The object of research, development or design (in Russian) : Западный регион Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның батыс аймағы

Aim of work (in Russian) : Выявление условий и факторов процесса деградации земель Западно-Казахстанского региона и разработка геоинформационной системы (ГИС) мониторинга засухи и эрозии почв на основе космических съемок и многолетних метеорологических данных в целях устойчивого землепользования.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстанның Батыс аймағындағы жердің тозу процесінің жағдайлары мен факторларын анықтау және жерді тұрақты пайдалану үшін спутниктік түсірілімдер мен ұзақ мерзімді метеорологиялық мәліметтер негізінде құрғақшылық пен топырақ эрозиясын бақылаудың географиялық ақпараттық жүйесін (ГАЖ) әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В целях выполнения задач исследования наряду с традиционными картографическими, полевыми, лабораторными методами применены современные методы исследования (аэрокосмический, статистический анализ, ГИС технологий). При региональном анализе объекта исследования и для выяснения динамики изменения климатической ситуации во времени и пространстве использованы методы географического и метеорологического анализа. Исследованы процессы формирования рельефа и их деградации, с использованием сконструированных моделей на базе ГИС технологий. Для создания геоинформационной базы данных с атрибутивными данными и для обработки интерпретации данных ДЗЗ использованы прикладные программы, как QGIS, ArcGIS, Supermap, SNAP, ENVI

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу міндеттерін орындау үшін дәстүрлі картографиялық, далалық және зертханалық әдістермен қатар заманауи зерттеу әдістері (аэроғарыштық, статистикалық талдау, ГАЖ технологиялары) қолданылды. Зерттеу объектісін аймақтық талдауда және уақыт пен кеңістіктегі климаттық жағдайдың өзгеру динамикасын нақтылау үшін географиялық және метеорологиялық талдау әдістері қолданылды. ГАЖ технологиялары негізінде құрастырылған модельдер арқылы рельефтің қалыптасу процестері және олардың деградациясы зерттелді. Атрибутивті деректері бар геоақпараттық дерекқорды құру және қашықтықтан зондтау деректерінің интерпретациясын өңдеу үшін QGIS, ArcGIS, Supermap, SNAP, ENVI сияқты қолданбалы бағдарламалар пайдаланылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - рассчитаны индексы NDVI, NDWI, NDDI и фактор С; - вычислены направления потока, накопления потока, длины уклона и коэффициент LS; - рассчитан фактор K для определения эродируемости почвы; - рассчитаны анализ тенденции осадков, R-фактор; - определены скорости эрозия почвы на исследуемой территории и составлена карта скорости эрозии; - изучены временные и пространственные характеристики засухи и эрозии почвы в засушливый сезон; - проведены морфологические описания, отбор образцов с заложением разрезов и анализ проб почв для определения их физико-химических свойств. Новизна. Большая часть территории Казахстана располагается в засушливой зоне и процессам опустынивания и деградации земель подвержено в разной степени около 76 % территории. Данные об ухудшении качественного состояния земель сельскохозяйственного использования требуют тщательного анализа. Определение границ и тенденции развития деградированных агроландшафтов, разработка путей их предотвращения и восстановления продуктивности земель является актуальным. Поэтому, мониторинг и оценка рисков климатических бедствий (засухи и эрозии) и их воздействия на сельское хозяйство является важнейшей составной частью в исследовании аридной зоны Казахстана.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - NDVI, NDWI, NDDI индекстері және С факторы есептелінді; - ағын бағыттары, ағынның жинақталуы, еңіс ұзындықтары және LS коэффициенті есептелінді; - топырақ эрозиясын анықтау үшін K факторы есептелді; - жауын-шашын тренді - R-фактор есептелінді; - зерттелетін аумақтағы топырақ эрозиясының қарқыны анықталып, эрозия қарқынының картасы жасалынды; - құрғақшылық кезеңіндегі құрғақшылық пен топырақ эрозиясының уақыттық және кеңістіктік сипаттамалары зерттелді; - физикалық-химиялық қасиеттерін анықтау үшін топырақтың морфологиялық сипаттамалары жасалынып, сынама алынды және топырақ үлгілеріне талдау жүргізілді. Жаңалығы. Қазақстан аумағының көп бөлігі құрғақ аймақта орналасқан, ал аумақтың 76% жуығы әртүрлі дәрежеде шөлейттену және деградация үрдістеріне ұшыраған. Ауыл шаруашылығы алқаптарының сапасының нашарлауы мұқият талдауды қажет етеді. Бұзылған ауылшаруашылық ландшафттарының шекаралары мен даму қарқынын анықтау, олардың алдын алу және жер өнімділігін қалпына келтіру жолдарын әзірлеу өзекті болып табылады. Сондықтан, климаттық апаттардың (құрғақшылық пен эрозия) қауіп-қатерін және олардың ауыл шаруашылығына әсерін бақылау және бағалау Қазақстанның құрғақ аймағын зерттеудің маңызды бөлігі болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : С применением данных ДЗЗ и на основе многолетних климатических данных выявлены участки, уязвимые к засухе на региональном уровне для дальнейшего определения рисков климатических бедствий на развитие сельского хозяйства региона

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қашықтан зондтау және ұзақ мерзімді климаттық деректер негізінде аймақтағы ауыл шаруашылығын дамыту үшін климаттық апаттардың тәуекелдерін одан әрі анықтау мақсатында құрғақшылыққа осал аймақтар анықталды

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Социально-экономический эффект заключается в выявление условий и факторов процесса деградации земель Западно-Казахстанского региона и создании основы геоинформационной системы (ГИС) мониторинга засухи и эрозии почвы на основе космических съемок и многолетних метеорологических данных в целях устойчивого землепользования

Efficiency (in Kazakh) : Әлеуметтік-экономикалық нәтижеге жерді тұрақты пайдалану үшін Батыс Қазақстан аймағындағы жердің тозу үрдісінің жағдайлары мен факторларын анықтау және спутниктік түсірілімдер мен ұзақ мерзімді метеорологиялық мәліметтер негізінде құрғақшылық пен топырақ эрозиясын бақылаудың географиялық ақпараттар жүйесінің (ГАЖ) негізін құру жатады

Field of application (in Russian) : Министерство сельского хозяйства РК, местные органы власти, крестьянские хозяйства и НИИ

Field of application (in Kazakh) : ҚР ауыл шаруашылық министрлігі, жергілікті атқарушы органдар, шаруа қожалықтар және ғылыми зерттеу институттары