The object of research, development or design (in Russian) : Стандарты, программы, учебники казахской литературы в школах с неказахским языком обучения

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ әдебиеті пәнінің стандарты, бағдарламасы, оқулығы

Aim of work (in Russian) : Сделать научный и сравнительный анализ истории преподавания казахской литературы в школах не с казахским языком обучение, выявить текущие проблемы, дать конкретные рекомендации о необходимости будущих программ, эффективных методов обучения.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақ тілінде оқытпайтын мектептерде қазақ әдебиетін оқытудың тарихына ғылыми-салыстырмалы талдау жасау, бүгінгі мәселелерін анықтау, болашақта қандай бағдарламамен, тиімді әдіс-тәсілдермен оқыту қажеттігіне ғылыми-әдістемелік зерттеу жүргізе отырып, нақты ұсыныстар беру.

Методы исследования (на русском) : В научном исследовании используются методы сбора исходной информации, системно-структурного, обобщающего, научно-методического систематизации, хронологического, сравнительного, сопоставительного, художественного анализа.

Методы исследования (на казахском) : Ғылыми зерттеуде бастапқы ақпаратты жинау, жүйелілік-құрылымдық, жинақтау, ғылыми-әдістемелік жүйелеу, хронологиялық, салыстырмалы, салғастырмалы, көркемдік талдау әдістері қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен анализ программы дисциплин «Казахская литература», «Казахский язык и литература», составленной на основе обновленного содержания образования. Проанализировано соответствие представленных произведений в учебниках уровню детей школьного возраста. Был проведен обзор детских произведений некоторых поэтов и писателей. В результате в №1 (127) номере 2023 года Вестника университета Яссауи (в списке комитета по обеспечению качества в области науки и высшего образования), вышла статья «Поэтические особенности произведений Мукагали Макатаева для детей». Провели экспертизу методов и приемов обучения, освоения произведений по казахской литературе. Провели сравнительный анализ с зарубежными образцами обучения. В результате в №3 номере, том 80 научного журнала "Керуен" (в списке комитета по обеспечению качества в области науки и высшего образования) в 2023 году была опубликована статья на тему «Сходства и различия произведений казахской и турецкой детской литературы». Известно, что обучение казахскому языку и литературе в иноязычной аудитории строится на семантике и лексике. Поэтому должна проводиться работа с целью правильного толкования этимологии наименований земель и вод, передаваемых в произведениях. В связи с этим в выпуске №2 (84) серии филологических наук «Вестник КазНПУ им.Абая» за 2023 год вышла статья на тему «Топонимы тюркских народов, относящиеся к верованиям, цветам и числам»

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жаңартылған білім мазмұны негізінде құрастырылған «Қазақ әдебиеті», «Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндерінің бағдарламасына талдау жасалды. Оқулықтарда берілген шығармалардың мектеп жасындағы балалардың деңгейіне сәйкес келетіндіктері сараланды. Біршама ақын-жазушылардың балаларға арналған шығармаларына шолу жүргізілді. Нәтижесінде Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті тізіміндегі Ясауи Университетінің Хабаршысы ғылыми журналының 2023 жылғы №1 (127) санында «Мұқағали Мақатаевтың балаларға арналған шығармаларының поэтикалық ерекшеліктері» атты мақала жарық көрді. Қазақ әдебиеті бойынша шығармаларды оқыту, меңгерту мақсатындағы әдіс-тәсілдерге сараптама жүргіздік. Шетелдік оқыту үлгілерімен салыстырмалы талдаулар жасадық. Нәтижесінде Ғылым және жоғары білім саласындағы сапаны қамтамасыз ету комитеті тізіміндегі "Керуен" ғылыми журналының №3, 80-том, 2023 жылғы санында «Қазақ және түрік балалар әдебиеті шығармаларының ұқсастығы мен айырмашылықтары» тақырыбындағы мақала жарияланды. Өзге тілді аудиторияда қазақ тілі мен әдебиетін оқыту семантика мен лексикаға құрылатындығы белгілі. Сондықтан шығармаларда берілетін жер-су атауларының этимологиясын дұрыс түсіндіру мақсатында жұмыстар жүргізілуі тиіс. Осыған орай Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы Филология ғылымдары сериясының 2023 жылғы №2 (84) санында «Түркі халықтарының наным-сенімдерге, түстер мен сандарға қатысты жер-су аттары» тақырыбында мақала шықты.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результат проекта не применяется специально для целей коммерциализации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба нәтижесі арнайы коммерцияландыру мақсатында қолданылмайды.

