The object of research, development or design (in Russian) : кремнийсодержащие отходы обогащения железомарганцевых и золотосодержащих руд некоторых месторождений Казахстана; ионные соединения на основе тримекаина; зарубежные и отечественные генотипы сахарного сорго для создания сырьевой базы для производства биоэтанола; синтезированные новые полимерные поверхностно – активные вещества – сополимер 2 – акриламидо – 2 – метилпропансульфоновой кислоты с аллиламином и сополимер N,N – диметил – N,N – диаллиламмоний хлорида с N – [(3 – диметиламино)пропил]метакриламидом; синтезированные новые гидрогели и взаимопроникающие сетки на основе хитозана и мономеров – акриловой кислоты, 2 – гидроксиалкилметакрилата, гидроксиэтилакрилата; тампонажные цементы для крепления нефтяных и газовых скважин: исследование путей повышения их сопротивляемости динамическим нагрузкам, повышение их долговечности в коррозионно – активных средах, технологические жидкости для цементирования скважин, в том числе буферные системы; активированный сплав алюминия, содержащий металлы – активаторы In,Ga,Sn, сплавы Розе и Вуда с размерами частиц до 0,63 мм, пробы аномально стойких водонефтяных эмульсий месторождений С.Балгимбаев, Узень, деэмульгаторы Диссолван 4908, Диссолван 4795, реагент Р – 2208, Tween – 85 их композиции,композиционный нефтерастворимый реагент КНТУ – 14, пластовые воды м.С Балгимбаев РВС №1,8,9, твердые остатки (кек) после разделения эмульсии на водную и нефтяную фазы; замазученная почва из промзоны НГДУ – 1 АО «Озенмунайгаз»; ПХБ – загрязненные почва

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның кейбір құрамында алтын бар және темірмарганцты кендерді байытудың кремний құрамды қалдықтары; тримекаин негізіндегі ионды қосылыстар; жаңа полимерлік беттік – активті зат – N,N – диметил – N,N – диаллиламмоний хлориді мен 3[(диметил) – аминопропил]метакриламид (ДМДААХ – ДМАПМА) сополимері синтезделді; хитозан, акрил қышқылы және 2 – гидроксиалкилметакрилат (2 – HEMA), гидроксиэтилакрилат (HEA) негізінде синтезделген жаңа гидрогельдер мен өзара тігілген торлар; алюминийдің металл (галий, индий, қалайы (5 мас %) белсендіргішпен белсендірілген балқымасы: Өзен, С.Балғымбаев жерлерінен алынған су – мұнайлы эмульсия сынамалары, Диссолван 4908, Диссолван 4795, реагент Р – 2208 өндірістік деэмульгаторлары, құрамында спирті бар күрделі Tween – 85 эфирі және олардың композициялары, осы есептің авторлары жасап шығарған КНТУ – 14 композициялық ерімейтін реагенті; АҚ «Озенмунайгаз» НГДУ – 1 промзонасының мұнаймен ластанған топырағы; мұнай және газ ұңғымаларын мықтылауға арналған тампонажды цементтер; олардың динамикалық күшке қарсы тұруын арттыру жолдарын зерттеу, коррозиялық белсенді ортада ұзақ өмір сүруін арттыру; ұңғымаларды цементтеуге арналған технологиялық сұйықтықтар, трансформаторлық және конденсаторлық қалдық майлар, полихлорланған бифенилдер (ПХБ).

Aim of work (in Russian) : стратегическое и инновационное развитие нефтегазовой отрасли и агропромышленного комплекса на основе разработки и реализации инновационных проектов по созданию новых материалов и технологий в целях дальнейшей модернизации ключевых направлений химического кластера, отражающих принципиально новые идеи, прикладные проблемы в области агрохимии, материаловедения, современной нефтехимии, решение которых обеспечивает расширение сырьевой базы, отражает потенциал использования и фактор импортозамещения, выпуск продукции с высокой добавленной стоимостью, значительный экологический и экономический эффект устойчивости промышленного производства, создание новых рынков.

Aim of work (in Kazakh) : жаңа технологиялар мен жаңа материалдарды жасап шығарудың инновациялық жобалары аясында, химиялық кластердің негізгі бағытын модернизациялау мақсатында, мұнайгаз саласы мен агроөндіріс кешенін стратегиялық және инновациялық жетілдіру. Бұл шешім агрохимия, заманауи мұнайхимия, материалжүргізу салаларындағы шикізат базасын көбейту, өнімнің құнын арттыру, өндірістердің экологиялық және экономиялық тұрақтылығын арттыру, өнімнің қолданылуы мен импортқа шығарылуын арттыру сияқты мәселелердің шешілуіне ықпалын тигізеді.

