The object of research, development or design (in Russian) : Овцы пород казахская тонкорунная и етті меринос, доне и дойчемеринофляйшшаф и полученный от них чистопородный и помесный молодняк.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақтың биязы жүнді және етті меринос, доне және дойчемеринофляйшшаф тұқымды қойлары және олардан алынған таза тұқымды және будан төлдер.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – разработка инновационной технологии производства конкурентоспособной продукции тонкорунного овцеводства.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – биязы жүнді қой шаруашылығының бәсекеге қабілетті өнімін өндірудің инновациялық технологиясын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследований: лабораторные, полевые, научно-хозяйственные, зоотехнические, селекционные, биотехнологические. При выполнений научно-исследовательской работы использовались общепринятые в зоотехнии методики исследования, а именно: - рост и развитие молодняка путем учета живой массы подопытных ягнят (абсолютный, среднесуточный и относительный прирост показывающий энергию роста, его напряженность) по общей методике ВИЖа, ВНИИОК, Борисенко Е.Я.; - бонитировка овец проводилась согласно «Инструкции по бонитировке сельскохозяйственных животных и стандарта пород»; - определение физико-механических свойств шерсти согласно методическим указаниям по исследованию шерсти овец ВИЖ; - в период расплодной компании изучены: живая масса ягнят при рождении ягнят, плодовитость и воспроизводительная способность маток разных генотипов по общепринятой методике А.М. Омбаева и М.А.Виноградовой; - Искусственное осеменение овцематок проведено согласно «Инструкции по искусственному осеменению овец»; - полученные материалы обработаны методом вариационной статистики по методике Н.А. Плохинского.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: Зертханалық, ғылыми-өндірістік, зоотехникалық, селекциялық, биотехнологиялық. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындау кезінде зоотехникада жалпы қабылданған зерттеу әдістері қолданылды, атап айтқанда: - ВИЖ, ВНИИОК, Е.Я.Борисенконың жалпы әдістемесі бойынша тәжірибелік қозылардың тірі массасын (өсу энергиясын, оның қарқының көрсететін абсолютті, орташа тәуліктік және салыстырмалы өсімді) есепке алу арқылы жас төлдің өсуі мен дамуы; - қойларды бонитировкалау "Ауыл шаруашылығы малын бонитировкалау жөніндегі нұсқаулыққа және тұқым стандартына" сәйкес жүргізілді; - қой жүннің физикалық-механикалық қасиеттерін зерттеу ВИЖ әдістемелік нұсқауларына сәйкес жүргізілді; - қой төлдеу кезінде келесілер зерттелді: туылған кездегі қозылардың тірі салмағы, А.М. Омбаев пен М. А. Виноградованың жалпы қабылданған әдістемесі бойынша әр түрлі генотипті аналықтардың төлшендігі мен өсімталдық қасиеті; - қойларды қолдан ұрықтандыру "Қойларды қолдан ұрықтандыру жөніндегі нұсқаулыққа"сәйкес жүргізілді; - алынған материалдар Н.А.Плохинский әдістемесі бойынша вариациялық статистика әдісімен өңделді.

