The object of research, development or design (in Russian) : Микроорганизмы родов Sphingomonas sp., Agromobacterium sp., Xanthomonas sp., Mucliloginibacter sp. и Rhizobium sp.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Sphingomonas sp., Agromobacterium sp., Xanthomonas sp., Mucliloginibacter sp. және Rhizobium sp.тұыстарының микроорганизмдері.

Aim of work (in Russian) : Получение многофункциональных гелланоподобных биополимеров, характеристика их основных физико-химических и биологических свойств, а также оценка перспектив использования биополимеров в процессах добычи нефти и биоремедиации нефтезагрязненных экосистем.

Aim of work (in Kazakh) : Көпфункционалды геллан тәрізді биополимерлерді алу, олардың негізгі физико-химиялық және биологиялық қасиеттерінің сипаттамасын анықтау, сондай-ақ мұнай өндіру және мұнаймен ластанған экожүйелерді биоремедиациялау процестерінде биополимерлерді пайдалану перспективтілігін бағалау.

Методы исследования (на русском) : Измерение динамической вязкости 1% растворов ЭПС проведено при помощи ротационного вискозиметра. Синтез ЭПС оценен по значению вязкости культуральной жидкости. Количество ЭПС определено гравиметрическим методом.Лабораторные исследования по идентификации целевых продуктов ЭПС проведены с помощью ИК-Фурье и ЯМР спектроскопии. Условия культивирования перспективных штаммов оценены: подбором состава питательных сред; оптимизацией условий при наращивании биомассы.

Методы исследования (на казахском) : 1% ЭПС ерітінділерінің динамикалық тұтқырлығы айналмалы вискозиметрмен өлшенді. EPS синтезі культура сұйықтығының тұтқырлығымен бағаланды. EPS мөлшері гравиметриялық әдіспен анықталды, Мақсатты EPS өнімдерін анықтау үшін зертханалық зерттеулер FTIR және ЯМР спектроскопиясы арқылы жүргізілді. Перспективті штамдардың өсіру жағдайлары бағаланды: қоректік орталардың құрамын таңдау; биомассаны арттыру үшін жағдайларды оңтайландыру.

Obtained results and novelty (in Russian) : Определена кинематическая и динамическая вязкость культуральной жидкости у 46 слизеобразующих микроорганизмов. Максимальные значения кинематической вязкости (выше 25 мм2/сек) наблюдалось у тех же 46 штаммов на 5 сутки инкубации. Активными продуцентами ЭПС являются 3 изолята, обладающие высокой динамической вязкостью и индексом эмульгирования культуральной жидкости. Идентифицированы целевые продукты ЭПС. Получены инфракрасные спектры с помощью спектрометра в диапазоне сканирования 650-4000 см–1. Спектры имели следующие полосы поглощения: в области 3000–2800 см–1 наблюдали полосы поглощения валентных колебаний C–C-связей; ассиметричные валентные колебания C–O–C-связей проявлялись в области 1150–1000 см–16; валентные колебания карбонильных групп карбоксила имели интенсивную полосу 1600–1720 см–1. Определена биоэмульгирующая активность методом встряхивания исследуемого образца с расчётом индекса эмульгации. Отобраны перспективные продуценты с эмульгирующими свойствами, проявляющие снижение ПН на 20-30 мН/м. Определены показатели гидрофобности клеток методом Розенберга как фактор, определяющий поверхностно-активные вещества с эмульгирующими свойствами. Оптимальной питательной средой для выращивания бактерий, продуцирующих гелланоподобные и другие экзополисахариды выбрана мелассная среда. Проведена идентификация бактерий, молекулярно генетическими методами. Отобрано 2 штамма, продуцирующие экзополисахариды с гелланоподобными свойствами и обладающие эмульгирующей активностью.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Шырыш түзетін 46 микроорганизмдердің культуралық сұйықтығының кинематикалық және динамикалық тұтқырлығы анықталды. Кинематикалық тұтқырлықтың ең жоғары мәндері (25 мм2/сек жоғары) 5-ші тәулікте 46 штаммда байқалды. EPS белсенді продуценттері динамикалық тұтқырлығы мен культуралық сұйықтықтың эмульгация индексі жоғары 3 изолят болды. Мақсатты EPS өнімдері анықталды. Инфрақызыл спектрлер спектрометр көмегімен 650-4000 см–1 сканерлеу диапазонында алынды. Спектрлерде келесі жұтылу жолақтары болды: С–С байланыстарының созылу тербелістерінің жұтылу жолақтары 3000–2800 см–1 аймағында байқалды; C–O–C байланыстарының асимметриялық созылу тербелісі 1150–1000 см–16 аймағында пайда болды; карбоксилдің карбонил топтарының созылу тербелістері 1600–1720 см–1-де қарқынды жолаққа ие болды. Биоэмульгациялау белсенділігі сынақ үлгісін шайқау және эмульгация индексін есептеу арқылы анықталды. БК-ның 20-30 мН/м төмендеуін көрсететін эмульгирлеуші қасиеттері бар перспективалы продуценттер таңдалды. Клетканың гидрофобтық көрсеткіштері эмульгаторлық қасиеті бар беттік белсенді заттарды анықтайтын фактор ретінде Розенберг әдісімен анықталды.Меласса ортасы геллан тәрізді және басқа экзополисахаридтерді түзетін бактерияларды өсіру үшін оңтайлы қоректік орта ретінде таңдалды. Бактериялар молекулалық-генетикалық әдістер арқылы анықталды. Геллан тәрізді қасиеттері бар экзополисахаридтер түзетін және эмульгациялау белсенділігі бар екі штамм іріктелді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создана коллекция слизеобразующих бактерий родов: Sphingomonas sp., Agromobacterium sp., Xanthomonas sp., Mucliloginibacter sp. и Rhizobium sp.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Шырыш түзетін бактериялардың коллекциясы жасалды: Sphingomonas sp., Agromobacterium sp., Xanthomonas sp., Mucliloginibacter sp. және Rhizobium sp.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : План работы полностью выполнен.

Efficiency (in Kazakh) : Жұмыс жоспары толығымен орындалды.

Field of application (in Russian) : Будут продолжены исследования по разработке технологии получения в опытно-промышленных условиях гелланоподобных экзополисахаридов, и технология их использования в месторождениях нефти Казахстана с трудноизвлекаемыми запасами,

Field of application (in Kazakh) : Тәжірибелік жағдайларда геллан тәрізді экзополисахаридтерді алу технологиясы бойынша зерттеулер жалғастырылады және оларды қиын қорлары бар Қазақстанның мұнай кен орындарында пайдалану. технологиясы қолданылады.