The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является исследование очагов флавивирусов на территории Казахстана с последующей идентификацией возбудителей, для определения границ ареалов распространения инфекций.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны инфекция аймақтарының шекарасын анықтау үшін кейіннен қоздырғыштарды анықтай отырып, Қазақстан аумағындағы флавивирустардың ошақтарын зерттеу болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью данного исследования является оценка распространенности флавивирусов в Казахстане, установление основных носителей флавивирусов в природе и определение генетического разнообразия вирусов в различных регионах страны для внесения корректировок в стратегию эпидемиологического надзора за болезнями, вызываемыми данными вирусами.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл зерттеудің мақсаты Қазақстандағы флавивирустардың таралуын бағалау, табиғатта флавивирустардың негізгі тасымалдаушыларын анықтау және эпидемиологиялық қадағалау стратегиясына түзетулер енгізу мақсатында еліміздің әртүрлі аймақтарындағы вирустардың генетикалық алуантүрлілігін анықтау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы: Проведение пробоподготовки клещей и органов птиц путем растирания в ступке с добавлением фосфатно-солевого буфера. Выделение РНК проб птиц и клещей набором QIAamp Viral RNA Mini Kit (250) производителя QIAGEN согласно коммерческой инструкции. Постановка ОТ-ПЦР универсальными праймерами для определения неструктурного белка NS5 флавивирусов набором QIAGEN OneStep RT-PCR Kit (100) согласно инструкции производителя. Вирусовыделение положительных проб на культуре клеток Vero проводили путем проведения 2 пассажей с исследованием пассажей в ОТ-ПЦР.

Методы исследования (на казахском) : Әдістері: Фосфатты буферлі физиологиялық ерітінді қосып ерітіндіде ұнтақтау арқылы кенелер мен құстардың мүшелерінен үлгі алу. Коммерциялық нұсқауларға сәйкес QIAGEN фирмасының QIAamp Viral RNA Mini Kit (250) көмегімен құс пен кене үлгілерінен РНҚ оқшаулау. Өндірушінің нұсқауларына сәйкес QIAGEN OneStep RT-PCR жинағы (100) көмегімен флавивирустардың құрылымдық емес NS5 ақуызын анықтау үшін әмбебап праймерлері бар KT-ПТР жүргізу. Vero жасуша дақылында оң үлгілерді вирусты оқшаулау KT-ПТР-да үзінділерді зерттеумен 2 пассажды жүргізу арқылы жүзеге асырылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Были проанализированы 302 образца (264 пробы от 84 диких птиц семейства врановых и 38 пулов клещей) на наличие флавивирусов универсальными праймерами на неструктурный белок NS5. Положительный результат в ОТ-ПЦР показали 17 проб печени и почек птиц. Далее проводилось вирусовыделение на культуре клеток Vero положительных образцов с целью выделения вируса; работы по выделению вирусов все еще продолжаются. В Казахстане комплексный мониторинг за флавивирусами, которые обладают высоким пандемическим потенциалом, практически не проводилась. Все предыдущие исследования ограничивались серологическими или ПЦР исследованиями с последующим секвенированием фрагментов отдельных вирусов на ограниченной территории. Проведение комплексного мониторинга позволит определить эпизоотологическую и эпидемиологическую ситуацию в регионах, выявить новые и потенциальные очаги различных флавивирусных инфекций, выделить новые или измененные виды патогенов и определить территории риска для здоровья человека и животных

