Inventory number IRN Number of state registration
0323РК01537 AP19678538-KC-23 0123РК01026
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 1
International publications: 2 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 19689657 AP19678538
Name of work
Политический суфизм в Центральной Азии (Казахстан и Восточный Туркестан): исторические корни и современные реалии
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Каримова Рисалат-Биби Усмановна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Институт востоковедения имени Р.Б. Сулейменова
Abbreviated name of the service recipient ИВ КН МОН РК
Abstract

Объектом исследования является политический суфизм, его истоки, сущность, влияние на судьбы государств Центральной Азии в исторической ретроспекции и в современный период в контексте безопасности, и стабильности.

Зерттеу нысаны-саяси сопылық, оның шығу тегі, мәні, Орталық Азия мемлекеттерінің тарихи ретроспекциядағы және қазіргі кезеңдегі қауіпсіздік пен тұрақтылық жағдайындағы тағдырларына әсері.

Цель проекта заключается в междисциплинарном исследовании гносеологической и политической сущности суфизма, учений идеологов суфизма в контексте политического суфизма; выявления его влияния на исторические судьбы, современные реалии центральноазиатских государств и обществ в целях безопасности, укрепления стабильности и процветания региона.

Жобаның мақсаты - сопылықтың гносеологиялық және саяси мәнін, саяси сопылық контекстіндегі сопылық идеологтардың ілімдерін пәнаралық зерттеу; аймақтың қауіпсіздігі, тұрақтылығы мен өркендеуін нығайту мақсатында оның Орталық Азия мемлекеттері мен қоғамдарының тарихи тағдырларына, қазіргі заманғы шындықтарына әсерін анықтау.

Методологической основой исследования проекта стали принципы историзма, общности мировоззренческих ценностей и диалектического подхода в рассмотрении исторических процессов. Анализ источников и трактовка их сведений опирается на теорию герменевтики, направленной на достоверное прочтение текстов. Толкование полученных данных осуществляется в соответствии с системой взглядов «новой социальной истории», диктующей необходимость использования методов различных общественных дисциплин: истории, политологии, филологии, философии, исламоведения, этнологии и др. Новаторским методологическим подходом является принцип изучения истории и культуры Казахстана и Восточного Туркестана на основе как можно большего использования местных малоизученных источников, не привлекавшихся в должной мере к исследованию исторических процессов. Комплексный подход в исследовании позволяет сопоставлять, выявлять сходство и различие полученных научных данных с уже введенными в научный оборот сведениями источников. Важнейшие для разработки проекта научные методы определяются необходимостью исследования рукописных источников центральноазиатского суфизма, раскрывающих его политическую подоплеку. Методы лингвистического и литературоведческого анализа применяются при компаративном изучении языка письменных источников из Восточного Туркестана с сопоставимыми рукописями из Казахстана и Центральной Азии. В исследовании источников, отражающих биографии известных деятелей, используется просопографический метод.

Жобаны зерттеудің әдіснамалық негізі тарихи процестерді қарастыруда тарихшылдық, дүниетанымдық құндылықтардың ортақтығы және диалектикалық көзқарас принциптері болды. Дереккөздерді талдау және олардың мәліметтерін түсіндіру мәтіндерді сенімді оқуға бағытталған герменевтика теориясына негізделген. Алынған мәліметтерді түсіндіру "жаңа әлеуметтік тарих" көзқарастар жүйесіне сәйкес жүзеге асырылады, бұл тарих, саясаттану, филология, философия, исламтану, этнология және т. б. сияқты қоғамдық пәндердің әдістерін қолдану қажеттілігін талап етеді. Жаңашыл әдіснамалық тәсіл ретінде Қазақстан мен Шығыс Түркістанның тарихы мен мәдениетін тарихи үдерістерді зерттеуге жеткілікті түрде тартылмаған жергілікті, аз зерттелген дереккөздерді барынша пайдалану негізінде зерттеу принципін атап көрсетуге болады. Зерттеудегі кешенді тәсіл алынған жаңа ғылыми деректердің бұрын ғылыми айналымға енгізілген дереккөздермен ұқсастығы және айырмашылығын салыстыруға, анықтауға мүмкіндік береді. Жобаны әзірлеу үшін аса маңызды ғылыми әдістері Орталық Азия сопылығының саяси астарын анықтауда маңызды қолжазбаларды зерттеу қажеттілігімен айқындалады. Лингвистикалық және әдеби талдау әдістері Шығыс Түркістандық жазбаша дереккөздердің тілін Қазақстаннан және жалпы Орталық Азиядан алынған қолжазбалармен салыстырмалы түрде зерделеуде қолданылады. Белгілі қайраткерлердің өмірбаянын сипаттайтын дереккөздерді зерттеу просопографиялық әдіспен жүргізіледі.