Obtained results and novelty (in Russian) : В условиях юго-востока Казахстана впервые проведены работы по скрещиванию местных тонкорунных маток с баранами-производителями ДМФШ и Дн пород, зарубежной селекции. Изучены рост и развития, живая масса и экстерьерные особенности помесных ягнят в сравнительном аспекте с одновозрастными аналогами отечественной породы ЕМ. Живая масса баранов ДМФШ в период подготовки к искусственному осеменению в среднем составила 102,0±4,0 кг, а маток, соответственно, 78,9±1,93 кг. Показатели по баранам-производителям и маткам породы Дн составили 93,2±1,17 кг и 58,33±0,60 кг. Средняя живая масса маток породы Кт колебалась в пределах 55,2±0,4 кг, а у маток Ем в разрезе хозяйств, соответственно, 63,8±0,57-65,6±0,37 кг. Статистическое достоверное превосходство (P≥0,999) по живой массе овцематок зарубежной селекции над отечественными одновозрастными аналогами обусловлены их высокой отселекционированностью.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның оңтүстік-шығысының жағдайында жүргізілген зерттеулер нәтижесінде алғаш рет шетелдік селекциядан өткен ДМФШ и Дн будан қозылары алынып, жергілікті биязы жүнді бір жастағы аналогтармен салыстырмалы аспектіде өсіп-жетілуі, тірі массасы мен сыртқы ерекшеліктері, зерттелді. Биязы жүнді қойлардың жоғары өнімді отарларын құру бойынша отандық және шетелдік селекцияның құнды генотиптері іріктеліп, жұптастыру жүргізілді. Жасанды ұрықтандыруға дайындық кезінде ДМФШ қошқарларының тірі салмағы орта есеппен 102,0±4,0 кг, ал саулықтары, сәйкесінше 78,9±1,93 кг құрады. Дн тұқымының қошқарлары мен саулықтарының көрсеткіштер 93,2±1,17 кг және 58,33±0,60 кг құрады. Жергілікті Кт тұқымы саулықтарының орташа тірі салмағы 55,2±0,4 кг аралығында болды, ал ЕМ саулықтарының салмақтары шаруашылықтар бойынша тиісінше, 63,8±0,57-65,6±0,37 кг-ға сәйкес келді. Шетелдік асыл тұқымды қойлардың тірі салмағы бойынша, отандық тұстастарынан статистикалық сенімді артықшылығы (p≥0,999) олардың жоғары деңгейде сұрыптаудан өткендігімен түсіндіріледі.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Задействованным по проекту хозяйствам к случной компании поступили 1456 голов маток пород Кт и ЕМ. Абсолютные приросты живой массы к отбивке, в возрасте 4 месяца, по группе баранчиков ДМФШ х Ем составили 33,4 и 30,04 кг, Дн х Ем и Ем х Ем, соответственно, 30,5 и 28,3; 28,3 и 25,9 кг. Среднесуточные приросты соответствовали 278,3 и 250,3; 254,1 и 235,8; 235,8 и 215,8 гг. Превосходство помесных баранчиков ДМФШ х Ем над чистопородными в КХ “Мерей” составило 18,02 %, а в КХ “Жанайдар” – 11,6%. Преимущество Дн х Ем над Ем х Ем, соответственно, составило 7,76 и 9,27 %%. По группе ярок также установлено превосходство помесного молодняка над чистопородными в пределах 10,9-16,18 %% по ДМФШ х Ем и в пределах 4,5-10,8 %% по Дн х Ем ягнятам. При этом превосходство помесного молодняка, полученного с использованием генотипов ДМФШ породы над чистопородными статистически достоверно (Р≧0,95).

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба бойынша жұмыс жүргізілген шаруашылықтарда КТ және ЕМ тұқымдарының 1456 бас аналығы ұрықтауға түсті. 4 айында енелерінен бөлінген ДМФШ х Ем еркек қозылардың тірі салмақтарының абсолютті өсімі 33,4 және 30,04 кг, Дн х Ем және Ем х Ем, тиісінше 30,5 және 28,3; 28,3 және 25,9 кг құрады; Орташа тәуліктік өсім 278,3 және 250,3; 254,1 және 235,8; 235,8 және 215,8 сәйкес келді. "Мерей" ШҚ-да ДМФШх Ем будан қозылардың, таза тұқымды тұстастарынан артықшылығы 18,02 %, ал "Жанайдар" ШҚ-да 11,6% құрады. Дн x Ем-ден артықшылығы, тиісінше, 7,76 және 9,27% құрады. Сондай-ақ, ұрғашы қозылар тобы бойынша ДМФШ х Ем будандардың, таза тұқымды тұстастарынан артықшылығы 10,9-16,18%, ал Дн х Ем бойынша 4,5-10,8% шегінде екендігі анықталды. ДМФШ тұқымның генотиптерін қолдана отырып алынған будан қозылардың, таза ұқымды тұстастарынан артықшылығы статистикалық тұрғыдан сенімді деңгейде (Р≧0,95).

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Животноводство - овцеводство.

Field of application (in Kazakh) : Мал шаруашылығы - қой шаруашылығы.