The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования - это совокупность взаимосвязанных предметов и явлений, которые изучаются в рамках конкретного научного исследования. В данном случае объектом исследования являются алгоритмы управления и обработки данных датчиков и сканеров военным роботом разведчиком.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – белгілі бір ғылыми зерттеу шеңберінде зерттелетін өзара байланысты объектілер мен құбылыстардың жиынтығы. Бұл жағдайда зерттеу объектісі әскери барлау роботымен сенсорлар мен сканерлерден алынған деректерді басқару және өңдеу алгоритмдері болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Разработка криптозащищенного многофункционального мобильного робота разведчика с интеллектуальной системой управления. Универсальный интерфейс подключения внешних устройств позволит использовать для мониторинга заминированных полей или заражённых территорий, так в гражданской области: сельское хозяйство, медицина или условия чрезвычайных ситуаций

Aim of work (in Kazakh) : The purpose of the study: the development of a cryptographically secure multifunctional mobile scout robot with an intelligent control system. The universal interface for connecting external devices will allow you to use it for monitoring mined fields or infected territories, so in the civilian field: agriculture, medicine or emergency situations

Методы исследования (на русском) : Основными методами научного исследования являются методы математического и компьютерного моделирования. Выполненные теоретические исследования и практические расчеты будут базироваться на использовании теории навигационных систем, микроэлектроники и вычислительной техники, автоматического управления управления, теории интеллектуальных систем, а также методах программирования и компьютерного моделирования. Достоверность полученных теоретических и практических результатов будет подтверждаться результатами компьютерного эксперимента и результатами опытно-полевых испытаний Математическое и компьютерное моделирование. Данный этап является основой научного исследования. Основой исследования являются разработки математических моделей систем с искусственным интеллектом. Для синтеза и моделирования будут использованы специализированные приложения. Физический эксперимент. В рамках проекта будет создан опытный образец системы на базе интеллектуальной мобильной платформы. С целью изучения эффективности будут проведены экспериментальные испытания опытного образца. Поскольку предложенные алгоритмы и разработки не имеют в настоящее время аналогов в РК и мировой практике, тестирование опытного образца будет одним из важнейших этапов данного проекта, оценкой эффективности научного подхода, верности созданных математических моделей и устойчивости программно-аппаратных решений.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеудің негізгі әдістері Математикалық және компьютерлік модельдеу әдістері болып табылады. Орындалған теориялық зерттеулер мен практикалық есептеулер навигациялық жүйелер теориясын, микроэлектроника мен есептеу техникасын, басқаруды автоматты басқаруды, интеллектуалды жүйелер теориясын және бағдарламалау мен компьютерлік модельдеу әдістерін қолдануға негізделеді. Алынған теориялық және практикалық нәтижелердің дұрыстығы компьютерлік эксперименттің нәтижелерімен және тәжірибелік-далалық сынақтардың нәтижелерімен расталатын болады Математикалық және компьютерлік модельдеу. Бұл кезең ғылыми зерттеудің негізі болып табылады. Зерттеудің негізі жасанды интеллект жүйелерінің математикалық модельдерін жасау болып табылады. Синтездеу және модельдеу үшін арнайы қосымшалар қолданылады. Физикалық эксперимент. Жоба аясында интеллектуалды мобильді платформа негізінде прототиптік жүйе құрылады. Тиімділігін зерттеу мақсатында тәжірибелік үлгінің тәжірибелік сынақтары жүргізіледі. Ұсынылған алгоритмдер мен әзірлемелердің қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында және әлемдік тәжірибеде баламасы болмағандықтан, тәжірибелік үлгіні тестілеу осы жобаның маңызды кезеңдерінің бірі болады, ғылыми тәсілдің тиімділігін, жасалған математикалық модельдердің дәлдігін және бағдарламалық және аппараттық шешімдердің тұрақтылығы.

