The object of research, development or design (in Russian) : Трутневый гомогенат, племенные быки-производители. Влияние гомогената на воспроизводительные качества племенных быков-производителей крупного рогатого скота молочных и мясных пород в условиях АО «Асыл Түлік

The object of research, development or design (in Kazakh) : Трутендік гомогенат, асыл тұқымды өндіруші бұқалар. «Асыл түлік» АҚ жағдайында сүтті және етті бағыттағы ірі қара малын өндіретін асыл тұқымды бұқалардың ұрпақты болу сапасына гомогенатының әсері.

Aim of work (in Russian) : Изучение и определение влияние трутневого гомогената при использований в качестве кормовой биодобавки в рационы кормления и стимулятора улучшения количественных и качественных показателей спермы и на воспроизводительную способность быков-производителей в условиях Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан жағдайында өндіруші бұқалардың көбею қабілетіне және сперматозоидтардың сандық және сапалық көрсеткіштерін жақсарту стимуляторы ретінде пайдалану кезінде, азықтандыру рационына аталық гомогенаттың биоқосымша жемдік ретінде әсерін зерттеу және анықтау.

Методы исследования (на русском) : Образцы кормов для химического анализа были отобраны согласно ГОСТу 27262-87 «Корма растительного происхождения. Методы отбора проб». Химический состав кормов определялся на анализаторе NIRS DS 2500. Анализ и сравнение питательных составов рационов кормления быков-производителей проводился на основе «Нормы и рационы кормления сельскозяйственных животных» [2003] и «Нормы потребности молочного скота и свиней в питательных веществах» [2018]. Также, при реализации проекта применялись общепринятые зоотехнические и статистические методы исследований.

Методы исследования (на казахском) : Химиялық талдау жасау үшін азық үлгілері ГОСТ 27262-87 «Өсімдік тектес жем. Іріктеу әдістері» сәйкес жүргізілді. Жемшөптің химиялық құрамы NIRS DS 2500 анализаторының көмегімен анықталды. «Ауыл шаруашылығы жануарларын азықтандырудың нормалары мен рациондары» [2003] және «Сүтті ірі қара мен шошқалардың азықтық қажеттілігі нормалары» [2018] негізінде асыл тұқымды бұқаларға арналған азық рациондарының азықтық құрамдарын талдау және салыстыру жүргізілді. Сондай-ақ жобаны жүзеге асыру барысында жалпы қабылданған зоотехникалық және статистикалық зерттеу әдістері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены разные способы стабилизации, консервации и сохранений качества полученного трутневого гомогената. Впервые в республике Казахстан на основе полученных данных и собранных материалов разработана технология получения трутневого гомогената для дальнейшего производства гранулированных биологических активных кормовых добавок в виде капсул. Проведен отбор образцов кормов из рационов быков-производителей. Проведен химический анализ и определен питательный состав кормов с учетом незаменимых аминокислот. Проведенные анализы показали, что рационы быков-производителей 4-х пород (герефордская, казахская белоголовая, аулиекольская и симментальская) включены сено житняковое, сено разнотравное, зерно ячменя и овса, из корнеплодов морковь, яйца, сахара и соли. По показателям химического анализа компонентов рационов установлено, что переваримый протеин, обменная энергия, сырая клетчатка и сухое вещество превышают установленные нормы на 6,5%, 15,1%, 18,2% и 21,5% соответственно. По результатам анализа выявлено, что по содержанию в кормах незаменимых аминокислот наблюдается некоторый дефицит. В среднем лизин на 10%, треонин на 9%, триптофан на 14%. По содержанию метионина наблюдается превышение нормы потребности в среднем на 20%. Таким образом, основные показатели питательных веществ рациона кормления соответствует допустимым нормам потребности, последующем восполнением незаменимых аминокислот.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алынған гомогенатының сапасын тұрақтандыру, сақтау және сақтау үшін әртүрлі әдістері зерттелді. Алынған деректер мен жиналған материалдар негізінде Қазақстан Республикасында алғаш рет трутендік гомогенатты алу, оны одан әрі түйіршіктелген биологиялық белсенді ретінде капсула түріндегі жемшөп қоспаларына қолдану үшін өндіру технологиясы әзірленді. Асыл тұқымды бұқалардың рационынан жемшөп үлгілері алынды. Жемшөпке химиялық талдау жүргізіліп, алмастырылмайтын аминқышқылдарының мөлшерінің көрсеткіштері мен жемшөптің азықтық құрамы анықталды. Талдау көрсеткендей, 4 тұқымды асыл тұқымды бұқалардың (герефорд, қазақтың ақбас тұқымы, әулиекөл және симментал) рационы бидай тұқымдас шөп, әр түрлі шөп құрамасы, арпа және сұлы дәні, тамыржемістер қаратына кіретін сәбіз жұмыртқа, қант және тұздан тұрады. Рациондағы азық компоненттерінің химиялық талдауы нәтижесінде қорытылатын ақуыз, зат алмасу энергиясы, шикі талшық (клетчатка) және құрғақ зат бойынша көрсеткіштер бекітілген нормативтерден сәйкесінше 6,5%-ға, 15,1%-ға, 18,2%-ға және 21,5%-ға жоғары екені анықталды. Жүргізілген талдау нәтижелері бойынша жемшөп құрамындағы алмастырылмайтын аминқышқылдарының аздап жетіспейтіндігі анықталды. Орташа алғанда лизин 10%-ға, треонин 9%-ға, триптофан 14%-ға. Метионин мөлшері қажеттіліктен орта есеппен 20%-ға асады. Осылайша, азықтандыру рационының негізгі азықтық көрсеткіштері қолайлы талаптарға сәйкес келеді, ары қарай маңызды аминқышқылдарын толықтыру қажет етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На первом этапе исследований разработаны технология производства трутневых личинки, технология получения адсорбированного продукта из трутневого гомогената. Подготовлена технология приготовления гранулированных биологических активных кормовых добавок из трутневого гомогената. Определены наличие незаменимых аминокислот и их количества в рационах кормления быков-производителей молочных и мясных пород. В используемых рационах установлены дефицит в питательных веществах. Использование трутневого гомогената способствует улучшению качественного состава рационов кормления и положительно влияет на качество спермопродукции. При этом повысится окупаемость за счет улучшения и увеличение выхода продукции. Восстановление дефицита питательных веществ в рационах кормления влияет на эффективность использования гомогената

