The object of research, development or design (in Russian) : Пробы окружающей среды территории бывшего химического завода Павлодар

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бұрынғы Павлодар химиялық зауыты аумағының қоршаған ортасының сынамалары

Aim of work (in Russian) : Определение форм нахождения ртути в компонентах окружающей среды вблизи химического завода (Павлодар) для оценки ее подвижности/биодоступности и выбора эффективной стратегии ремедиации.

Aim of work (in Kazakh) : Сынаптың қозғалғыштығын/биожетімділігін бағалау және тиімді ремедиация стратегиясын таңдау үшін химиялық зауыттың (Павлодар) жанында қоршаған орта компоненттерінде сынаптың болу формаларын анықтау.

Методы исследования (на русском) : Определение содержание метилртути с использованием дериватизации тетрафенилборатом при помощи твердофазной микроэкстракции (SPME) методом газовой хроматографией с масс-спектрометрией/ионная ловушка (ГХ МС), Метод селективного выщелачивания, Метод термодесорбции, XRD, XPS, SEM и термический анализ.

Методы исследования (на казахском) : Масс-спектрометриямен газ хроматографиясы әдісімен (GC MS) қатты фазалы микроэкстракция (SPME) арқылы тетрафенилборат туындыларын қолдана отырып метилсынапты анықтау, селективті шаймалау әдісі, термиялық десорбция әдісі, XRD, XPS, SEM және термиялық талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Было определено содержание ртути в пробах воды, почвы и донных отложений методом ICP-MS. Высокое содержание ртути (СHg=1,22 мкг/л) было выявлено в образцах воды из колодца 84-02. Было установлено, что при механической обработке яичной скорлупы основными факторами для фазовой трансформации кальцита в арагонит являются скорость вращения (41%) и время обработки (30%). Оптимальные условия для получения яичной скорлупы с максимальным содержанием арагонита (64,8%) - время обработки 1 час, масса образца 1 г, скорость вращения 700 об/мин, а также для образца с большим значением площади поверхности (Sbet=34,9 м2/г) - время обработки 2 часа, масса образца 3 г, скорость вращения 700 об/мин. Было установлено, что оптимальная среда раствора для адсорбции ионов ртути (Hg2+) яичной скорлупой - рН=6. Были определены оптимальное соотношение массы адсорбента (0,5 г/л) и концентрации раствора (50 мг/л) для проведения экспериментов по адсорбции ртути в яичную скорлупу. По предварительным данным, сырая яичная скорлупа может адсорбировать около 90% ионов ртути. В настоящем проекте уделено внимание химической ремедиации почв и донных отложений территории бывшего Павлодаского химического завода, который работал с 1975 по 1993 годы и производил каустическую соду, используя при электролизе ртутные катоды

Obtained results and novelty (in Kazakh) : ICP-MS әдісімен су, топырақ және шөгінді сынамаларындағы сынаптың мөлшері анықталды. Сынаптың жоғары мөлшері (СHg =1,22 мкг/л) 84-02 ұңғымадан алынған су үлгілерінде анықталды. Жұмыртқа қабығын өңдеу кезінде кальциттің арагонитке фазалық түрлендірудің негізгі факторлары айналу жылдамдығы (41%) және өңдеу уақыты (30%) екені анықталды. Арагониттің максималды мөлшері (64,8%) бар жұмыртқа қабығын алудың оңтайлы шарттары - өңдеу уақыты 1 сағат, үлгінің массасы 1 г, айналу жылдамдығы 700 айн / мин, сонымен қатар беттік ауданның үлкен мәні (Sbet=34,9 м2/г) бар үлгі үшін - өңдеу уақыты 2 сағат, үлгінің массасы 3 г, айналу жылдамдығы 700 айн/мин. Сынап иондарының (Hg2+) жұмыртқа қабығымен адсорбциясы үшін оңтайлы ерітінді ортасы рН=6 болатындығы анықталды. Сынапты жұмыртқа қабығына адсорбциялау эксперименттерін жүргізу үшін адсорбент массасының (0,5 г/л) және ерітінді концентрациясының (50 мг/л) оңтайлы қатынасы анықталды. Алдын ала мәліметтер бойынша, активтендірілмеген жұмыртқа қабығы сынап иондарының шамамен 90% -ын адсорбциялай алады.Бұл жоба 1975 жылдан 1993 жылға дейін жұмыс істеген және электролиз кезінде сынап катодтарын қолдана отырып, каустикалық сода өндірген бұрынғы Павлодар химия зауытының аумағындағы топырақ пен түбіндегі шөгінділерді химиялық ремедиациялауға назар аударды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные сведения позволят определить характер загрязнения окружающей среды завода Павлодар и миграции в различных цепочках в этом районе, а также позволят лучше прогнозировать потенциальные пути воздействия.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Алынған мәліметтер Павлодар зауытының қоршаған ортасының ластану сипатын және осы аудандағы әртүрлі тізбектердегі көші-қонды анықтауға мүмкіндік береді, сондай-ақ әсер етудің ықтимал жолдарын жақсы болжауға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : На данном этапе реализации проекта внедрения отсутствуют

Level of implementation (in Kazakh) : Жобаны іске асырудың осы кезеңінде енгізулер жоқ

Efficiency (in Russian) : Современным методами исследования достигнуты все запланированные цели и задачи определенные на год реализации проекта.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеудің заманауи әдістерімен жобаны іске асыру жылына белгіленген барлық жоспарланған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізілді.

Field of application (in Russian) : Экология

Field of application (in Kazakh) : Экология