Накоплена (частично) База данных, осуществлен: подбор и анализ (частично) источников, характеризующих историко-культурное развитие Центральной Азии в период ее исламизации, распространения здесь ханафитского масхаба ислама и суфизма; теоретическое содержание суфизма, его распространение в исследуемых субрегионах; отражающих влияние суфизма в литературных сочинениях, языке. Начата работа по переводу суфийских сочинений и их научному анализу. Проработана (частично) специальная литература в контексте темы проекта; определены принципы, подходы исследования, на которые будет опираться разработка темы; разработана эффективная методология, обеспечивающая взаимодействие и синтез методов различных, применяемых в исследовании наук; проведен методологический семинар по обсуждению концепции исследования и теоретических подходов к разработке проекта. Осуществлена научная командировка для работы в рукописных и библиотечных фондах Ташкента (Узбекистан). Опубликовано 3 научные статьи, 7 статей в СМИ; сделано 10 выступлений на конференциях, лекциях по теме проекта. Новизна проводимого исследования выражается в: междисциплинарном характере, применении новых подходов в исследовании в контексте политического суфизма; исследовании ряда исторических периодов под углом зрения их взаимосвязанности с политическим суфизмом; лингвистическом и литературоведческом анализе тюркоязычных суфийских сочинений из Казахстана и Восточного Туркестана, выявлении специфики суфийских сочинений и т.д.

Деректер базасы жинақталды (ішінара) және төмендегі зерттеу жұмыстары жүзеге асырылды: Орталық Азияның исламдану кезеңіндегі тарихи-мәдени дамуын сипаттайтын дереккөздерді іріктеу және талдау (ішінара), мұнда исламның ханафиттік масһабының және сопылықтың таралуы; сопылықтың теориялық мазмұны, оның зерттелетін субөңірлерде таралуы; әдеби шығармалар және олардың тіліне сопылықтың әсері. Сопылық шығармаларды аудару және оларды ғылыми талдау жұмыстары басталды. Жоба тақырыбы аясында арнайы әдебиеттермен жұмыс жүргізілді; тақырыпты зерделеуге негізделетін зерттеу принциптері, тәсілдері айқындалды; тақырыпты зерттеуде қолданылатын әртүрлі әдістердің өзара іс-қимылы мен синтезін қамтамасыз ететін тиімді әдістеме әзірленді; зерттеу тұжырымдамасын және жобаны әзірлеуге теориялық тәсілдерді талқылау бойынша әдіснамалық семинар өткізілді. Ташкент (Өзбекстан) Қолжазба қорлары мен кітапханада жұмыс істеу үшін ғылыми іссапар жүзеге асырылды. Жоба тақырыбы бойынша 3 ғылыми мақала, БАҚ-та 7 мақала жарияланды; конференцияларда, дәрістерде 10 баяндама жасалды. Зерттеудің ғылыми жаңалығы: пәнаралық сипатқа ие болуы, саяси сопылық контекстінде зерттеудің жаңа тәсілдерін пайдалану; бірқатар тарихи кезеңдерді саяси сопылықпен өзара байланысы тұрғысынан зерттеу; Қазақстан мен Шығыс Түркістандағы түркі тілдес сопылық шығармаларға лингвистикалық және әдеби талдау жасау, сопылық шығармалардың ерекшелігін анықтау, т.басқалармен айқындалады.

Исследование и результаты проекта могут лечь в основу разработок истории и культуры народов Центральной Азии в аспекте религиозного мировоззрения (суфизм). Проект гуманитарного направления, технико-экономических показателей не имеет.

Жобаның зерттеуі мен нәтижелері діни дүниетаным (сопылық) аспектісінде Орталық Азия халықтарының тарихы мен мәдениетін дамытуға негіз бола алады. Гуманитарлық бағыттағы жобаның техникалық-экономикалық көрсеткіштері жоқ.

Начало разработки проекта в июле 2023 г. В настоящее время ведется работа 1 этапа реализации проекта, главными задачами которого являются разработка концепции, теоретических подходов, методологии, проведение методологического семинара и формирование Базу данных (подбор и анализ источников, специальной литературы) для разработки проекта.

Жобаны әзірлеу 2023 жылдың шілдесінде басталады. Қазіргі уақытта жобаның 1-кезеңі бойынша жұмыстар жүргізілуде, оның негізгі міндеттері тұжырымдаманы, теориялық тәсілдер, әдістемені әзірлеу, әдістемелік семинар өткізу және жобаны әзірлеу үшін Дерекқорды (дереккөздерді, арнайы әдебиеттерді таңдау және талдау) қалыптастыру болып табылады.

нет

жоқ

Область применения – научные исследования, разработка специальных трудов и учебных пособий, преподавание в высших и средних учебных заведениях, разработка предложений и рекомендаций для Комитета по делам религий Министерства информации и общественного развития по совершенствованию религиозной политики и регулированию в сфере религиозной деятельности.

Қолдану саласы - ғылыми зерттеулер, арнайы еңбектер мен оқу құралдарын әзірлеу, жоғары және орта оқу орындарында оқыту, Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің Дін істері комитеті үшін діни саясатты жетілдіру және діни қызмет саласындағы реттеу бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу.

UDC indices
32.141.336 (574/575)
International classifier codes
21.15.47; 03.09.55; 03.81.37;
Key words in Russian
Политический суфизм; Казахстан; Центральная Азия; Сущность; История; Современность; Государство; Безопасность;
Key words in Kazakh
Саяси сопылық; Қазақстан; Орталық Азия; Мәні; Тарих; Қазіргі заман; Мемлекет; Қауіпсіздік;
Head of the organization Масимханулы Дукен Доктор филологических наук, профессор /
Head of work Каримова Рисалат-Биби Усмановна Доктор исторических наук / доцент