The object of research, development or design (in Russian) : Археологические памятники эпохи бронзы и раннего железа Шиликтинской долины и предгорий Тарбагатая.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шілікті даласы мен Тарбағатайдың тау етектеріндегі археологиялық қола және ерте темір дәуірі ескерткіштері.

Aim of work (in Russian) : Исследование культурно-хозяйственных традиций, социально-экономического строя, погребального обряда, мировоззрения и религии, историко-культурных взаимоотношений древнего населения Шиликтинской долины и предгорий Тарбагатая. Цель программы достигается путем раскопок памятников эпохи бронзы и раннего железа в этом регионе, а также сбором и анализом конкретных материалов прошлых лет.

Aim of work (in Kazakh) : Шілікті даласы мен Тарбағатайдың тау етектеріндегі ежелгі жұрттардың мәдени-шаруашылық дәстүрлерін, әлеуметтік-экономикалық қалпын, жерлеу ғұрыптарын, дүниетанымын және дінін, тарихи-мәдени қарым-қатынасын зерттеу. Жоба өз мақсатына осы аймақтағы қола және ерте темір дәуірі ескерткіштеріне қазба жұмыстарын жүргізумен, сондай-ақ, өткен жылдардың нақты материалдары негізінде жинақтау және талдау негізінде жетеді.

Методы исследования (на русском) : Основной упор сделан на традиционных для археологической науки методах исследования. Главное место отведено типологическому методу. Значительная роль в анализе источников отводится статистико-комбинаторным методам исследования. Предварительным условием осуществления работы является формализация источников, создание базы данных, вычленение статистически значимых показателей, критериев типологического членения. Для реализации данного подхода предполагается использовать следующие методы: сравнительно-типологический и эволюционно-типологический методы, деление на серии, построение эволюционных типологических рядов; картографирование; вычисление среднестатистических величин с учетом стандартного отклонения; вычисление коэффициентов корреляции между массивами формализованных данных, характеризующих систему погребальной обрядности, архитектуру поселений и погребальных конструкций, керамические комплексы. Методы исторических реконструкций в археологии: реконструкция сферы погребально-поминальной обрядности населения; реконструкция социальной сферы; реконструкция палеодемографической ситуации; реконструкция и анализ бытовых, погребальных и культовых сооружений, реконструкция элементов хозяйственно-культурного типа, в том числе с использованием данных археозоологии и геоархеологии; выявление культурных связей и решение вопросов происхождения различных групп населения.