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеудің бірінші кезеңінде аралардың дернәсілдерін өндіру технологиясы және гомогенаттан адсорбцияланған өнім алу технологиясы әзірленді. Гомогенаттан түйіршікті биологиялық белсенді жемшөп қоспаларын дайындау технологиясы дайындалды. Сүтті және етті бағыттағы асыл тұқымды бұқалардың азықтандыру рационында алмастырылмайтын аминқышқылдарының болуы және олардың мөлшері анықталды. Қолданылатын рационында қоректік заттардың жетіспеушілігі анықталды. Гомогенатты қолдану азықтандыру рационының сапалық құрамын жақсартуға көмектеседі және сперматозоидтар сапасына оң әсер етеді. Бұл ретте өнім шығымдылығы азайып, сапасы мен көлемі артуы есебінен табыстылық артады. Рациондағы қоректік заттардың жетіспеушілігін қалпына келтіру гомогенатты қолданудың тиімділігіне әсер етеді

Level of implementation (in Russian) : В текущем году, согласно корректированному календарному плану разработана технология получения трутневого гомогената для дальнейщего их гранулирования и использования в качестве биодабавки в кормлении быков-производителей. По результатом химического анализа кормов даны конкретные предложении по корректировке рациона кормления быков-производителей АО «РЦПЖ «Асыл Түлік»

Level of implementation (in Kazakh) : Ағымдағы жылы түзетілген күнтізбелік жоспарға сәйкес асыл тұқымды бұқаларды азықтандыруда биоқоспа ретінде пайдалану үшін гомогенатты өндіру және оларды одан әрі түйіршіктеу технологиясы әзірленді. Жемшөпке жасалған химиялық талдау нәтижелері бойынша «Асыл түлік» АМШРО» АҚ бұқаларының азықтандыру рационын түзету бойынша нақты ұсыныстар берілді.

Efficiency (in Russian) : Предварительный анализ и расчёты показали, что добавления гомогената в рационы кормления быков-производителей мясных и молочных пород крупного рогатого скота позволит улучшить качества спермопродукции и увеличит обьем спермодоз более чем на 10-15 процентов, что способствует снижению импорт зависимости молочного и мясного скотоводства Республики Казахстан

Efficiency (in Kazakh) : Алдын ала жүргізілген талдаулар мен есептеулер етті және сүтті ірі қара мал тұқымдарының азықтандыру рационына гомогенатты қосу ұрық өндірісінің сапасын жақсартуға және сперматозоидтар мөлшерін 10-15 пайыздан астам арттыруға мүмкіндік беретінін көрсетті, бұл Қазақстан Республикасының сүтті және етті мал шаруашылығы салаларын импортқа тәуелділігін азайтуға көмектеседі.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственная отрасль (племенное молочное и мясное скотоводство).

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы саласы (асыл тұқымды сүтті және етті мал шаруашылығы).