Obtained results and novelty (in Kazakh) : NS5 құрылымдық емес ақуызы үшін әмбебап праймерлерді пайдалана отырып, флавивирустардың бар-жоғына 302 үлгі (корвидтер тұқымдасының жабайы құстарынан 264 үлгі және 38 кене бассейні) талданды. Құстардың бауыры мен бүйректерінің 17 сынамасы КТ-ПТР оң нәтиже көрсетті. Одан кейін вирусты оқшаулау үшін Vero жасуша культурасында оң үлгілерді вирусты оқшаулау жүргізілді; Вирусты оқшаулау жұмыстары әлі де жалғасуда. Қазақстанда пандемиялық әлеуеті жоғары флавивирустарға кешенді мониторинг іс жүзінде жүргізілген жоқ. Алдыңғы барлық зерттеулер серологиялық немесе ПТР зерттеулерімен шектелді, содан кейін шектеулі аймақта жеке вирустардың фрагменттерінің реттілігі болды. Кешенді мониторинг жүргізу аймақтардағы эпизоотологиялық және эпидемиологиялық жағдайды анықтауға, әртүрлі флавивирустық инфекциялардың жаңа және ықтимал ошақтарын анықтауға, патогендердің жаңа немесе өзгерген түрлерін анықтауға және адам мен жануарлардың денсаулығына қауіп төндіретін аймақтарды анықтауға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате полевых экспедиций в августе-сентябре было получено следующее количество проб: Птицы: Костанайская область - 52 пробы, Акмолинская область - 31 проба, Жамбылская область - 181 проба. Клещи: Атырауская область - 5 пулов, Актюбинская область - 3 пула, Костанайская область - 3 пула, Семипалатинская область - 3 пула, Западно-Казахстанская область - 3 пула, Жамбылская область - 8 пулов, Алматинская область - 7 пулов, Жетисуская область - 6 пулов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Тамыз-қыркүйек далалық экспедициялардың нәтижесінде келесі үлгілер саны алынды: Құстар: Қостанай облысы – 52 сынама, Ақмола облысы – 31 сынама, Жамбыл облысы – 181 сынама. Кенелер: Атырау облысында – 5 пул, Ақтөбе облысында – 3 пул, Қостанай облысында – 3 пул, Семей облысында – 3 пул, Батыс Қазақстан облысында – 3 пул, Жамбыл облысында – 8 пул, Алматы облысында – 7 пул, Жетісу облысында – 6 пул.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Из 264 проб от 84 птиц, отобранных в августе-сентябре, положительными оказались 17 проб, что составило 6,5%. Также на флавивирус были исследованы, ранее собранные 50 проб летучих мышей, 9 проб из Жамбылской области, 17 проб из Актюбинской области, 24 пробы из Западно-Казахстанской области. Образцы РНК флавивирусов в пробах летучих мышей обнаружены не были. Были исследованы 126 проб, собранные в 2022-2023 годах в Жамбылской и Алматинской областях на наличие вируса лихорадки Западного Нила. В результате проведенных исследований в биологических образцах от трех птиц был обнаружен РНК вируса ЛЗН. Положительно на ЛЗН реагировали образцы от вороны (Corvus corone), галки (Corvus monedula) и перепелятника (Accipiter nisus). ПЦР положительные образцы от вороны и галки был собраны в Кордайском районе Жамбылской области, а образец от перепелятника в Жамбылском районе Алматинской области.

Efficiency (in Kazakh) : Тамыз-қыркүйек айларында алынған 84 құстан алынған 264 сынамасының 17 сынамасы оң нәтиже беріп, 6,5% құрады. Сондай-ақ, бұрын жиналған жарқанаттардың 50 сынамасы флавивирусқа, Жамбыл облысынан 9 сынама, Ақтөбе облысынан 17, Батыс Қазақстан облысынан 24 сынама тексерілді. Жарғанат үлгілерінде флавивирустың РНҚ үлгілері анықталмады. 2022-2023 жылдары Жамбыл және Алматы облыстарында жиналған 126 сынама Батыс Ніл безгегі вирусының бар-жоғына зерттелді. Зерттеулер нәтижесінде үш құстың биологиялық үлгілерінен БНБ вирусының РНҚ-сы анықталды. Қарғадан (Corvus corone), аққұтаннан (Corvus monedula) және торғайдан (Accipiter nisus) алынған үлгілер БНБ-ға оң әсер етті. Жамбыл облысының Қордай ауданында қарға мен қарғадан ПТР оң сынамалары, Алматы облысының Жамбыл ауданында торғайдан сынама алынды.

Field of application (in Russian) : В результате реализации проекта будут получены данные по распространенности и степени опасности флавивирусов. На основе полученных данных будут даны рекомендации в уполномоченные органы Республики Казахстан по проведению мониторинга в неблагополучных регионах. Данные исследований будут способствовать улучшению эпидемиологической и эпизоотической ситуации в стране, улучшению здоровья населения, животных и птиц страны.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижесінде флавивирустардың таралуы мен ауырлығы туралы деректер алынады. Алынған деректер негізінде Қазақстан Республикасының уәкілетті органдарына қолайсыз аймақтарда мониторинг жүргізу бойынша ұсыныстар беріледі. Зерттеу деректері елдегі эпидемиологиялық және эпизоотиялық жағдайды жақсартуға, ел тұрғындарының, жануарлары мен құстарының денсаулығын жақсартуға көмектеседі.