Level of implementation (in Russian) : Был организован республиканский онлайн круглый стол «Разработка собственной системы обучения в соответствии содержания предмета «Казахская литература» в средней школе и демонстрация эффективных методов обучения». В республиканском онлайн-круглом столе приняли участие профессорско-преподавательский состав вузов республики, сотрудники Назарбаев Интеллектуальных школ, учителя казахского языка и литературы в школах с неказахским языком обучения, магистранты и студенты специальностей казахский язык и литература в школах с неказахским языком обучения. В целях контроля за изучением казахского языка и литературы в русских классах нескольких средних школ, являющихся базами практики Казахского национального педагогического университета имени Абая, расположенных в г. Алматы, мы посещали занятия.

Level of implementation (in Kazakh) : «Орта мектепте «Қазақ әдебиеті» пәнінің мазмұнын сәйкестендіре оқытудың өзіндік жүйесін әзірлеу, тиімді әдістерін көрсету» атты республикалық онлайн дөңгелек үстел ұйымдастырылды. Республикалық онлайн дөңгелек үстелге Республика бойынша ЖОО-ның профессор-оқытушылары, Назарбаев зияткерлік мектептерінің қызметкерлері, қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімдері, Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті мамандығының магистранттары мен студенттері қатысты. Алматы қаласында орналасқан, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің практика базалары болып табылатын бірнеше орта мектептің орыс сыныптарында қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің оқытылуын бақылау мақсатында сабақтарға қатыстық.

Efficiency (in Russian) : В ходе реализации проекта будут сохранены основные тенденции с учетом передового международного опыта. В соответствии с обновленным содержанием образования курс казахской литературы пополняется размышлениями, выводами, анализами и рассуждениями о казахской детской литературе за годы независимости и ее поднятии темы рухани жаңғыру на примере нового казахстанского патриотизма. Результаты проведенных исследований, основанных на перспективах изучения казахской литературы в школах с неказахским языком обучения, рекомендуются для разработки программы по казахской литературе, которая будет изучаться как отдельный предмет с 2024 года.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны жүзеге асыру барысында алдыңғы қатарлы халықаралық тәжірибелер ескеріле отырып, олардың негізгі тенденциялары сақталады. Жаңартылған білім мазмұнына сәйкес Қазақ әдебиеті курсы Тәуелсіздік жылдарындағы қазақ балалар әдебиеті және оның жаңа қазақстандық патриотизм мысалында рухани жаңғыру тақырыбын көтеруі жайындағы ой-пікірлер, тұжырымдар, талдаулар мен пайымдаулар арқылы толықтырылып, алғаш рет ғылыми айналысқа түседі. Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ әдебиеті пәнінің болашағы негізінде жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижелері 2024 жылдан бастап бөлек пән ретінде оқытылатын қазақ әдебиеті пәнінің бағдарламасын жасауға ұсынылады.

Field of application (in Russian) : Научные статьи, публикуемые в зарубежных и отечественных изданиях, будут широко использоваться учителями школ, преподавателями и студентами колледжей, вузов, магистрантами и докторантами PhD, литературоведами-методистами. Монография, издаваемая как результат научного проекта, будет использоваться в качестве дополнительного материала в процессе специальных научных исследований, в педагогических вузах, специализированных специальных школах, колледжах.

Field of application (in Kazakh) : Шетелдік және отандық басылымдарда жарық көретін ғылыми мақалалар мектеп мұғалімдері, колледж, ЖОО оқытушылары мен студенттері, магистранттар мен PhD докторанттар, әдебиеттанушы-әдіскерлер үшін кеңінен қолданатын материал болмақ. Ғылыми жоба нәтижесі ретінде жарық көретін монография арнайы ғылыми зертеулер барысында, педагогикалық жоғары оқу орындарында, мамандандырылған арнаулы мектептерде, колледждерде оқу үдерісінде қосымша материал ретінде қолданылатын болады.