінің соматикалық жасушаларының криосақталу ерекшеліктері зерттелді, Төбет иттерінің соматикалық жасушаларының (фибробласттарының) алғашқы криобанкі құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : гаплотип по 19 STR-локусам, частота микроядер, выживаемость фибробластов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : 19 STR-локустар бойынша гаплотип, микро ядролардың жиілігі, фибробласттардың өмір сүруі.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : результаты могут привести к коррекции селекционной политики Тобет в Казахстане, что в итоге скажется на сохранении породы в целом. Кроме того, проведенное исследование может стать научной основой для признания Тобет в международных кинологических организациях.

Efficiency (in Kazakh) : нәтижелер Қазақстандағы Төбет тұқымын асылдандыру саясатын түзетуге әкелуі мүмкін, бұл түптеп келгенде тұқымның тұтастай сақталуына әсер етеді. Сонымен қатар, жүргізілген зерттеу Төбеттің халықаралық кинологиялық ұйымдарда танылуының ғылыми негізі бола алады.

Field of application (in Russian) : популяционная генетика, кинология, биотехнология, селекция.

Field of application (in Kazakh) : популяциялық генетика, кинология, биотехнология, селекция.