Методы исследования (на казахском) : Негізгі тірек археология ғылымындағы дәстүрлі зерттеу әдістеріне жасалды. Типологиялық әдіске басты орын беріліп отыр. Деректерді талдауда айтарлықтай рөл зерттеудің статистикалық-епті әдістер иеленеді. Жұмысты жүзеге асырудың алдын-ала жасалған шарты ол деректерді сұрыптау, мәліметтер базасын құру, статистикалық тұрғыдан маңызды көрсеткіштер мен типологиялық талдаудың критерилерін саралау. Аталған тұрғыны жүзеге асыру үшін төмендегідей әдістерді қолдану көзделіп отыр: салыстырмалы-типологиялық және эволюциялық-типологиялық әдістер; серияларға бөлу, эволюциялық типологиялық қатарларды тұрғызу, картографиялау; стандарттық ауытқуларды қоса отырып орташа статистикалық шамаларды есептеу, жерлеу дәстүрінің жүйесін және қоныстар мен жерлеу құрылыстарының архитектурасын, керамикалық кешендерді сипаттайтын мәліметтер арасындапғы өзара қатынас коэффицентін есептеп шығару. Археологиядағы тарихи қалпына келтіру әдістері: тұрғындардың жерлеу-еске алу дәстүрінің түрін қалпына келтіру; әлеуметтік сферасын қалпына келтіру; палеодемографиялық жағдайды қалпына келтіру; тұрмыстық, жерлеу және наным-сенімдік құрылыстарды қалпына келтіру мен талдау; археозоология мен геоархеология мәліметтерін қолдана отырып шаруашылық-мәдени тип элементтерін қалпына келтіру; мәдени байланыстарды анықтау және әртүрлі топ тұрғындарының пайда болуының сұрақтарын шешу.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате научных исследований будет проведена защита не менее одного доклада по теме программы на международной научно-практической конференции. Публикация одной статьи в журнале участников программы, представленном ККСНВО МНВО РК. Полученные в ходе исследований исторические артефакты пополнят фонды и экспозиции музеев РК, что будет способствовать пропаганде и распространению идей национальных программ «Рухани Жанғыру» и «Семь граней Великой степи» среди широких слоев населения. Полученные результаты научно-исследовательской программы могут быть использованы как для разработки образовательных программ в общеобразовательных и специальных учебных заведениях, так и в написании обобщающих работ по археологии, этнологии и истории. Также материалы могут быть применены; при подготовке обобщающих трудов по погребальному обряду, культов и ритуалов, архитектурным сооружениям и по культурогенетическим аспектам Центральной Азии; для написания работ по проблемам связей преемственности традиции; для разработки спецкурсов культуре сакских племен; при создании учебно-методических комплексов по археологии. Материалы, полученные в ходе археологических раскопок, пополнят фонды и экспозиции областных историко–краеведческих и городских музеев Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде бағдарлама тақырыбы бойынша халықаралық ғылыми-практикалық конференциясында кемінде бір баяндаманы қорғалады. Бағдарламаны қатысушыларының ҚР ҒЖБМ ҒЖБССҚЕК ұсынған журналында бір мақала жариялау. Зерттеу барысында алынған тарихи жәдігерлер ҚР мұражайларының қорлары мен экспозицияларын толықтырады, бұл өз кезегінде «Рухани жаңғыру» және «Ұлы даланың жеті қыры»ұлттық бағдарламаларының идеяларын қалың жұртшылық арасында насихаттауға және таратуға ықпал етеді. Қарастырлып отырған региондағы тұрғындардың материалдық және рухани мәдениетін ғылыми-зерттеу жұмысы барысында алынған нәтижелерді білім беру бағдарламаларында, арнайы оқу орындарында, археологиялық анықтама еңбектер жазу барысында және басқа да гуманитарлық ғылымдарда қолдануға болады. Сондай ақ, материалдар жерлеу ғұрыптарына, ғұарыптар мен культтер, архитектуралық құрылыстар және Орталық Азия бойынша мәденигенетикалық аспектілерге қатысты еңбектер жазу барысында қолданылады және дәстүрлер сабақтастығы мәселесімен байланысты зерттеулерде, ертедегі түркілердің, қазақтардың және т.б. түркі тілдес халықтардың этнографиясы мен мәдениетін арнайы курстарға дайындауда, археология бойынша оқу- методикалық комлекстер жасауда қолданылады. Археологиялық қазба барысында алынған материалдар Қазақстан Республикасының қалалық және өлкетанулық музей қорларын олықтыруда пайдаланылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Доклад по теме программы на международной научно-практической конференции – Шаймуханова Д.С., Ерғабылов А.Е., Рысбек Б. Некоторые итоги изучения археологических памятников на территории Зайсанского района ВКО // Proceedings of the XXXV International Multidisciplinary Conference «Innovations and Tendencies of State-of-Art Science». Mijnbestseller Nederland, Rotterdam, Nederland. 2023. С.17-22.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияда бағдарлама тақырыбы бойынша баяндама - Шаймуханова Д.С., Ерғабылов А.Е., Рысбек Б. ШҚО Зайсан ауданы аумағындағы археологиялық ескерткіштерді зерттеудің кейбір қорытындылары / / "Заманауи ғылымның инновациялары мен тенденциялары"ХХХV халықаралық пәнаралық конференциясының материалдары. Халықаралық бестселлер Нидерланды, Роттердам, Нидерланды. 2023. Б. 17-22. (на русс.)

Level of implementation (in Russian) : не применялось

Level of implementation (in Kazakh) : қолданылмайды

Efficiency (in Russian) : не применялось

Efficiency (in Kazakh) : қолданылмайды

Field of application (in Russian) : археология и этнология

Field of application (in Kazakh) : археология және этнология