Obtained results and novelty (in Russian) : Научно-практической новизной является прежде всего интеллектуальная система управления и обработки информации. Экспериментальная модель робота разведчика, выполняющего широкий спектр разведывательных задач может работать как ручном, полуавтоматическом, так и полностью в автономном режиме без непосредственного участия человека, используя уникальные алгоритмы управления и обработки данных

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғылыми-тәжірибелік жаңалық – бұл, ең алдымен, интеллектуалды басқару және ақпаратты өңдеу жүйесі. Барлау тапсырмаларының кең ауқымын орындайтын барлау роботының тәжірибелік үлгісі басқарудың және деректерді өңдеудің бірегей алгоритмдерін қолдана отырып, адамның тікелей араласуынсыз қолмен, жартылай автоматты немесе толық автономды түрде жұмыс істей алады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Функциональные возможности предлагаемой экспериментальной модели робота разведчика для мониторинга воздушной среды на предмет химического и радиационного заражения — это обнаружение и измерение концентраций газов и уровня радиации с выдачей цифровой карты заражения местности. Робот разведчик может быть укомплектован с возможностью сменной установки электрохимических и оптических сенсоров NO, H2S, Cl2, NH3, ETO, PH3, SO2, CH4, CO, CO2, CH2O, ЛОС. Программно защищённый криптографически канал приёма-передачи обеспечит роботу-разведчику конфиденциальность и защиту данных. Также в мобильном боевом роботе будет реализован и аппаратный режим защиты информации во внештатной ситуации, это режим полного самоуничтожения данных и программного обеспечения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ауа ортасының химиялық және радиациялық ластануын бақылауға арналған барлау роботының ұсынылып отырған тәжірибелік моделінің функционалдығы аймақтың ластануының цифрлық картасын беру арқылы газ концентрациясы мен радиация деңгейін анықтау және өлшеу болып табылады. Барлау роботы NO, H2S, Cl2, NH3, ETO, PH3, SO2, CH4, CO, CO2, CH2O, VOC электрохимиялық және оптикалық датчиктердің ауыстырылатын орнату мүмкіндігімен жабдықталуы мүмкін. Бағдарламалық қамтамасыз етумен криптографиялық қорғалған қабылдау және беру арнасы барлау роботын құпиялылық пен деректерді қорғауды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ, мобильді жауынгерлік робот төтенше жағдайда ақпаратты қорғаудың аппараттық режимін енгізеді, бұл деректер мен бағдарламалық қамтамасыз етуді толығымен өздігінен жою режимі.

Level of implementation (in Russian) : планируется использование в учебном процессе и научно-исследовательских работах в области робототехники

Level of implementation (in Kazakh) : оқу үдерісінде және робототехника саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстарында қолдану жоспарлануда

Efficiency (in Russian) : Эффективность модели робота разведчика для задач разведки и мониторинга определяется его способностью достигать поставленных целей. В данном исследовании это обеспечивается: - обеспечение автономности навигации робота; - обеспечение надежности управления роботом за счет криптографической защиты данных; - обеспечение высокой эффективности сбора и обработки информации, получаемой от датчиков и сканеров.

Efficiency (in Kazakh) : Барлау және бақылау тапсырмаларын орындау үшін барлаушы робот моделінің тиімділігі оның алға қойған мақсаттарына жету қабілетімен анықталады. Бұл зерттеу мыналарды қамтамасыз етеді: - робот навигациясының автономиясын қамтамасыз ету; - деректерді криптографиялық қорғау есебінен роботты басқарудың сенімділігін қамтамасыз ету; - сенсорлар мен сканерлерден алынған ақпаратты жинау мен өңдеудің жоғары тиімділігін қамтамасыз ету.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты могут найти широкое применение в системах обеспечения разведки, мониторинга и обеспечения безопасности как автономного так и гражданского назначения. Применение результатов научного исследования обеспечит также повышение казахстанского содержания на рынке IT-технологий. Результаты научного исследования будут внедрены в учебный процесс в виде электронных учебных материалов, учебно-методических пособий и элективных курсы по интеллектуальных системам управления. Целевыми потребителями результатов исследования будут научно-исследовательские лаборатории вузов РК и предприятия-производители промышленной техники.

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер автономды және азаматтық мақсаттар үшін барлау, бақылау және қауіпсіздік жүйелерінде кеңінен қолданылады. Ғылыми зерттеулердің нәтижелерін қолдану IT-технологиялар нарығында қазақстандық қамтуды арттыруды да қамтамасыз етеді. Ғылыми зерттеулердің нәтижелері электронды оқу материалдары, оқу-әдістемелік кешендер және интеллектуалды басқару жүйесі бойынша элективті курстар түрінде оқу үдерісіне енгізіледі. Зерттеу нәтижелерінің мақсатты тұтынушылары Қазақстан Республикасындағы жоғары оқу орындарының ғылыми-зерттеу зертханалары және өнеркәсіптік жабдықтарды шығаратын кәсіпорындар болады.