The object of research, development or design (in Russian) : Бифункциональные композиты на основе промотированных мезопористых алюмосиликатов для получения низкозастывающих дизельных топлив.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Төмен температурада қататын дизель отынын алу үшін промотирленген мезокеуекті алюмосиликаттар негізінде бифункционалды композиттер.

Aim of work (in Russian) : Изучение каталитической активности бифункциональных композитов на основе мезоструктурированных алюмосиликатов в процессе депарафинизации дизельных фракций нефтей Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан мұнайының дизель фракцияларын парафинсіздендіру процесінде мезоқұрылымды алюмосиликаттар негізінде бифункционалды композиттердің каталитикалық белсенділігін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Групповой углеводородный состав дизельных фракций был исследован методом хроматомасс-спектрометрии на хромато-масс спектрометре Agilent 7890A/5975C с диапазоном масс 1,6 - 1050 а.е.м. Температуру помутнения и температуру застывания дизельных фракций до и после опыта определяли на автоматическом аппарате ТПЗ-ЛАБ-22 в соответствии со стандартами ГОСТ 20287-91 (метод А), ASTM D5950, ASTM D 5771. Плотность дизельной фракции при 15°C определяли в соответствии со стандартом ГОСТ Р 51069. Плотность дизельной фракции при 20°C определяли в соответствии со стандартом ГОСТ 3900. Массовую долю серы в исходных соединениях и продуктах реакции определяли на рентгенофлуоросцентном энергодисперсионном анализаторе серы «Спектроскан S» в соответствии со стандартом ГОСТ Р 51947. Температуру вспышки в закрытом тигле определяли на аппарате ТВЗ-ЛАБ-01 в соответствии со стандартом ГОСТ 6356-75. Предельную температуру фильтруемости и цетановое число определяли на анализаторе качества бензина, дизельного топлива и моторного масла «Октанометр SX-250» в соответствии со стандартом ГОСТ 22254-92. Цетановый индекс определяли в соответствии со стандартом ГОСТ 27768. Фракционный состав исходных соединений определяли на аппарате для разгонки нефтепродуктов АРН-ЛАБ-1 в соответствии со стандартом ГОСТ 2177.

Методы исследования (на казахском) : Дизель фракциясының тығыздығы 15°C температурада Р51069 МЕМСТ стандартына сәйкес анықталды. 20°C температурада дизель фракциясының тығыздығы 3900 МЕМСТ стандартына сәйкес анықталды. Бастапқы қосылыстар мен реакция өнімдеріндегі күкірттің массалық үлесі Р51947 МЕМСТ стандартына сәйкес "Спектроскан S" күкірттің рентгенофлуоросцентті энергия дисперсиялық анализаторында анықталды. Жабық тигельдегі тұтану температурасы ГОСТ 6356-75 стандартына сәйкес ТВЗ-ЛАБ-01 аппаратта анықталды. Сүзгіштіктің шекті температурасы мен цетан саны 22254-92 МЕМСТ стандартына сәйкес бензин, дизель отыны және мотор майының сапа "Октанометр SX-250" анализаторында анықталды. Цетан индексі 27768 МЕМСТ стандартына сәйкес анықталды. Бастапқы қосылыстардың фракциялық құрамы 2177 МЕМСТ стандартына сәйкес АРН-ЛАБ-1 мұнай өнімдерін айдауға арналған аппаратта анықталды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Было выявлено, что увеличение температуры процесса гидроизомеризации присутствии композита Ni/MAS-H-бентонит от 240 до 340 °С приводит к уменьшению содержания высших длиноцепных парафиновых углеводородов, это обусловлено увеличением скорости реакции гидрокрекинга, соответственно большее количество парафинов подвергается данной реакции. Также было установлено, что увеличение значения объемной скорости подачи сырья с 0,5 до 2 ч-1 при одинаковой температуре (320 °С) приводит к снижению глубины протекания процесса. Анализ проведенных исследований демонстрирует улучшение всех эксплуатационных характеристик дизельного топлива, а также изменение группового углеводородного состава, показывающее, что ключевыми и конкурирующими реакциями процесса гидроизодепарафинизации дизельной фракции являются гидроизомеризация и гидрокрекинг.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ni/MAS-H-бентонит композитінің қатысуымен гидроизомерлену процесінің температурасының 240-тан 340 °C-қа дейін жоғарылауы жоғары ұзын тізбекті парафинді көмірсутектердің құрамының төмендеуіне әкелетіні анықталды, бұл гидрокрекинг реакциясының жылдамдығының жоғарылауына байланысты, сәйкесінше парафиндердің көп мөлшері берілген реакцияға ұшырайды. Сондай-ақ шикізаттың көлемдік беру жылдамдығын бірдей температурада (320 °С) 0,5-тен 2 сағ-1-ге дейін арттыру процестің тереңдігінің төмендеуіне әкелетіні анықталды. Жүргізілген зерттеулердің талдауы дизель отынның барлық эксплуатациялық сипаттамаларының жақсарғанын, сондай-ақ топтық көмірсутек құрамының өзгеруін көрсетеді, дизель фракциясының гидроизопарафинсіздендіру процесінде негізгі және бәсекелес реакциялар гидроизомерлеу және гидрокрекинг болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Простота и дешевизна синтеза - Релевантность используемых методов анализа

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Синтездің қарапайымдылығы мен арзандығы - Қолданылатын талдау әдістерінің өзектілігі

Level of implementation (in Russian) : Внедрение не предполагается

Level of implementation (in Kazakh) : Іске асыру күтілмейді

Efficiency (in Russian) : Успешный синтез и подтверждение мезопористости, однородной и упорядоченной структуры синтезированных образцов позволят в дальнейшем использовать и оценить каталитическую активность разработанных композитов в процессе депарафинизации дизельных фракций нефтей Казахстана. Дальнейшие исследования запланированы в рамках данного проекта.

Efficiency (in Kazakh) : Сәтті синтездеу және синтезделген үлгілердің мезокеуектілігі, біртекті және реттелген құрылымы Қазақстан мұнайларының дизельді фракцияларын парафинсіздендіру процесінде жасалған композиттердің каталитикалық белсенділігін одан әрі пайдалануға және бағалауға мүмкіндік береді. Осы жоба аясында қосымша зерттеулер жоспарланған.

Field of application (in Russian) : Нефтеперерабатывающие заводы, научно-технические центры, научные институты, университеты и др.

Field of application (in Kazakh) : Мұнай өңдеу зауыттары, ғылыми-техникалық орталықтар, ғылыми институттар, университеттер, т.б.