Методы исследования (на русском) : РФА, ИКС, электронно–зондовый анализ, изучение вещественного и фазового состава кремнийсодержащих отходов обогащения рудного сырья; синтез ионных соединений посредством реакции N–алкилирования, проведение анализа экотоксичности по методу ингибирования биолюминесценции; создание рабочих коллекции различных сортов и гибридов сахарного сорго; синтез нового поли–ПАВ методом радикальной сополимеризации, а также получение гидрогелей и взаимопроникающих сеток на основе хитозана и синтетических мономеров. Использование комплекса физико–химических методов анализа для изучения состава соединений (ИК–Nicolet FTIR 5700, UV–Lambda 35, Спектры ЯМР 1Н и 13С записывали на спектрометре JNM–ECA Jeol 400 с использованием растворителя D2О, Растровым электронным микроскопом-Jeol JSM 6490 LA, (ДСК) «Мettler Toledo FP 99A»; исследование коррозии цементного камня при действии кислых газов; исследования коррозионной стойкости различных рецептур ТМ; исследования (по стандарту API) свойств раствора и камня из разработанных коррозионностойких ТМ; рентгенофлуоресцентный спектрометр Х–RAY INNOV SYSTEMS, спектрометр эмиссионный с индуктивно–связанной плазмой ICP–OES Optima 8000, отбор проб почв согласно ГОСТ 28168–89 «Почвы. Отбор проб», образцы донных отложений согласно ГОСТУ 17.1.5.01–80; предварительная обработка ПХБ–загрязненных образцов: измельчение, промывка, механическим и масляно–водяное разделение; извлечение ПХБ экстрагированием, хроматомасс – спектрометр (ГХ/МС) марки Agilent GC 7890A MS 5975C

Методы исследования (на казахском) : РФТ, ИҚС, электронды – зондтық талдау, кен орындардың кендік шикізатын байытудың кремний құрамды қалдықтарының заттық және фазалық құрамдарын зерттеу; N – алкилдеу реакциясын арқылы иондық қосылыстар синтездеу, биолюминесценция ингибирлеу әдісі бойынша экоулылық анализ; қант соргосының әртүрлі гибриді мен сортының жинағын жасау; жаңа полимерлік БАЗды және гидрогель алу үшін радикалдық полимеризациялау; қосылыстардың құрамын зерттеу үшін талдаудың физика – химиялық әдістер кешенін қолдану(ИК – Nicolet FTIR, UV –Lambda 35 спектрометрі), ЯМР 1Н және 13С спектрлері JNM – ECA Jeol 400 спектрометрінде, Растровтық электрондық микроскоп (РЭМ) Jeol JSM 6490 LA, ДСК «Мettler Toledo FP 99A»; цементті тасқа қышқыл газбен әсер еткен кездегі коррозия процесін аналитикалық зерттеу, әртүрлі рецептпен жасалған ТМ-ң коррозияға зерттеу; API стандарты; ренгендік дифрактометр X’PERT PRO MPD, РЭМ Jeol – JSM – 6490 LA,20071, рентгенофлуоресцентті спектрометр Х – RAY INNOV SYSTEMS, индуктивті плазмамен байланған эмиссиялық спектрометр ICP – OES Optima 8000, спектрофотометр Hach Lange DR3900); топырақтың сынамасын дайындау ГОСТ 28168 – 89 «Почвы. Отбор проб», су түбіндегі шөгінділер сынамасы ГОСТ 17.1.5.01 – 80; ПХБ – ластанған үлгілерді ұсақтау, еріткіштермен жуу, механикалық және майлы – сулы бөлу, экстрагирлеумен,топырақтағы және шөгіндідегі ПХБ анықтау Agilent GC 7890A MS 5975C масс спектрометриялық детектрлі хроматомасс – спектрометрде (ГХ/МС) жүргізілді

