Inventory number IRN Number of state registration
0323РК01565 AP14972870-KC-23 0122РК00375
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 0 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 7994596 AP14972870
Name of work
Языковые контакты кыпчакских и монгольских языков
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Байгаж Айжан -
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество "Евразийский Национальный университет имени Л.Н. Гумилева"
Abbreviated name of the service recipient НАО "ЕНУ им.Л.Н.Гумилева"
Abstract

Изучали строения слов в каждом языке, истории их заимствовании, изучение исторических изменений в каждом из кыпчакских языков под влиянием внутренних и внешних факторов выявляет языковое родство кыпчакского и монгольского языков.

Әр тілге енген сөздердің құрылым˗құрылысын, ену тарихын зерттеу қыпшақ тілдерінің әрқайсысының ішкі˗сыртқы факторлар ықпалымен пайда болған тарихи өзгерістердің табиғатын зерделеп, қыпшақ және моңғол тілдерінің тілдік қарым-қатынасын ашып көрсеттік

Основная цель проекта - изучение историко-лингвистических аспектов слов из монгольского языка или наоборот в языках кыпчакской группы на основе теории языковых отношений кыпчакского и монгольского языков, найти заимствованные слова, охарактеризовать языковые контакты, изучать историю проникновение.

Жобаның басты мақсаты – қыпшақ және моңғол тілдерінің тілдік қарым-қатынастар теориясының негізінде қазақ және басқа да қыпшақ тобының тілдеріне моңғол тілінен немесе керісінше енген сөздерін тарихи-лингвистикалық аспектіде зерттей келе, кірме сөздерді іріктеп, ену тарихын айшықтап, әр тілдегі мағынасын, қолдану аясын анықтап, тілдер арасындағы тілдік қарым-қатынасты саралап, анықтау болмақ.

В научном исследовании использовали сравнительно-исторический, описательный, типологический, историко-семантический, этимологический, выборочный, тематический методы анализа.

Зерттеуде салыстырмалы-тарихи, сипаттамалық, типологиялық, тарихи-семантикалық, этимологиялық, іріктеу, тақырыптық талдау әдістері қолданылды.

Результаты проекта вносят значительный вклад к углубленному изучению научно-теоретических и методологических основ комплексного изучения алтаистики, тюркологии, кыпчаковедения. Казахский, ногайский, каракалпакский, татарский, кыргызский языки, относящиеся к кыпчакской группе, вошедшие в монгольский язык из монгольского языка или, наоборот, вошедшие в монгольский язык из кыпчакского языка, с лексико-семантической точки зрения , проведена сравнительная характеристика, и определена уровень сохранности и изменения корневого значение каждого слова в каждом языке, а также определены контакты между языками и влияние друг на друга - это и есть главная научная новизна проекта.

Жоба нәтижелері Алтайстика, Түркітану, Қыпшақтану ғылымдарын кешенді зерттеудің ғылыми-теориялық және әдістемелік негіздерін тереңдетуге елеулі үлес қосуда. Қыпшақ тобына енетін қазақ, ноғай, қарақалпақ, татар, қырғыз тілдеріне моңғол тілінен енген немесе керісінше моңғол тіліне қыпшақ тілдерінен енген кірме сөздерге лексика-семантикалық тұрғысынан салыстырмалы сипаттама жасалып, әр сөздің түпкі мағынасының әр тілде сақталу деңгейі мен өзгеріске ұшырау деңгейлері анықталып, тілдердің арасындағы байланыс пен бір-біріне әсері, тілдік қарым-қатынасы бажайланды – Бұл Жобамыздың басты ғылыми жаңалығы болмақ.

Научно-исследовательская работа проводился на базе Евразийского национального университета имени Л. Н. Гумилева. Исполнители проектов имеют собственные рабочие столы, компьютеры и принтеры, сканеры. Компьютеры подключены к Интернету. Материально-техническая база вуза дала все возможности для реализации проекта.

Ғылыми зерттеу жұмысы Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университетінің базасында атқарылды. Жоба орындаушыларында өзіне тиесілі жұмыс үстелі, компьютерлері мен принтерлері, сканерлері бар. Компьютерлер интернетке қосылған. Университеттің материалдық-техникалық базасы жобаны орындап шығуға толық мүмкіндік берілді.

не внедрено

енгізілмеген

Результаты исследования могут быть эффективно использованы студентами гуманитарных, филологических, этнографических и других направлений высших учебных заведений, магистрантами и докторантами, учеными.

Зерттеудің нәтижелерін жоғары оқу орындарының гуманитария, филология, этнография және т.б. бағыттарының білім алушылары, магистранттар мен докторанттар, ғалымдар тиімді пайдалана алады.

Целевыми пользователями исследования являются алтаисты и тюркологи, студенты, высшие учебные заведения, лингвистические и исследовательские центры. Результаты исследования имеют практическое значение для представителей гуманитарных наук, таких как этнография, культурология, которые тесно связаны с фундаментальными науками как алтаистика и тюркология.

Зерттеудің мақсатты пайдаланушылары қатарына алтайст және тюрколог ғалымдар, студент жастар, жоғарғы оқу орындары, тіл білімін зерттеу орталықтарына жатқызуға болады. Зерттеу қорытындылары Алтайстика, Түркітану сияқты іргелі ғылым салаларымен тығыз байланысты этнография, мәдениеттану сынды гуманитарлық ғылымдардың өкілдері үшін қолданбалы маңызға ие.

UDC indices
811.51
International classifier codes
16.00.00;
Key words in Russian
Алтайстика; монгольский язык; языковые контакты; контактология; заимствованные слова; кипчакские языки;
Key words in Kazakh
Алтайстика; моңғол тілі; тілдік қарым-қатынас; контактология; кірме сөздер; қыпшақ тілдері;
Head of the organization Сыдыков Ерлан Батташевич доктор исторических наук / Профессор
Head of work Байгаж Айжан - / магистр лингвистики