The object of research, development or design (in Russian) : РЗМ-содержащая руда месторождения Кундыбай и отвалы фосфогипса ТОО "Казфосфат"; маточные растворы уранового цикла АО "НАК" КазАтомПром", как перспективный источник получения рения; амальгамные технологии получения чистых Hg, In, Z; прецизионные титановые сплавы; универсальный проточный реактор с оригинальным катализатором для получения биодизельного топлива.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Құрамында СЖМ бар Құндыбай кен орны және "Қазфосфат" ЖШС фосфогипс үйінділері; ренийдің перспективалық көзі ретінде "Қазатомөнеркәсіп" ҰАК" АҚ уран циклінің аналық ерітінділері; таза Hg, In, Zn алудың амальгамдық технологиялары; жоғары дәлдікті титан қорытпалары; биодизель отынын алуға арналған түпнұсқалық катализаторы бар әмбебап ағынды реактор.

Aim of work (in Russian) : Комплексная переработка сырья, полупродуктов и техногенных отходов, содержащих ценные компоненты, методом сверхкритических технологий (СКФТ). Разработка экологически безопасных технологий получения металлов и сплавов специального назначения.

Aim of work (in Kazakh) : Құрамында бағалы компоненттері бар шикізатты, жартылай өнімдерді және техногендік қалдықтарды жоғары критикалық технологиялар (ЖКФТ) әдісімен кешенді қайта өңдеу. Арнаулы мақсаттағы металдар мен қорытпаларды алудың экологиялық қауіпсіз технологияларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : ИСП-МС, ААС, EDAX, ГОСТ-методики и др. современные физико-химические методы анализа.

Методы исследования (на казахском) : ИБП-МС, ААС, EDAX, МЕМСТ- әдістемелері және т.б. заманауи физика-химиялық талдау әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Изучено выщелачивание руды месторождения Кундыбай в зависимости от природы и состава выщелачивающей смеси. Проведена сверхкритическая СО2-конверсия ФГ, содержащего РЗЭ. Определены оптимальные условия конверсии фосфогипса. 2. Исследована сорбция рения из модельных и технологических растворов рядом ионообменных смол. Выбраны лучшие сорбенты (Biolite 200U и SQD 201U) для модельных растворов, извлечение составило 99,96 и 99,76% соответственно. Для сорбции рения из производственных растворов лучшим оказался анионит марки Biolite 200U, степень извлечения – 64,57%. Десорбция рения серной кислотой из сорбентов Biolite 200U и SQD 201U позволяет извлекать 84,73% и 80,17% рения соответственно. 3. Разработаны методы анализа Hg и примесей в растворах. Определены оптимальные состав электролита и параметры электролиза получения чистой Hg. Разработана симуляционная модель электролизера для получения чистых Zn и In в COMSOL Multiphysics. 4. Установлены закономерности процесса восстановления ионов меди (II) ионами титана (III), являющимися промежуточными продуктами электродных процессов при формировании порошков Cu из электролитов. 5. Разработано техническое задание и выполнены проектно-конструкторские работы по изготовлению универсального высокоэффективного проточного реактора с оригинальным катализатором. 6. Получено 3 патента на полезную модель и изобретения.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Құндыбай кен орнының кенінің шаймалау қоспасының негізі мен құрамына байланысты шаймалауы зерттелді. Құрамында СЖЭ бар ФГ-тің жоғары критикалық СО2-конверсиялауы жүргізілді. ФГ конверсиялауының оңатайлы шарттары анықталды. 2. Бірқатар ион алмастырғыш шайырлар арқылы модельдік және технологиялық ерітінділерден ренийдің сорбциясы зерттелді. Модельдік ерітінділерде арналған үздік сорбенттер (Biolite 200U және SQD 201U) таңдалды, сәйкесінше бөліп алу дәрежесі 99,96 және 99,76% құрады. Өндірістік ерітінділерден ренийді сорбциялауы үшін үздік болған Biolite 200U маркалы аниониті, бөліп алу дәрежесі – 64,57%. Күкірт қышқылымен ренийді десорбциялауы Biolite 200U және SQD 201U сорбенттерінен ренийді сәйкесінше 84,73% және 80,17% бөліп алуға мүмкіндік береді. 3. Ерітінділерде Hg мен қоспаларды талдау әдістері әзірленді. Таза Hg алу үшін электролиттің оңтайлы құрамы және электролиз параметрлері анықталды. COMSOL Multiphysics-те таза Zn және In алу үшін электролизердің симуляциялық моделі әзірленді. 4. Сулы ерітінділерден Cu ұнтақтарын қалыптастыру кезінде электродтық процестердің аралық өнімі болып табылатын титан (III) иондарының Cu (II) иондарын тотықсыздандыру процесінің заңдылықтары анықталды. 5. Түпнұсқалық катализаторы бар әмбебап жоғары тиімді ағынды реакторды жасауға техникалық тапсырмасы әзірленді және жобалық-конструкторлық жұмыстар жүргізілді. 6. Пайдалы модельге және өнертабысқа 3 патент алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследований будут использованы при разработке технологий получения редких и редкоземельных элементов, чистых металлов (Hg, Zn, In, Cu), прецизионных титановых сплавов, универсального проточного реактора с оригинальным катализатором для получения биодизельного топлива. Исследования, запланированные в рамках выполнения программы, позволят получать продукцию более высокого качества по сравнению с традиционными технологиями. Дополнительным преимуществом является экономическая и экологическая привлекательность разработок, так как в работе предлагается переработка вторичных ресурсов и используется высокая степень автоматизации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері сирек және сирек жер элементтерін, таза металдарды (Hg, Zn, In, Cu), жоғары дәлдікті титан қорытпаларын алу технологияларын, биодизель отынын алуға арналған түпнұсқалық катализаторы бар әмбебап ағынды реакторын әзірлеуде пайдаланылатын болады. Бағдарламаны орындау аясында жоспарланған зерттеулер дәстүрлі технологиялармен салыстырғанда жоғары сапалы өнім алуға мүмкіндік береді. Қосымша артықшылығы – әзірлемелердің экономикалық және экологиялық тартымдылығы, өйткені жұмыста қайталама ресурстарын өңдеу ұсынылады және жоғары дәрежелі автоматтандыру қолданылады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Металлургический комплекс РК.

Field of application (in Kazakh) : ҚР-ның металлургиялық кешені.