Obtained results and novelty (in Russian) : изучен вещественный и фазовый состав отходов обогащения и вскрышных пород марганцевых руд, отходов обогащения железомагнетитовых руд и отходов гравитационного обогащения золотосодержащих руд; получены новые и наработаны известные производные тримекаина на основе галогено–углеводородов, проведена проверка их экотоксичности; проведен лабораторный анализ всхожести семян; методом радикальной сополимеризации синтезированы новое поли – ПАВ и получены новые ферментоподобные полимерные системы на основе хитозана и синтетических мономеров, определена структура соединений; доказан новый подход к разрушению аномально стойких водонефтяных эмульсий, основанный на использовании водородной энергетики ЭАВ на основе сплавов алюминия активированных металлами–активаторами. Высокий эффект разрушения при использовании АСА достигается воздействием различных факторов, совместным действием горячих газов; разработаны 9 новых рецептур состава для укрепления грунтов на основе замазученной почвы из промзоны НГДУ–1 АО «Озенмунайгаз»; рекомендовано использовать новые укрепленные составы грунтов в строительстве грунтовой дороги на нижнем слое оснований или в качестве дополнительного слоя основания для III, IV, V категорий автомобильной дороги; проведена научно–обоснованная оценка характера ПХБ–загрязненных участков на территорий конденсаторного завода и пруда–накопителя. Составлены карты расположения точек отбора проб почв и донных отложений с указанием конгенеров ПХБ в районе УККЗ и бывшего пруда

Obtained results and novelty (in Kazakh) : марганецті кендерінің аршылған жыныстарының,темір магниттік кен қалдықтарын байыту және алтын құрамды кендерін гравитациялық байытудың заттық және фазалық құрамдары зерттелді. Тримекаинның галоген–көмірсутек негізіндегі белгілі өнімдері және жаңа өнімдер алынды, олардың экоулылығын тексеруге бағытталған алғашқы эксперименттер жүргізілді; ұрықтардың ұқсастығына зертханалық талдау жүргізілді. радикалдық сополимеризация әдісімен жаңа поли–БАЗ және Хитозан және синтетикалық мономерлер негізінде полимерлі жүйелер алынды Материалдарды алу технологиясы және ұңғымаларды цементтеуді зерттеу нәтижелерінің өндірістік апробациясы жасалды, аномалды тұрақты сулы–мұнайлы эмульсияны бұзудың жаңа әдісі теория түрінде негізделіп, эксперимент жүзінде дәлелденді. АСАны әртүрлі факторлармен бірге қолдану бұзудың жоғарғы нәтижесін көрсетеді; НГДУ 1 АО«Озенмунайгаз» промзонасының мазут сіңген топырағының құрамын нығайтуға арналған 9 жаңа рецептура жасап шығарылды. Жол салған кезде III, IV, V категориялы автомобильдік жолдың астыңғы қабатына негізгі немесе қосымша қабат ретінде нығайтылған топырақты қолдануға кеңес берілген. Конденсаторлық завод территориясының және су жинағыш қоймасының территориясынан топырақ және шөгінді сынамасын алу нүктелерінің картасы жасалды. ПХБ трансформаторлық майлар мен қоршаған орта құрамынан бөліп алу методикасы қайта жасалды. Топырақ, шөгінді сонымен қатар трансформаторлық және конденсаторлық майлар құрамындағы ПВХ бөліп алу үшін ең оңтайлы экстрагент белгіленді

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : переработка многотоннажных отходов обогащения на новые удобрения, биологически активные молекулярные, моно– и дикатионные вещества позволят расширить ассортимент химической продукции Казахстана, создание коллекции генотипов сахарных культур будет способствовать развитию биотехнологии. Синтезированное новое поли–ПАВ –будет обладать полезными свойствами, что позволит применять его в качестве флокулянта и структурообразователя при очистке промышленных сточных вод и биоцидного материала; создание новых гелей и ВПС, обладающих каталитической (ферментоподобной) активностью и способностью к биоразложению, что позволит расширить ассортимент регенерируемых катализаторов; Полученные ТМ должны превосходить не менее, чем на 35 – 40% показатель удельной ударной вязкости разрушения традиционных ТМ и не должны создавать проблем при приготовлении и закачке в процессе цементирования. Растворы и цементный камень, полученные из данных тампонажных материалов должны соответствовать стандарту API. Решение поставленных задач и вопросов потребовало использования различных методик получения композиционных составов на основе НПАВ, наработки образцов АСА различного гранулометрического состава. Для изучения кинетики реакции взаимодействия АСА с образцами проб аномально стойких эмульсий (нефтешламов) разработана и создана специальная установка с регистрацией объема выделяющихся газов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Көптонналық байыту қалдықтарын жақсы сіңгіш кремниі бар жаңа тыңайтқыштарға қайтадан өңдеу, сонымен қатар биологиялық белсенді молекулалық, моно – және дикатионды заттар Қазақстанның химиялық өнімдерінің түрлерін кеңейтеді және техногенді қалдықтарды жоюға көмегін тигізеді, ал отандық және шетелдік қант генотипінің егіншілігі биотехнологияның дамуына ықпалын тигізеді.Синтезделген жаңа поли–БАЗ пайдалы қасиеттер көрсетеді. Бұл полимерді флокулянт және құрылым түзгіш ретінде ағын суларды әртүрлі зиянды дисперстік бөлшектерден тазартуға және ұңғыма қабырғаларын бекіту үшін және биоцидтік материалдар ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Жаңа каталитикалық ( фермент тәріздес ) белсенділікке ие, тігілген құрылымды биополимер–металлдық комплекстердің пайда болуы катализаторлардың қатарын кеңейтуге мүмкіндік береді. Алынған ТМ меншікті соққы тұтқырлығының қирау көрсеткіші дәстүрлі тығындағыш материалдардың көрсеткішінен 35 – 40% артпау қажет. Алынған тығындағыш материалдар цементтеу процесінің дайындау мен айдау барысында кедергі келтірмеу қажет. Тығындағыш материалдардан алынған ерітінділер мен цементтік тас API стандартына сәйкес болу қажет. Негізгі технологиялық сипаттамаларға экотоксиканттарды ластанған нысандардан экстракиялау жатады

