The object of research, development or design (in Russian) : Земная кора и литосфера сейсмоопасных районов юго-востока Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы сейсмикалық қауіпті аудандардың жер қыртысы және литосферасы

Aim of work (in Russian) : совершенствование методов прогноза сильных землетрясений на основе комплексных исследований сейсмоопасных районов юго-востока Казахстана и разработка методической основы системы раннего предупреждения (СРП) о сильных землетрясениях.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы сейсмикалық қауіпті аудандарын кешенді зерттеулер негізінде күшті жерсілкіністерін болжау әдістерін жетілдіру және күшті жерсілкіністері туралы ерте ескерту жүйесінің әдістемелік негізін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методика проведения работы включает исследования по разработке новых методов средне- и краткосрочного прогноза сильных землетрясений, что позволит получить новую информацию о сейсмичности исследуемой территории юго-востока страны, повысить вероятность прогноза сильных землетрясений.

Методы исследования (на казахском) : Жұмысты жүргізудің әдістеріне күшті жерсілкіністерін орта - және қысқамерзімді болжаудың жаңа әдістемелерін әзірлеу бойынша зерттеулер енеді, бұл елдің зерттеліп отырған оңтүстік-шығыс аумағындағы сейсмикалылық туралы жаңа ақпараттар алуға мүмкіндік береді, күшті жерсілкінісін болжаудың ықтималдылығын арттыра түседі.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана объемная Р-скоростная модель земной коры и верхней мантии.Объемная модель представлена в виде срезов на различных гипсометрических уровнях коры и верхней мантии. Установлено, что подавляющее большинство очагов землетрясений лежат внутри гранито-гнейсового слоя. Выполнена установка и запуск приобретенной геофизической и сейсмической (геомагнитной) аппаратуры. Проведены тестовые испытания. Разработан и отлажен алгоритм расчета коэффициентов передаточной функции А. Разработаны Заключение и вероятностная Карта среднесрочного прогноза сильных землетрясений для Алматинского сейсмоопасного региона на 2018 г. Выполнены исследования пространственно-временных вариаций комплекса сейсмологических параметров. Испытаны алгоритмы и методики комплексирования многодисциплинарных геофизических, сейсмических и гидрогеологических данных.Создан Банк параметров сотрясений грунта.Разработан технический проект создания СРП юго-восточнее г. Алматы, составлена схема расположения станций СРП.Приобретено 3 комплекта аппаратуры производства GeoSIG (Швейцария): многофункциональный сейсмический регистратор GMSplus c акселерометром AC-73. Выполнен монтаж и запуск оборудования на 3-х пунктах наблюдения системы раннего предупреждения. Научная новизна полученных результатов заключается в реализации на мировом уровне результатов многолетних научно-исследовательских работ ведущих казахстанских ученых в области прогноза землетрясений.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жер қыртысының және жоғарғы мантиясының көлемді P-жылдамдық моделі әзірленді.Көлемді модель қыртыстың және жоғарғы мантияның түрлі гипсометриялық деңгейлерінде тіліну түрінде ұсынылған. Жерсілкінісі ошақтарының басым көпшілігі гранит-гнейс қабатының ішінде жатқаны анықталды.Сатып алынған геофизикалық және сейсмикалық (геомагнитті) аппараттарды орнату және пайдалануға беру орындалды.Тестік сынақтары жүргізілді.А жеткізу қызметінің коэффициенттерін есептеу алгоритмі әзірленді және түзілді. 2018 жылға Алматының сейсмикалық қауіпті аймағы үшін Күшті жерсілкінісін ортамерзімді болжаудың ықтималдылық картасы жасалды.Сейсмологиялық параметрлер кешенінің кеңістіктік-уақыттық өзгерулерін зерттеулер орындалды. Геофизикалық, сейсмикалық және гидрогеологиялық деректерді жинақтаудың алгоритмдері мен әдістері сыналды.Жерасты дүмпулерінің параметрлер банкі құрылды.Алматы қаласының оңтүстік-шығысында ӨБК (өнімді бөлу туралы келісім) құрудың техникалық жобасы әзірленді, оның негізі болып Алматы облысы аумағында қолданыстағы сейсмикалық станциялар қызмет етеді. GeoSIG (Швейцария) өнімінің 3 жинақ аппаратурасы сатып алынды: AC-73 акселерометрі бар GMSplus көпфункциялы сейсмикалық тіркеуші. Ерте ескерту жүйесінің 3 қадағалау пунктінде жабдықтарды монтаждау мен іске қосу орындалды. Алынған нәтижелердің ғылыми жаңалығы қазақстандық жетекші ғалымдардың жерсілкінісін болжау саласындағы көп жылғы ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелері әлемдік деңгейде жүзеге асуы болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разрабатывается методическая основа системы раннего предупреждения (СРП) о надвигающемся сильном землетрясении, что позволит государственным органам управления и бизнесу заблаговременно предпринять оперативные меры для сокращения социально-экономического и экологического ущерба.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қозғалмалы күшті жерсілкінісі туралы ерте ескерту жүйесінің (ЕЕЖ) әдістемелік негізі әзірленеді, бұл бизнес пен мемлекеттік басқару органдарына әлеуметтік-экономикалық және экологиялық шығындарды азайту үшін дер кезінде шұғыл шаралар қолдануға зор мүмкіндіктер береді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Экономический эффект заключается в том, что бюджетные инвестиции в проект позволят акиматам областей и бизнесу внести соответствующие коррективы в свои планы работ по промышленной и экологической безопасности, что позволит сэкономить десятки-сотни миллионов тенге на ликвидацию последствий от сильных природных землетрясений и следующих за ними техногенных ЧС (пожаров, оползней, затоплений и т.п.).

Efficiency (in Kazakh) : Жобаға салынған бюджеттік инвестицияның экономикалық тиімділігі мынау болып табылады, облыс әкімдіктері мен бизнесте өнеркәсіптік және экологиялық қауіпсіздік жөніндегі жұмыстардың өз жоспарына сәйкесінше түзетулер енгізуге мүмкіндік береді, бұл күшті табиғи жерсілкіністері мен солардың соңынан келетін техногендік ТЖ-дан (өрт, көшкін, су басу және т.б.) болатын зардаптарды жоюға ондаған-жүздеген миллион теңгелерді үнемдеуге мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : В Казахстане будет создана основа современной Системы раннего предупреждения (СРП) о сильных землетрясениях. Предлагаемая СРП затем будет интегрирована с действующей «Системой оповещения о ЧС», что в целом повысит качественный уровень и скорость оповещения населения о ЧС. Вместе с предлагаемой СРП это позволит сохранить человеческие жизни, сократить материальный и экологический ущерб сейсмоактивных южных и юго-восточных областей.

Field of application (in Kazakh) : Қазақстанда күшті жерсілкінісі туралы заманауи Ерте ескерту жүйесінің (ЕЕЖ) негзі құрылатын болады. Ұсынылып отырған ЕЕЖ кейіннен қолданыстағы «ТЖ туралы хабарлау жүйесіне» ықпалдасатын болады, бұл бүтіндей халыққа ТЖ туралы хабарлаудың деңгейі мен жылдамдығын арттыратын болады. Ұсынылып отырған ЕЕЖ-мен бірге бұл адамдардың өмірін сақтап қалуға, сейсмикалық белсенді оңтүстік және оңтүстік-шығыс облыстардағы материалдық әрі экологиялық шығындарды азайтуға зор мүмкіндік береді.