Level of implementation (in Russian) : по результатам проведенных исследований программы подано 5 заявок на полезную модель и изобретения, а именно новые и наработаны известные производные тримекаина на основе галогено – углеводородов использованы для подготовительной обработки семян сорго на повышения всхожести и защиты от болезней; получено новое вещество – сополимер ДМДААХ – ДМАПМА, разработан способ разрушения нефтешлама. Возможен пробный выпуск тампонажных материалов на технологической линии ООО «Цементные Технологии» и проверка свойств получаемого раствора и камня; анализ результатов пробного выпуска, корректировка составов; промышленный выпуск тампонажного материала; контроль свойств раствора и камня.

Level of implementation (in Kazakh) : Бағдарламада жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша 5 пайдалы модель мен өнертапқырлыққа отініш берілді, дәлірек айтқанда тримекаинның жаңа өнімдері алынды ал бұрыннан белгілі өнімдері оңтайландырылды, галоген – көмірсутек негізіндегі өнімдері сорго ұрықтарын өңдеуге қолданылды; Жаңа зат – ДМДААХ – ДМАПМА сополимері алынд, мұнайшламды бұзу әдісі жасалды. «Цементные Технологии» ООО технологиялық линиясында тығындау материалының сынамалық шығарылымы шығарылып, алынған ерітінді мен тастың қасиеті тексеріледі; сынамалық шығарылымның нәтижесі талданып, құрамына түзету жүргізіледі; тығындық материалдың өндірістік шығарылымы; ерітінді мен тастың қасиеттерін бақылау.

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : сельское хозяйство РК, агрохимия, очистки промышленных сточных вод от бентонитных глин, высокодисперсных частиц лакокрасочных материалов полиграфического производства, биологических отходов животных и птиц, хвостов процесса пенной флотации полиметаллических руд горнообогатительных фабрик и утилизации использованных глинистых буровых растворов и шламов, катализ, медицина, экология, нефтяные и газовые скважины на месторождениях РК.Результаты исследований будут востребованы предприятиями нефтехимической и нефтеперерабатывающей отрасли. Целевыми потребителями результатов являются ТОО «Атырауский нефтеперерабатывающий завод», ТОО «Павлодарский нефтехимический завод», ТОО «ПетроКазахстанОйлПродактс», АО «Озенмунайгаз», АО «Эмбамунайгаз».

Field of application (in Kazakh) : ҚР ауыл шаруашылығы, агрохимия, өнеркәсіптік сарқынды суларды бентонитных саздардан тазарту, полиграфиялық өндірісті лак – бояу материалдардың жоғарыдисперстік бөлшектерінен, жануарлар мен құстардың биологиялық қалдықтарынан, тау–кен байыту фабрикаларындағы полиметаллдық кендерінің көбікті флотация процесінің қалдықтарынан тазарту және пайдаланылған сазды бұрғылау ерітінділері мен шламдарын жою. Зерттеу нәтижелері мұнайхимиялық және мұнай өндіру салаларында сүранысқа ие болады. ЖШС «Атырау мұнай өңдеу заводы», ЖШС «Павлодар мұнайхимиялық заводы», ЖШС «ПетроКазахстанОйлПродактс», АҚ «Өзенмұнайгаз», АҚ «Ембімұнайгаз» зерттеу нәтижелерінің мақсатты тұтынушылары болып табылады.